Mở bài

Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới với hồn thơ tiêu biểu cho tiếng nói thiết tha , tình yêu cuộc sống, con người và rạo rực khát khao giao cảm với đời. Thơ Xuân Diệu tinh tế, gợi cảm, độc đáo trong chất liệu cũng như trong bút pháp thi ca. " Vội vàng" không chỉ là thi phẩm đặc sắc nhất trong tập thơ Thơ – bài thơ đầu tay Xuân Diệu dàng tặng cho thế gian mà còn là bài thơ hay nhất cả cuộc sống sáng tác của ông. Bài thơ vừa như một nguồn cảm xúc trào dâng vừa là tuyên ngôn sống của một nhà thơ khao khát yêu đời. 10 câu cuối bài thơ là những câu thơ hay nhất, là lời giục giã sống vội vàng, cuống quýt để tận hưởng mỗi giây phút tuổi xuân, đây cũng là quan niệm nhân sinh mới mẻ, tích cực chưa từng thấy trong thơ ca truyền thống.

Giới thiệu chung

Với "Vội vàng" nhà thơ đã xây lầu thơ giữa vẻ đẹp cuộc đời. Bài thơ hấp dẫn người đọc không chỉ bởi sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch luận lý sâu sắc trong một giọng điệu sôi nổi, đắm say mà còn mang đến sự trải ngiệm mới mẻ về sự cách tân nghệ thuật độc đáo của một hồn thơ mới Xuân Diệu.

(Dẫn thơ)

Thân bài

Nếu phần đầu bài thơ, tác giả bày tỏ ước muốn của một cái tôi chủ quan phi lý và táo bạo đễ chống lại quy luật khác quan, đóng băng, níu giữ thời gian để nắng đừng làm nhạt màu, để gió đừng thổi cho hương đời bay xa; thì khi không đoặt được quyền của tạo hóa, Xuân Diệu đã thể hiện ước muốn ấy bằng cách thứ hai. Trong đoạn thơ cuối "Vội vàng" thi sĩ đã phát hiện ra cách chiến thắng thời gian bằng cường độ sống, khát vọng sống, tận hưởng và tận hiến, sống cao độ bằng tất cả các giác quan, sống bùng cháy như ngọn lửa. Và đây cũng chính là lời giải đáp cho những băn khoăn; sống vội vàng là sống như thế nào.

Với Xuân Diệu, thế giới này đẹp nhất, quyến rũ nhất chính là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu. Thiên đường chính là bức tranh cuộc sống tươi đẹp nơi trần gian. Thế nhưng đời người có hạn, tuổi xuân ngắn ngủi, thời gian trôi đi thì không thể níu kéo. Vậy phải làm thế nào đễ giữ mãi một hồn thơ tha thiết, một trái tim yêu cuồng nhiệt tha thiết với cuộc đời. Nhà thơ đã tự nhận ra rằng: Hãy sống "mau lên chứ", "gấp đi em", "vội vàng" đi, hãy biết trân trọng từng phút giây tuổi trẻ khi chưa quá muộn – khi mùa chưa ngã chiều hôm

" Mau đi thôi! Mùa chưa ngã chiều hôm"

Nhận thấy sự ngắn ngủi của kiếp người, nhà thơ giục giã bản thân và mọi người hãy sống cho đáng sống, sống hết mình, hãy sống đầy nhiệt huyết.

"Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt

Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm"

Không chỉ thế, dấu " ! " ở giữa dòng đã thể hiện một cách nồng nhiệt khát khao ấy. Đây chính là một quan niệm sống đẹp, một quan niệm nhân sinh tích cự mới mẻ, không bao giờ đầu hàng, không khuất phục trước thời gian. Dường như nhà thơ muốn dồn nén, thu gom tất cả vẻ đẹp cuộc đời bằng sự sôi nổi đầy nhiệt huyết của mình. Nếu như ở đoạn thơ trên, mạch thơ đang từ băn khoăn, tiếc nuối, dỗi hờn thì đến đây bỗng bừng lên nhịp sống mới. Giữa những câu thơ dài chen vào một câu thơ rất ngắn với nhịp thơ dồn dập.

" Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn"

Câu thơ " ta muốn ôm" là một câu thơ rất đặc biệt, chỉ có 3 từ được tách ra giữa dòng, đồng thời thay đổi đại từ nhân xưng "tôi" sang "ta" thể hiện thái độ hòa hợp với mọi người, với đất trời, là sự đối diện với toàn bộ sự sống trên trần gian. Mặt khác, 3 chữ "ta muốn ôm" được đặt giữa dòng khiến ta liên tưởng đến vòng tay dang rộng của thi nhân đang ôm "cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn" .

Bên cạnh đó, điệp ngữ "ta muốn" lập đi lập lại 5 lần kết hợp với các động từ: Ôm, riết, say, thâu, cắn, thể hiện cảm xúc tăng tiến tạo nên những làn sống ngôn từ cộng hưởng, đan xen mỗi lúc một say sưa, càng lúc càng dâng lên cao trào:

"Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

...

Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi"

Như một lời tuyên bố kiên quyết mạnh mẽ " Ta muốn" đối tượng của niềm khát khao mà nhà thơ muốn hướng đến chính là bức tranh đời rất phong phú và đa dạng. Có khi cụ thể, hữu hình như "mây đưa", có khi vô hình, tình tứ như "gió lượn". Có khi mênh mang rộng lớn như "non nước", có khi xinh xắn, đắm say như "cách bướm với tình yêu". Lúc thì cao lớn như "cây", có khi lại nhỏ bé, tươi tắn như "cỏ rạng". Những sự vật muôn màu muôn sắc ấy lúc tưởng như trong tầm tay khi lại tuột khỏi tầm với khiến cho thi nhân vừa có thể lại vừa như không thể. Và điều đó càng thôi thúc khát khao, ham muốn mãnh liệt của nhà thơ.

Đến đây lại một lần nữa ta bắt gặp một câu thơ rất mới trong "Vội vàng"

" Và non nước, và cây, và cỏ rạng"

Từ "và" 3 lần lặp lại trong một câu thơ tưởng như thừa thải và nhàm chán. Nhưng không, đây là dụ ý nghệ thuật của nhà thơ. Liên từ "và" đã đem đến hiệu quả đầy bất ngờ trong việc diễn tả sự vồ vập, thèm khát vô hạn độ của nhà thơ khi được tận hưởng hương sắc của cuộc đời. Và tất nhiên, khi đã tận hưởng thì phải cho "đã đầy", cho "chếch choáng", cho "no nê".

"Cho chếch choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng

Cho no nê thanh sắc với thời tươi"

Có thể nói, bằng từ "cho" một lần nữa nhà thơ đả tận dụng triệt để hiệu quả nghệ thuật của phép điệp để làm tăng cấp độ, khát vọng, hưởng thụ thỏa thuê, trọn vẹn từ thể xác đến tâm hồn của mình với hàng loại các từ láy – tình từ chỉ trạng thái chất ngất, đê mê: Đã đầy, chếch choáng, no nê, mơn mởn, những hình ảnh quyến rũ mây đưa gió lượn, cánh bướm với tình yêu, cái hôn nhiều, non nước, cây, cỏ rạng ... Tất cả cộng hưởng làm nên một xuân diệu rất đặc biệt trong một câu thơ cuối. Ở đây, Xuân Diệu vồ vập hơn, thèm khát hơn, tận hưởng vội vàng hơn, sự ham sống như ngọn lửa ngày càng bùng cháy. Quả thật, Xuân Diệu đã khắc phục được giới hạn của thời gian bằng thái độ sống vội vàng, tích cực của mình. Với Xuân Diệu, thế giới này ngọt ngào, hấp dẫn như một người tình đầy xuân sắc, vì thế ta không chỉ bắt gặp một Xuân Diệu thi nhân mà còn gặp Xuân Diệu tình nhân đang say đắm trước men đời mời gọi. Đó cũng là lý do thi nhân bộc lộ một cử chỉ đáng yêu bồng bột khi không nén nỗi lòng mình.

" Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi"

" Hồng" là gam màu sáng, ấm, một gam màu tích cực mang đến cảm giác nồng nàn sao xuyến. Thi nhân đã rất táo bạo khi dùng một động từ "cắn" để cực tả nỗi chất ngất, đê mê, khát khao tận hưởng những hạnh phúc mà cuộc đời ban tặng. "Cắn" đã in lên bài thơ dấu ấn riêng của Xuân Diệu về chân dung một con người đang say men tình, say men đời bằng nhịp đập của một trái tim tình yêu cuồng nhiệt.

Kết bài

Trong các bài thơ của Xuân Diệu trước Cách mạng thì đây là những vần thơ xuân diệu nhất. Mỗi câu, mỗi chữ đều mang hơi thở nồng nàn say đắm cuộc đời của một "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới". Bằng một hình thức nghệ thuật điêu luyện, sự kết hợp nhuần nhị giữa cảm xúc mong manh và mạch luận lý, giọng điệu say mê, sôi nổi cùng với những sáng tạo độc đáovề ngôn từ và hình ảnh thơ.

Qua bài thơ, Xuân Diệu đã đem đến một thông điệp mang ý nghĩa nhân văn tích cực: Trong thế gian này đẹp nhất, quyến rũ nhất chính là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu; thiên đường chính là cuộc sống tươi đẹp nơi trần thế. Vì vậy hãy sống thiết tha yêu, hãy đắm say tận hưởng và tận hiến để mỗi ngày qua đi ta được sống trọn vẹn trong tình yêu và hạnh phúc.