Cảm giác bất ổn không chỉ giới hạn trong bệnh viện. Dường như nó dâng lên cùng với dòng sông nâu cuồn cuộn phình lên vì mưa tháng Tư, và trong những buổi tối phủ khắp thành phố tắt điện đen kịt như một bóng tối tinh thần mà cả đất nước có thể cảm thấy, dày đặc một cách câm lặng và thâm hiểm, bất khả tách ly khỏi xuân muộn giá lạnh, giấu kín mình trong từ tâm đang tỏa rộng của mùa xuân. Có thứ gì đó đang đi đến kết cục. Đám bác sĩ lâu năm, nhấm nháy nhau trong những nhóm ta-đây- quan-trọng ở đoạn giao nhau giữa các hành lang, đang ấp ủ một bí mật. Những bác sĩ trẻ cao lên một chút, sải chân hùng hổ hơn, còn bác sĩ tham van trở nên đãng trí mỗi khi đi thăm bệnh, và có một buổi sáng đã đi lại bên cửa sổ đưa mắt đăm đăm nhìn ra sông mất đến vài phút, trong khi phía sau ông đám y tá đứng nghiêm đợi cạnh giường bệnh. Những người đẩy xe già có vẻ chán nản khi đẩy bệnh nhân qua lại các khu, và dường như quên mất những câu pha trò học từ chương trình hài kịch trên đài, và thậm chí lòng Briony sẽ còn thấy dễ chịu nếu được nghe lại cái câu mà cô vốn vô cùng khinh miệt - Vui lên cưng, chuyện có thể chả bao giờ xảy ra cả.

Nhưng nó sắp xảy ra. Bệnh viện đã bắt đầu vắng dần, một cách vô hình, trong nhiều ngày qua. Thoạt tiên có vẻ thuần túy tình cờ, một cơn dịch sức khỏe tốt mà những thực tập sinh ít thông minh cứ muốn cho là tại những kỹ năng đang dần cải thiện của mình. Duy từ từ người ta mới nhận ra một ý đồ. Giường trống lan khắp khu, và qua các khu khác, như cái chết vào ban đêm. Briony hình dung tiếng chân rút lui trên hành lang sáng bóng rộng lớn vang lên vẻ nghèn nghẹt, hối lỗi, trong khi ngày xưa từng lanh lảnh và dồn dập. Thợ đến lắp đặt thùng mới cho vòi chữa cháy trên chiếu nghỉ ngoài thang máy, và gắn những xô đựng cát dập lửa mới, làm suốt ngày không nghỉ, và chả nói chuyện với ai trước lúc ra về, cả với người đẩy xe cũng không. Trong khu bệnh, chỉ tám trong số hai mươi giường có người nằm, và mặc dù công việc còn nặng nhọc hơn lúc trước, có một sự bất an, một sự kinh hãi cơ hồ mê tín, làm cho đám y tá thực tập không còn dám phàn nàn khi ở riêng với nhau trong bữa trà. Nói chung họ bình tĩnh hơn, chấp nhận hơn. Họ không còn xòe tay ra mà so các nốt cước nữa.

Thêm vào đó là một sự lo lắng dai dẳng và lan tràn mà các thực tập sinh truyền tai nhau về việc phạm sai lầm. Họ đều sống trong nỗi sợ hãi Y tá trưởng Marjorie Drummond, sợ nụ cười mím miệng đe dọa của bà, sợ cái kiểu bà chợt dịu đi trước mỗi cơn thịnh nộ. Briony biết gần đây mình đã tích tụ cả đống lỗi lầm. Bốn hôm trước, mặc dù đã được hướng dẫn kỹ càng, một bệnh nhân cô chăm sóc đã nốc một hơi nước súc miệng phenol - theo lời người đẩy xe chứng kiến, làm một hơi như là vại bia Guinness - và nôn thốc tháo ra khắp chăn màn. Briony cũng ý thức được rằng mình bị Y tá Drummond nhìn thấy khi chỉ mang mỗi lần ba cái bô, khi mà đến lúc này các y tá lẽ ra phải đi khắp khu một cách vững chắc tay cầm chồng sáu cái, như một bồi bàn bận rộn ở La Coupole. Còn rất nhiều lỗi khác nữa, mà cô hẳn đã mệt nhọc quên béng đi, hay thậm chí chả bao giờ biết. Cô dễ phạm lỗi trong cách cư xử - trong những phút giây lơ đãng cô thường đổi trụ từ chân này sang chân kia theo cái cách làm cấp trên giận điên. Lỗi vặt và thất bại nhiều khi tích lại một cách bất cẩn suốt vài ngày: một cái chổi dựng không tử tế, một cái chăn gập mà nhãn lại ngửa lên trên, một cổ áo hồ cứng dựng không thẳng dù chỉ tí ti, bánh xe chân giường xếp không thẳng hàng và quay vào trong, đi về khu bệnh tay không - tất cả đều bị lẳng lặng để ý, cho đến khi tới hạn, và rồi, nếu ta không đọc được các dấu hiệu, cơn thịnh nộ sẽ ập xuống bất ngờ. Và đúng ngay vào lúc ta nghĩ mình đang làm mọi thứ rất ổn.

Nhưng gần đây, Y tá trưởng không mỉm nụ cười lạnh lẽo với những y tá thực tập nữa, cũng không hay nói với họ bằng giọng trầm xuống khiến họ kinh hoảng. Bà không thèm quan tâm đến đám y tá dưới quyền. Bà lơ đãng, và thường đứng ở sân trong cạnh khu ngoại khoa nam, thảo luận rất lâu với đồng nghiệp, hoặc có lần biến mất luôn hai ngày.

Trong một hoàn cảnh khác, một nghề nghiệp khác, bà sẽ có vẻ mẹ hiền bởi vẻ đầy đặn của mình, hay thậm chí gợi cảm, với đôi môi không tô son đỏ tự nhiên và cong lên đầy ngọt ngào, cùng khuôn mặt với hai gò má tròn trịa và màu da hồng khỏe mạnh như búp bê cho thấy một bản tính tốt bụng. Ấn tượng này bị thủ tiêu từ sớm vào ngày một thực tập sinh cùng năm với Briony, một cô gái đậm người, tốt bụng, đi lại chậm rãi, ánh mắt bò cái tơ vô hại, gặp phải cơn giận có khả năng xé tan hoang mọi thứ của y tá trưởng khu. Y tá Langland làm phụ tá trong khu phẫu thuật nam, và được cử giúp đỡ chuẩn bị cho một anh lính trẻ cắt ruột thừa. Ở lại một mình với anh ta trong chừng một hai phút, cô trò chuyện với anh và cam đoan rằng phẫu thuật sẽ thành công. Anh ta hẳn đã hỏi cái câu hỏi hiển nhiên ấy, và đó là lúc cô vi phạm quy định thiêng liêng. Nó được ghi rõ ràng trong sách hướng dẫn, mặc dù chưa ai đoán nỗi nó được coi là quan trọng đến mức nào. Vài giờ sau, anh lính tỉnh lại sau khi thuốc mê hết tác dụng và thì thầm tên cô y tá thực tập trong khi y tá trưởng khu mổ đứng ngay bên cạnh. Y tá Langland bị đuổi về khu của mình trong ô nhục. Các y tá khác được gọi tập trung lại và nhắc nhở cẩn thận.

Nếu Susan Langland tội nghiệp có vì bất cẩn hay độc ác mà giết chết hai chục bệnh nhân thì mọi sự cũng không đến nỗi tệ hơn thế. Cho tới lúc Y tá Drummond nói xong với cô rằng cô là nỗi ô nhục cho truyền thống chăm sóc bệnh nhân của Nightingale mà cô say mê đến vậy, và cô nên coi mình đã may mắn lắm khi tháng tới được đi phân loại khăn bẩn, không chỉ mình Langland mà nửa số cô gái có mặt ở đó đã sụt sùi khóc. Briony không nằm trong số này, nhưng đêm đó trên giường, vẫn còn hơi run rẩy, cô mở sách hướng dẫn ra đọc lại, để xem liệu có điểm quy ước nào mà cô đã bỏ qua không. Cô đọc lại và khắc sâu vào tâm trí điều răn: trong bất cứ hoàn cảnh nào, y tá cũng không được nói cho bệnh nhân biết tên thánh của mình.

Các khu bệnh trống không, nhưng công việc lại tăng thêm. Mỗi sáng giường bị đẩy vào giữa phòng để thực tập sinh có thể đánh bóng sàn bằng một thanh sắt lớn nặng mà riêng một cô gái thôi thì không đủ sức đẩy từ bên này sang bên kia. Sàn phải được cọ ba lần một ngày. Tủ trống được lau, đệm được xông thơm, móc áo khoác bằng đồng, tay đấm cửa và lỗ khóa được đánh bóng. Đồ gỗ - cửa cũng như gờ - được lau bằng dung dịch phenol, và giường cũng thế, khung sắt cũng như lò xo. Đám thực tập sinh cọ, lau bô và chai lọ rồi phơi khô cho đến khi chúng sáng bóng lên như đĩa ăn. Xe tải quân đội loại ba tấn tập hợp ở sàn chất tải, chở đến nhiều giường hơn, những cái cũ rích bẩn thỉu cần cọ rửa nhiều lần trước khi được đưa vào trong khu và đẩy sát lại thành hàng, rồi lau dung dịch phenol. Giữa các loại nhiệm vụ, có lẽ một ngày đến chục lần, các thực tập sinh rửa những bàn tay nứt nẻ và cước đến chảy máu dưới nước lạnh như băng. Cuộc chiến chống vi trùng không bao giờ ngưng. Thực tập sinh được thu nhận vào thứ đạo sùng bái vệ sinh sạch sẽ. Họ học được rằng không có gì đáng ghê tởm bằng một mẩu bông ruột chăn nấp dưới giường, giấu trong nó một tiểu đoàn, cả một sư đoàn vi khuẩn. Thông lệ hàng ngày đun sôi, cọ rửa, đánh bóng và lau chùi trở thành huy hiệu lòng tự hào nhà nghề của các học viên, vì nó mà tất cả sự dễ chịu cá nhân phải bị hy sinh.

Người đẩy xe mang lên từ sàn chất tải một khối lượng lớn những nhu yếu phẩm mới cần phải mở ra, nhập kho và sắp xếp - đồ băng bó, khay y tế, kim tiêm dưới da, ba nồi hấp mới và rất nhiều gói có ghi "Túi Bunyan" mà chưa ai giải thích cách sử dụng. Một tủ thuốc mới được lắp đặt và xếp đầy thuốc, sau khi được cọ ba lần. Nó được khóa lại, chìa khóa do Y tá Drummond cầm, nhưng một sáng Briony thấy bên trong là những hàng chai lọ có dán nhãn moóc phin. Khi được sai đi làm việc vặt, cô thấy các khu khác cũng ở trong trạng thái chuẩn bị tương tự. Một khu đã hết sạch bệnh nhân, và bóng loáng lên trong im lặng rộng rãi mà chờ đợi. Nhưng chưa đến lúc đặt câu hỏi.

Năm trước, ngay sau khi tuyên bố chiến tranh, các khu tầng trên cùng đã bị đóng cửa hoàn toàn để khỏi bị bom đánh. Phòng mổ giờ ở dưới tầng hầm. Cửa sổ tầng trệt được bịt bằng bao cát, và mọi cửa sổ mái đều chít xi măng.

Một tướng quân đội đã tới thăm bệnh viện với nửa tá bác sĩ tham vấn hộ tống. Không có lễ đón rước, thậm chí bệnh viện cũng chẳng trật tự lại khi họ đến. Thông thường vào những dịp thăm viếng quan trọng như vậy, như người ta bảo, mũi của mỗi bệnh nhân phải thẳng hàng với vết gấp chính giữa ga trải giường. Nhưng không có thời gian chuẩn bị. Ông tướng và bầu đoàn bước qua khu bệnh, thì thào và gật đầu, rồi họ ra về.

Cảm giác bất ổn tăng dần, nhưng chẳng có cơ hội mà suy đoán, mà đằng nào việc này cũng chính thức bị cấm. Khi không phải trực ca, các thực tập sinh học bài trong thời gian rảnh rỗi, hoặc nghe giảng, hoặc thao tập hoặc học một mình. Bữa ăn và giờ ngủ bị giám sát như thể họ là những học trò mới ở trường nữ sinh Roedean. Khi Fiona, cô gái ngủ cạnh giường Briony, đẩy đĩa đi và tuyên bố chẳng với ai cả rằng cô "không có khả năng về phương diện lâm sàng" để ăn rau luộc với một viên Oxo, y tá nhà Nightingale tới đứng canh chừng cô cho đến khi cô ăn hết mẩu cuối cùng. Fiona là bạn của Briony, theo định nghĩa; ở ký túc, đêm đầu tiên trong đợt huấn luyện sơ bộ, cô nhờ Briony cắt hộ móng tay phải, giải thích rằng tay trái không thể cầm kéo cắt được và rằng mẹ cô luôn cắt hộ cô. Cô tóc hoe và có tàn nhang, khiến Briony lập tức đề phòng. Nhưng không như Lola, Fiona to mồm và nhắng, trên mu bàn tay có những chỗ lúm và một bộ ngực khổng lồ khiến các cô gái khác bảo cô ngày nào đó nhất định sẽ thành y tá trưởng khu. Gia đình cô sống ở Chelsea. Một đêm cô thì thầm từ trên giường rằng cha cô sắp sửa được mời gia nhập nội các thời chiến của Churchill. Nhưng khi thành phần nội các được tuyên bố, cái họ đó chẳng thấy đâu mà cũng không ai nói gì, và Briony nghĩ tốt hơn là không nên hỏi. Trong những tháng đầu tiên sau đợt tập huấn sơ bộ, Fiona và Briony có ít cơ hội để hiểu ra mình có thực sự quý người kia hay không. Cứ giả sử là có đi thì thuận lợi hơn. Họ thuộc số ít ỏi những người hoàn toàn chưa học hành gì về y tế. Hầu hết các cô khác đã học xong khóa sơ cứu, một số người đã qua VAD và đã quen với máu và thi thể, hay ít nhất là họ bảo thế.

Nhưng tình bạn không dễ nuôi dưỡng. Thực tập sinh làm việc theo ca tại các khu, học ba giờ một ngày lúc rảnh rỗi, và ngủ. Thói quen xa xỉ duy nhất là giờ uống trà, từ bốn đến năm giờ, khi họ lấy từ những giá gỗ mỏng những ấm trà nâu nhỏ xíu có ghi tên mình và ngồi với nhau trong phòng công cộng nhỏ ở ngoài khu bệnh. Các cuộc nói chuyện luôn gò bó. Y tá nhà cũng có mặt ở đó giám sát và đảm bảo sự đúng mực. Hơn nữa, ngay khi họ ngồi xuống, mệt mỏi tràn đến, nặng nề như ba cái chăn gấp lại. Một cô ngủ gật tay cầm tách trà và đĩa và bị bỏng đùi - một cơ hội tốt để luyện tập chữa bỏng, Y tá Drummond nói khi bà đến xem làm sao mà ầm ĩ lên thế. Và bản thân cô cũng tạo thành rào cản cho tình bạn. Những tháng đầu này, Briony thường nghĩ rằng mối quan hệ duy nhất của cô là với Y tá Drummond. Bà ta luôn ở đó, mới giây trước ở cuối hành lang, đang tiến tới với một quyết tâm khủng khiếp, giây tiếp theo đã ở bên vai Briony, lẩm bẩm vào tai cô rằng cô đã không chú ý trong đợt tập huấn sơ bộ những nghi thức đúng cách khi tắm cho các bệnh nhân nam ốm liệt giường: chỉ sau lượt thay nước tắm lần thứ hai thì mới được đưa khăn cọ mình và khăn thấm vừa xát xà phòng cho bệnh nhân để anh ta "tự làm nốt". Trạng thái tinh thần của Briony phần lớn phụ thuộc vào việc giờ đó cô được đánh giá thế nào theo ý kiến của y tá trưởng khu. Cô cảm thấy lạnh ngắt trong bụng mỗi khi ánh mắt của Y tá Drummond đặt vào cô. Không thể biết được mình có làm tốt hay không. Briony kinh sợ bị bà đánh giá thấp. Chẳng khi nào nghe lời khen. Ý kiến hay nhất có thể trông mong được ở bà là sự lãnh đạm.

Trong những giờ phút có cho riêng mình, thường là trong bóng tối, những phút trước khi chìm vào giấc ngủ, Briony nhấm nháp một cuộc sống song tồn ma mị trong đó cô đang ở trường Girton, nghiên cứu Milton. Cô lẽ ra có thể đến đại học của chị mình, chứ không phải là bệnh viện của chị. Briony đã nghĩ mình gia nhập lực lượng phục vụ chiến tranh. Trên thực tế, cô đã khuôn hẹp đời mình vào mối quan hệ với một phụ nữ lớn hơn cô mười lăm tuổi mang quyền lực đối với cô lớn hơn quyền lực của một bà mẹ với đứa con sơ sinh.

Việc thu hẹp cuộc đời này, mà trên hết là bị tước đi tư cách cá nhân, đã bắt đầu vài tuần trước khi cô nghe đến cái tên Y tá Drummond. Ngày đầu tiên trong đợt tập huấn sơ bộ kéo dài hai tháng, sự nhục nhã của Briony trước toàn thể lớp đã làm bài học cho tất cả. Mọi chuyện diễn ra như thế này. Cô đi tới trước mặt y tá để nhã nhặn chỉ ra rằng bảng hiệu tên của cô bị viết nhầm. Cô là B. Tallis, chứ không phải, như được viết trên cái ghim cài hình chữ nhật con con, Y. Tallis.

Câu đáp rất bình thản. "Cô là, và sẽ là, như cô được chỉ định. Tên riêng của cô tôi không quan tâm. Nào giờ xin mời ngồi xuống, Y tá Tallis."

Những cô gái khác chắc hẳn đã cười rú lên nếu họ dám, vì họ đều bị viết tắt hệt như thế, nhưng họ cảm thấy một cách đúng đắn rằng không được phép như vậy. Đấy là giai đoạn dành cho những bài giảng về vệ sinh, và luyện tập tắm cho những hình nộm có kích cỡ to như thật - bà Mackintosh, Phu nhân Chase, và bé George với cơ thể bị tật nguyền một cách tinh tế cho phép đóng luôn vai bé gái. Đây là lúc để làm quen việc vâng lệnh không suy nghĩ, học cách mang một chồng bô, và nhớ một quy tắc cơ bản: không bao giờ đi lên khu mà không mang theo một thứ gì đó về. Sự khó chịu về mặt thể xác giúp khép lại chân trời tâm hồn của Briony, cổ áo cao hồ cứng cọ vào cổ đau nhói. Rửa tay hàng chục lần một ngày dưới nước lạnh như kim châm bằng một bánh xà phòng khiến tay cô nổi những nốt cước đầu tiên. Giày cô phải tự mua bằng tiền của chính mình thít vào ngón chân đau điếng. Bộ đồng phục, như mọi loại đồng phục, ăn mòn dần tư cách cá nhân, và những đòi hỏi chú ý thường nhật - là li, kẹp mũ, vuốt thẳng đường may, đánh bóng giày, đặc biệt là gót - bắt đầu một quá trình theo đó những lo toan khác dần dần bị loại trừ. Đến lúc các cô gái sẵn sàng bắt đầu khóa học thực tập sinh, và làm việc trong các khu (họ sẽ không bao giờ nói "phụ trách các khu") dưới quyền của Y tá Drummond, và tuân theo những công việc hàng ngày "từ bô đến viên bò Bovril," cuộc đời trước kia của họ đang dần nhạt nhòa. Tâm trí họ đã trở nên trống rỗng đến một mức nào đó, sự chống trả của họ suy giảm đi, vì thế họ dễ dàng bị khuất phục trước quyền lực tuyệt đối của y tá khu. Không thể nào có sự kháng cự một khi bà đã choán hết tâm trí trống không của họ.

Chưa bao giờ có ai nói ra, nhưng hình mẫu đằng sau quá trình này là quân đội. Cô Nightingale, mà không ai được phép gọi tên là Florence, đã ở Crimea đủ lâu để thấy giá trị của kỷ luật, những nghiêm lệnh và đạo quân được huấn luyện tử tế. Vì thế khi nằm trong bóng tối nghe Fiona bắt đầu ngáy suốt cả đêm - cô ấy ngủ nằm ngửa - Briony đã cảm thấy cuộc đời song tồn kia, mà cô có thể mường tượng vô cùng dễ dàng từ những lần ghé Cambridge hồi cô còn nhỏ để gặp Leon và Cecilia, sẽ rất nhanh chóng bắt đầu xa rời khỏi cuộc đời cô lúc này. Giờ đây là cuộc đời sinh viên của cô, bốn năm kể từ đây, chế độ quản thúc này, và cô không hề mong muốn, cũng không có quyền rời bỏ. Cô phó mặc chính bản thân mình vào một cuộc đời của những quy tắc, luật lệ, sự tuân phục, việc nhà, và nỗi sợ không ngừng bị chê trách. Cô là một thành viên trong khóa những thực tập sinh - vài tháng lại có một đợt tuyển - và cô không có tư cách gì ngoài bảng hiệu tên của mình. Ở đây không có dạy dỗ gì, không ai mất ngủ vì lo cho quá trình phát triển trí tuệ của cô. Cô đổ và rửa bô, lau và đánh bóng sàn nhà, pha ca cao và chuẩn bị Bovril, đi lấy và mang về - và được giải thoát khỏi sự tự vấn nội tâm.

Ở một thời điểm nào đó trong tương lai, cô biết khi nghe những sinh viên năm thứ hai nói chuyện, cô sẽ bắt đầu thấy thích thú ở khả năng của mình. Vừa đây cô đã nếm náp vị của nó, khi được tin tưởng giao cho đo nhịp tim và nhiệt độ dưới sự giám sát và đánh dấu trên bảng theo dõi. Về mặt điều trị y tế, cô đã chấm thuốc tím lên chỗ bị bệnh ecpet mảng tròn, vết mung mủ trên một chỗ bị rách, và kem bôi cho chỗ thâm tím. Song, phần lớn cô là một tớ gái, một người hầu và, trong những giờ được nghỉ, một kẻ nhồi nhét những sự kiện thuần túy. Cô sung sướng vì không có mấy thời gian nghĩ đến bất cứ gì khác. Nhưng khi cô đứng trên chiếu nghỉ trong bộ áo ngủ, việc cuối cùng vào buổi đêm, và nhìn qua dòng sông ngắm thành phố tắt đèn, cô nhớ cảm giác bất ổn nằm ở ngoài kia trên những con phố cũng như trong khu bệnh và giống như chính bóng tối vậy. Không gì trong những việc làm thường nhật của cô, cả Y tá trưởng Drummond, có thể bảo vệ cô khỏi nó.