mới được.

-         Biết thầy hay ở đâu mà tìm bây giờ.

-         Thưa, thầy nào cũng hay hết thảy, miễn là ông thầy phải cho hết lòng mà thôi.

-         Mấy năm nay thiếu gì thầy lãnh trị bịnh cho xã hội, mà nào có thấy bịnh giảm chút nào đâu?

-         Thưa tại thầy không tận tâm, mà cũng tại thuốc cho uống không nhằm nữa, nên bịnh mới dây dưa như vậy đó.

-         Theo ý cậu, bây giờ phải cho thuốc cách nào?

-         Thưa ông, cháu còn thơ ấu, cháu đâu dám lãnh thuốc cho xã hội. Cháu có cái lòng nhiệt thành mà thôi, chớ có tài trí gì đâu mà dám khoe khoang.

-         Không. Mình luận nghe chơi, có hại gì.

-         Theo ý cháu, nếu muốn khai hoá cho quê hương, thì phải lập một cái chương trình cho rành rẽ, rồi noi theo đó mà thi hành. Cái chương trình ấy phải phân ra làm ba đoạn:

            l.  Khai hoá tri thức.

            2. Chấn hưng kinh tế.

            3. Tài bồi đạo đức.

            Về đoạn khai hoá tri thức, thì phải lập trường trung đẳng, cao đẳng cho đủ giai cấp, cũng như các nước văn minh vậy, đặng đào tạo nhơn tài mà dùng. Phải lập ấn quán, thơ quán rồi dịch sách văn chương triết lý, khoa học lịch sử, tiểu thuyết mà truyền bá tư tưởng hay, tài nghề giỏi của Âu Mỹ cho người mình hiểu.

            Về đoạn chấn hưng kinh tế, thì phải lập hãng lớn để góp mua đồ nội hoá mà xuất cảng bán cho ngoại quốc, để trữ đủ thứ hàng ngoại quốc, mà bán cho dân mình dùng. Phải lập lò công nghệ để chế tạo vật liệu cơ khí. Rồi cũng phải lập ngân hàng cho lớn để giúp vốn cho nhà đại thương và nhà công nghệ của mình.

            Về đoạn tài bồi đạo đức, thì phải chọn một tôn giáo để làm đạo chung của dân mình, rồi vận động làm cho mọi người đều tín ngưỡng, đều sùng bái đạo đó, đặng cho dân trong nước một bụng một lòng, hết xích mích giận hờn nhau nữa.

            Vĩnh Thái ngồi đàm luận, lời nói khi trầm khi phù[7], có hằng có chấn[8], đến chỗ giận trợn mắt nắm tay, đến chỗ buồn thở ra chắc lưỡi. Ðã vậy mà cậu nói lời nào nghe cũng có lý, cậu tính việc nào coi cũng cao xa, rõ ràng là một đứng thanh niên tân học, đã có lòng nhiệt thành với quốc dân mà lại có tài tổ chức cuộc khai hoá nữa.                    Thầy Hội đồng ngồi nghe, thầy mê mẩn, không nháy mắt, không cục cựa.      Chừng Vĩnh Thái nói dứt rồi thầy mới nói rằng:

-         Lời cậu luận đó vừa ý tôi lắm. Thanh niên Nam Việt như vầy mới phải, chớ thứ đồ đi đánh dóc đặng xin tiền đó mà thanh niên gì?

            Cô Hội đồng bước lại gần chồng mà nói nhỏ cho chồng hay rằng cơm đã dọn xong rồi. Thầy Hội đồng liền đứng dậy bước ra mời chú rồi mời Bá Hỉ với Vĩnh Thái ăn cơm. Chủ khách đi qua phòng ăn. Bá Hỉ thấy cô Hội đồng với Thu Hà lăng xăng coi trẻ ở bưng dọn mà không chịu ngồi ăn, thì nói:

-         Thưa, cháu mời dì ngồi ăn cơm luôn thể.

            Cô Hội đồng đáp:

-         Cháu ăn đi, dì chưa đói.

            Bá Hỉ nói tiếp:

-         Thôi con Hai đi ăn, em.

            Thu Hà chúm chím cười và đáp:

-         Thưa, anh Hai dùng đi để em coi bầy trẻ nó dọn rồi lát nữa em sẽ ăn.

            Vĩnh Thái liếc mắt ngó Thu Hà, rồi kéo ghế mà ngồi, bộ nghiêm trang tề chỉnh lắm.

            Thầy Hội đồng còn muốn nghe Vĩnh Thái nói chuyện nữa, nên mới ngồi ăn được vài miếng thì thầy hỏi:

-         Cái chương trình khai hoá cậu nói hồi nãy tôi phục lắm. Vậy mà bao giờ cậu tính cậu khởi sự thi hành đoạn nào?

-         Phải thi hành luôn ba đoạn một lượt mới được.

-         Một mình cậu mà cậu làm sao cho xiết?

-         Cháu có tài gì đâu mà làm được. Cháu vẽ ra đó cho bực cao minh kiến thức hiệp nhau mà làm lấy chớ.

-         Cậu nói phải. Trong cuộc khai hoá, phải có đông người, chớ một mình thì làm không nổi. Mà bây giờ cậu nói thử nghe chơi, như cậu không đi học nữa, cậu ở nhà rồi cậu làm gì mà giúp ích cho đồng bào?

            Thu Hà đương mở tủ rượu mà lấy thêm một chai rượu chát, cô nghe cha hỏi như vậy, thì cô khựng lại, lóng tai nghe coi khách trả lời làm sao. Vĩnh Thái suy nghĩ một chút rồi đáp rằng:

-         Cháu có làm thì cháu lãnh cái đoạn khai hoá trí thức mà thôi, chớ hai đoạn kia cháu không được thạo cho lắm.

-         Mà cậu lãnh cái đoạn đó cậu tính lập học hiệu hay là lập ấn quán?

-         Nếu cháu có tiền nhiều thì cháu vừa lập học hiệu vừa lập ấn quán.

            Bá Hỉ trợn mắt nói rằng:

-         Toa muốn làm hết, không đặng. Làm thứ nào thì làm một thứ mà thôi, chớ làm nhiều việc rồi toa coi sao xiết.

-         Cái đó có hại gì. Mình tổ chức ra rồi việc nào mình cũng đặt người coi sóc riêng, mình kiểm dượt vậy thôi, chớ phải mình ngồi dạy học hay là mình đứng quay máy in hay sao mà sợ một mình không xiết. Trước hết cần lập một cái ấn quán cho lớn rồi lập nhựt báo để cổ động khuyến khích đồng bào. Phải kích bác cái bọn giả dối nịnh hót, ỷ thế ỷ quyền. Phải đánh đổ thói hư tật xấu, nghĩa là phải gỡ mà quăng những mụt ghẻ của xã hội đi rồi xức thuốc thì bịnh mới lành được.

-         Toa chọc ổ ong nó áp nó đánh toa chết chớ.

-         Chết lại sợ sao? Chết vì nước, chết vì dân, tôi vui mà chết lắm.

            Vĩnh Thái nói câu ấy mà khí sắc coi hùng hào, giọng nói nghe mãnh liệt, làm cho Thu Hà đứng ngó trân trân, thầy Hội đồng ngồi cười chúm chím, coi bộ cha con đều kính phục lắm.

            Ăn cơm rồi, thầy Hội đồng cũng còn muốn cầm khách ở lại nói chuyện chơi nữa. Vĩnh Thái cũng không tính về, duy có Bá Hỉ nói trăng đã mọc, canh đã khuya, nên từ tạ chủ nhà mà đi. Thầy Hội đồng đưa khách ra cửa ngõ, khách lên xe đi rồi thầy mới trở vô.

            Thầy thấy vợ con đang ngồi chơi trên ván, thầy liền nói rằng:

-         Cậu Tú ăn học thiệt là đúng đắn. Cậu có kiến thức, có đởm lược mà lại thêm có lòng nhiệt thành với công ích nữa. Người như vậy khó kiếm lắm.

            Cô Hội đồng với Thu Hà cũng hiệp ý với thầy Hội đồng nên nghe nói như vậy mẹ con đều gật đầu cười.

            Ông Hương chủ Lung ngồi bên kia, ông vùng đứng dậy nói rằng:

-         Mấy người nói nhiều quá đó không tốt.

            Thầy Hội đồng chưng hửng, thầy đứng ngó chú mà đáp rằng:

-         Cậu Tú nói nhiều mà cậu nói hay lắm, chớ phải nói bậy hay sao.

-         Hay giống gì? Làm được kia mới giỏi, chớ nói, ai nói lại không được? Tao coi tướng cậu Tú đó không được chơn chất.

-         Người học Tây thì bộ tướng họ như vậy hết thảy, nhứt là cậu có ở bên Pháp, cách đi đứng đàm luận giống theo người Pháp nên chú coi không hạp con mắt chú chớ.

            Ông Hương chủ bước ra ngoài, ông không cãi nữa, mà coi bộ ông không chịu cho lời của thầy Hội đồng là phải. Thu Hà ngồi buồn hiu, cô ngó sững ngọn đèn một hồi, rồi cô đi một mình ra sân mà chơi. Ðồng hồ đã gõ mười giờ mà cô cũng còn thơ thẩn trong vườn hoa, lúc đứng ngó mặt trăng, lúc cúi hửi bông huệ.

III  -  Gả con lấy chồng

            Làm cha làm mẹ có con gái, hễ con lớn rồi thì lo sợ lắm, đã lo dạy cho con nó có nết na, mà lại còn sợ mười hai bến nước không biết con gặp bến trong hay là bến đục.

            Ðã biết Thu Hà là gái có sẵn nết na, biết trọng danh tiết nên vợ chồng thầy Hội đồng Chánh ít lo về phía đó. Nhưng mà Thu Hà năm nay đã mười chín tuổi rồi, con nhà giàu đến tuổi đó, ai cũng đã có chồng có con rồi hết, duy có một mình cô cứ lo học hoài, học giỏi chừng nào lại càng phải kén chồng xứng đáng chừng nấy, thế thì cha mẹ không lo sao được.

            Từ bữa nghe tin con thi đậu hai cái bằng cấp đến nay, thì vợ chồng Hội đồng Chánh thường bàn tính với nhau về sự gả con lấy chồng. Ông Huyền hàm Hạ là người giàu có hiền lành mà làm có chức phận, làm sui với ông thì xứng đáng, không chỗ nào mà chê được, ngặt vì con trai ông ít học quá. Thu Hà không bằng lòng, nếu ép mà gả lầm, chừng cưới rồi nó khinh bỉ chồng thì ăn ở với nhau sao được. Mà ở đời này ai nỡ ép duyên con, huống chi con có học, ép nó không phải dễ.

            Vợ chồng bàn tính kén chọn hết sức, rồi mới hiệp ý nhau kiếm một chàng rể cho có tài học xứng với con gái mình, giàu nghèo không cần, miễn là biết lễ nghĩa, có chí khí, thạo việc đời thì thôi. Nhà mình giàu có, nếu gặp rể nghèo thì mình giúp cho nó làm ăn, có hại chi đâu mà sợ. Người khôn ngoan lễ nghĩa mới quý, chớ bạc tiền ruộng đất xá gì, bởi vì vợ chồng thầy Hội đồng Chánh tính như vậy, nên thấy ông Hương chủ Lung xúi làm sui với ông Huyện hàm Hạ, thầy Hội đồng Chánh mới làm lơ, để cho vợ tỏ ý Thu Hà không chịu cho chú hiểu.

            Sáng bữa sau, ông Hương chủ Lung về, thầy Hội đồng Chánh nói chuyện chơi với vợ con, thì thầy nhắc nhở khen ngợi Vĩnh Thái hoài, thầy cứ nói Vĩnh Thái đáng mặt con trai Nam Việt, kiến thức rộng, học hỏi cao, luận biện nay, khí phách cứng, mà lại có lòng nhiệt thành với nước với dân nữa.

            Tuy trong lúc khách tới nhà, Thu Hà giữ lễ không dám chường mặt ra mà nghe nói chuyện, song cô lục đục ở trong cô nghe đủ hết, không sót một lời. Cô cũng khen cách điệu đàm luận, cô cũng phục tâm chí nhiệt thành của Vĩnh Thái lắm. Bởi vậy hôm nay cô nghe cha nói tới cậu, thì cô nói rằng:

-         Cậu Tú luận việc đời thiệt là đúng đắn. Ba nói phải lắm, người như vậy mới đáng gọi là trai Nam Việt

            Cô Hội đồng nghe con khen Vĩnh Thái, thì liếc mắt ngó chồng mà cười rồi nói với con rằng:

-         Cậu Tú có đúng đắn thì để đàn ông con trai người ta khen, chớ phận con gái con nói làm chi?

            Thu Hà nghe mẹ quở, cô hồi tâm rồi cô hổ thẹn, nên cô ngồi cúi mặt không dám ngó ai nữa hết.

            Công Cẩn vùng nói:

-         Ba gả chị Hai cho cậu Tú đó đi ba. Gả đặng bãi trường con bắt cậu dạy con học.

            Thu Hà bước lại xô vai em một cái nhẹ nhẹ và rầy rằng:

-         Ðừng có nói bậy né.

            Rồi cô bỏ đi vô trong buồng. Vợ chồng thầy Hội đồng ngó theo Thu Hà rồi ngó nhau mà cười chúm chím.

            Thầy Hội đồng Chánh ái mộ tài năng, tâm chí của Vĩnh Thái lắm, tuy thầy chưa nói ra chớ trong bụng thầy đã có để ý muốn gả con gái cho Vĩnh Thái rồi. Hôm nay thình lình Công Cẩn nói bất tử, mà Thu Hà mắc cỡ, chớ không phải kháng cự, bởi vậy thầy lấy làm vui lòng. Ðêm ấy, thầy bàn tính với vợ để thầy hỏi dọ coi Vĩnh Thái là con của ai, gốc gác ở đâu, có vợ hay chưa. Nếu cậu chưa có vợ, mà cậu cũng đành Thu Hà, thì thầy sẽ biểu cậu cậy mai đến nói.

            Cách vài ngày, thầy Hội đồng Chánh đi Cần Thơ. Thầy ghé hãng sửa xe hơi mà thăm cháu là Bá Hỉ. Bá Hỉ thấy dượng thì mừng rỡ hỏi thăm lăng xăng, thầy Hội đồng nói chuyện dông dài một hồi rồi hỏi:

-         Cậu Tú tài cháu dắt lên chơi bữa hổm đó là con của ai, ở đâu vậy?

-         Thưa, con của thầy thông Tiền, hồi trước làm việc tòa.

-         Hôm trước cậu nói ông già cẩu khuất rồi, vậy chớ bây giờ bà già cậu làm giống gì ở đâu?

-         Thưa, bà già cẩu về quê quán ở trong Cái Răng.

-         Cẩu có vợ con rồi hay chưa?

-         Thưa chưa. Từ nhỏ chí lớn cậu đi học, cậu ở bên Tây mới về chừng một tháng nay, vợ đâu mà cưới gấp như vậy được. Dượng hỏi thăm chi vậy?

-         Chẳng giấu cháu làm chi, con Thu Hà học đã xong, mà nó cũng đã lớn rồi. Dì với dượng muốn kiếm chỗ có học thức khá khá mà gả nó. Hôm nọ dì với dượng thấy cậu Tú tài Vĩnh Thái thì dì với dượng ưng lắm. Dượng xuống đây là xuống hỏi thăm cháu coi cậu Tú đó ra thế nào, có đáng gả em của cháu hay không? Như nên gả, thì cháu biểu cậu cậy mai lên nói, dì với dượng sẽ gả cho.

            Bá Hỉ ngồi châu mày suy nghĩ một hồi rồi mới đáp rằng:

-         Thưa dượng, việc này quan hệ lắm, cháu không biết sao mà dám nói.  Hồi nhỏ học tại trường tỉnh Cần Thơ, thì Mông Xừ Vĩnh Thái học một lớp với cháu. Ðến sau cháu lên trường Tabert, còn cậu lên trường Chasseloup, cậu học bao lâu đó không biết rồi cậu đi Tây. Cháu biết cậu là biết hồi nhỏ, cậu ở bên Tây về hổm nay, cháu gặp cậu có vài ba lần gì đó, nên cháu không hiểu tánh tình của cậu ra thế nào, mà dám nói chắc.

-         Cậu nói chuyện nghe phải lắm mà.

-         Thưa phải, cậu học khá, nói chuyện hay cậu có bằng cấp tú tài thiệt.

-         Vậy thì cũng đủ rồi. Còn bà thân của cẩu là người thế nào, cháu biết hôn?

-         Thưa, cái đó cháu không hiểu. Cháu có nghe nói như vầy. Vợ chồng thầy thông Tiền sanh có một mình cậu đó mà thôi. Hồi trước thầy thông Tiền làm việc Tòa, thẩy có chuyện lôi thôi sao đó, quan trên ngưng chức thẩy hết một lúc, rồi thẩy xin thôi, về cất nhà ở trong Cái Răng. Mấy năm nay, thẩy ở không, kiếm dắt mối thầy kiện. Thẩy chơi bài bạc lung lắm, thế khi thẩy mắc nợ nhiều, nên thẩy chết rồi, chủ nợ ó lên kiện, thi hành phát mãi mấy chục mẫu đất của thầy hết. Vợ thẩy hết tiền, không thể để cậu Tú bên Tây nữa được, nên mới kêu về đó. Bây giờ hai mẹ con ở một cái nhà lá nhỏ ở trong Cái Răng.

-         Sự nghèo giàu dượng không cần, miễn là người phải thì thôi. Cháu cũng biết, sự nghiệp của dượng tuy không lớn, song cũng đủ mà nuôi con. Dượng muốn kiếm rể có học thức, có tâm chí, chớ kiếm người nhiều tiền nhiều ruộng mà làm gì?

-         Dượng nghĩ như vậy thì phải lắm. Con hai có học giỏi, nếu có chồng Tú tài thì mới xứng với nó. Cậu Vĩnh Thái bề ngoài coi được rồi còn bề trong không biết thế nào, vì vậy cho nên cháu dụ dự một chút.

-         Cách cậu nói chuyện đó thì đủ biết cậu có tâm chí rồi, cháu còn nghi giống gì nữa?

-         Thưa dượng, đời này thiên hạ họ xảo quyệt lắm. Cháu thấy có nhiều người hay móc mồi bằng cấp mà cầu vợ giàu lại còn có nhiều cậu để hai tiếng ái quốc nơi chót lưỡi mà nhử bạc giấy. Chán ngán quá, nên cháu nhác tin bụng họ lắm.

-         Cháu dắt Vĩnh Thái lên nhà dượng chơi mà cháu có nói trước cho dượng có con gái hay không.

-         Thưa không.

-         Nếu vậy thì cậu đâu có dè mà cậu sắp đặt trước đặng làm cho dượng mê cậu.

-         Tuy cháu không nói trước, mà hồi vô tới cửa ngõ, cháu có gặp con Hai, cháu mừng nó thi đậu, cậu thấy nó, cậu nghe cháu mừng nó, thì tự nhiên biết rồi.

            Thầy Hội đồng ngồi lặng thinh ngẫm nghĩ coi bộ thầy dụ dự, không biết phải nhứt định lẽ nào.

            Bá Hỉ rót nước mời dượng uống, rồi nói rằng:

-         Nãy giờ cháu nói chuyện với dượng về sự cậu Vĩnh Thái đó, là cháu nghi ngại vậy thôi, chớ không phải cháu nói cậu là người xấu. Cậu về nhà hổm nay, cháu không có nghe cậu làm việc gì quấy. Không biết chừng tánh tình tâm chí cậu tốt, không phải như mấy người khác. Vậy xin dượng liệu lấy, cháu không dám đốc mà cũng không dám cản.

-         Có con gái, muốn gả nó, thiệt là khó liệu! Biết sao mà lựa chọn. Con của mình đẻ, mình nuôi nó trong nhà từ nhỏ chí lớn, mà mình cũng chưa biết bụng nó thay, huống chi là con của người ta, mình làm sao mà dám chắc.

-         Việc cưới gả thì nhắm mắt đánh may rủi với Trời, chớ biết sao được dượng.

-         Cháu cũng biết, thuở nay dượng ham lo việc công ích lắm. Dượng coi tánh ý con Thu Hà, nó cũng giống dượng; nó trọng việc công hơn là việc tư. Mấy năm nay, dì với dượng tính kiếm một đứa học giỏi, có tâm chí, biết lo việc đời, mà gả nó, chớ dượng không muốn gả cho thứ con nhà giàu mà trí não hèn hạ, cứ lo cầu danh cầu lợi. Có ông Huyện hàm Hạ bên Lai Vung cậy nói mà cưới cho con ổng đó, mà nó không ưng, dì với dượng cũng không chịu. Nay dượng thấy bộ cậu Tú tài nầy được, nên dượng mới tính gả nó đó. Mà dượng dòm coi ý con Thu Hà nó cũng đành nữa. Cháu nghĩ coi có nên gả hay không''

-         Dượng muốn gả cũng được. Vợ chồng như vậy thì xứng nhau rồi, ngặt có một điều là Vĩnh Thái nghèo mà thôi.

-         Nghèo không ngại gì. Con Thu Hà nó không kể cái đó đâu.

-         Nếu em nó không chê nghèo thì được rồi.

-         Ðâu bữa nào cháu gặp cậu Vĩnh Thái, cháu nói mí thử coi cậu chịu không.

-         Cầu lấy chớ, sao lại không chịu. Dượng để cháu hỏi rồi cháu sẽ viết thơ cho dượng.

-         Ðược. Như cậu chịu thì cháu nói cho cậu biết, dượng không đòi lễ vật gì đâu mà sợ. Dượng cho đi nói, rồi chừng nào cưới cũng được, không cần lễ gì nữa hết. Song dượng giao một điều này. Dì với dượng ít con lắm. Thằng Công Cẩn mắc đi học, nếu gả con Thu Hà đi xa, thì trong nhà quạnh hiu. Ðã vậy mà dì của cháu bịnh hoạn, cần phải có con Thu Hà giúp coi sóc việc nhà, vậy dượng gả nó thì dượng bắt vợ chồng nó phải ở với dượng. Cháu nhớ nói việc đó cho rành rẽ.

-         Dạ, dượng an tâm để cháu nói.

            Bá Hỉ cầm thầy Hội đồng ở ăn cơm, rồi kêu sớp phơ biểu đem xe hơi ra mà đưa thầy về. Khi thầy Hội đồng lên xe thầy còn dặn với Bá Hỉ rằng:

-         Cháu nói rồi, thì cháu viết thơ liền cho dượng biết nghe.

            Thầy Hội đồng về nhà, thừa lúc canh khuya vắng vẻ mới thuật việc mình tính với Bá Hỉ lại cho vợ nghe.

            Cô Hội đồng cũng đồng tình hiệp ý với chồng nên cô nghe rồi cô nói rằng:

-         Ðể coi như ở dưới họ chịu thì tôi sẽ dọ ý con nhỏ. Tôi chắc hễ mình gả chỗ nầy thì nó ưng.

            Cách năm ngày, Bá Hỉ đi với vợ lên thăm dì dượng. Trong lúc vợ Bá Hỉ nói chuyện chơi với Thu Hà ở phía đàng sau, thì Bá Hỉ nói riêng với thầy Hội đồng rằng:

-         Hồi sớm mai hôm qua, cháu gặp Vĩnh Thái cháu tỏ ý muốn làm mai em Thu Hà cho cậu. Cậu dục dặc coi bộ không quyết định. Mà cậu dục dặc đó, không phải là cậu chê em Thu Hà, ấy là tại cậu xét phận cậu nghèo, sợ đi nói mà dượng không gả thì xấu hổ. Cháu bảo lãnh nói dùm trước, như dì với dượng chịu rồi sẽ bước tới. Cậu chịu, song cậu xin để cậu về thưa lại với bà thân rồi mới trả lời. Chiều hôm qua cậu trở ra, lại có bà thân cậu đi theo nữa. Coi bộ cô thông Tiền mừng lắm, cô cậy cháu làm mai dùm. Cháu có tỏ các ý của dượng cho cô nghe, thì cô chịu hết thảy, song cô nài cho phép cô đến nhà đặng thấy mặt em Thu Hà và biết dì dượng một lần.

            Thầy Hội đồng ngồi chăm chỉ mà nghe, chừng Bá Hỉ nói dứt lời thì thầy cười và hỏi rằng:

-         Cháu có giao ắt sự dượng tính bắt rể đó hôn?

-         Thưa có chớ, cô thông Tiền chịu, mà Vĩnh Thái cũng chịu nữa.

            Vĩnh Thái lại nói rằng cậu là nguời có chí lo cho nước nhà. Nếu may mà gặp được cha vợ với vợ cũng có chí đó thì cậu phỉ nguyện, không còn vui gì bằng.

            Thầy Hội đồng đắc ý, liền biểu Bá Hỉ dắt cô thông Tiền với Vĩnh Thái lên coi Thu Hà, lên bữa nào cũng được miễn là đánh dây thép cho hay trước một bữa đặng thầy sửa soạn cơm nước mà đãi khách.

            Bá Hỉ về có hai bữa thì đánh dây thép định ngày chàng dắt cô thông Tiền với Vĩnh Thái lên. Vì cô Hội đồng đã có nói trước với con rồi nên Thu Hà trang điểm ra chào cô thông Tiền, lại têm trầu rót nước mời cô.

            Hai bên đều thuận ưng hết thảy, nên việc gả cưới tính dễ như chơi. Cô thông Tiền ở ăn cơm, cô thừa dịp vợ chồng thầy Hội đồng sẵn lòng cô liền nói đại mà xin phép bước tới. Thầy Hội đồng chịu lời. Thầy định cho bữa nay là lễ hỏi, vậy hễ chọn ngày nào tháng nào tốt thì làm lễ cưới, chớ khỏi có lễ chi nữa. Luôn dịp cô thông Tiền nói rằng nhà cô có tang nên cô xin làm phòng bên gái chớ cô không rước dâu, cưới đủ ba bữa vợ chồng Vĩnh Thái sẽ dắt nhau về cúng ông bà.

            Vợ chồng thầy Hội đồng cũng bằng lòng như vậy.

            Thu Hà thuở nay lo ăn học, chớ chẳng hề khi nào tính tới sự lấy chồng. Thi đậu vừa mới về nhà thì nghe mẹ thỏ thẻ nói việc con của ông Huyện hàm Hạ muốn gấm ghé. Cái ái tình của cô còn trong ngần như nước lóng, còn trắng nõn như bông lài, bởi vậy mới nghe nói lấy chồng thì cô giựt mình, chưa thấy mặt, chưa biết nhà của chồng là thế nào, mà cô đã kháng cự. Những lời cô tỏ với mẹ mà chê con ông Huyện hàm học dở, chê ông Huyện Hàm tham danh, tuy bề ngoài nghe hữu lý nhưng mà bề trong thiệt cô vì trọng cái tiết