a. thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xh.

* tính tất yếu của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH.

          - CNTB và CNXH khác nhau về bản chất. CNTB được xây dựng trên cơ sở chế độ tư hữu TBCN về tư liệu sx, dựa trên chế độ áp bức bóc lột. CNXH được xây dựng trên cơ sở chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, tồn tại dưới hai hình thức là nhà nước và tập thể, ko còn các giai cấp đối kháng, ko còn tình trạng áp bức, bóc lột. Muốn có xh như vậy cần phải có 1 thời kỳ lịch sử nhất định.

          CNXH được xây dựng trên nền sản xuất đại công nghiệp có trình độ cao quá trình phát triển của CNTB đã tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật nhất định cho CNXH, nhưng muốn cho cơ sở vật chất- kỹ thuậy đó phục vụ cho CNXH cần có thời gian tổ chức, sắp xếp lại.

          Các quan hệ CNXH  không tự phát nảy sinh trong lòng CNTB chúng là kết quả của quá trình xây  dựng và cải tạo XHCN. Sự phát triển của CNTB dù đã ở trình độ cao cũng chỉ thể tạo ra những điều kiện tiền đề cho sự hình thành các quan hệ xh mới XHCN, do vậy cũng cần phải có thời gian nhất định để xây dựng và phát triển những quan hệ đó.

* đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH

          Điểm nổi bật nhất là sự tồn tại những yếu tố cảu xh cũ bên cạnh những nhân tố mới của CNXH trong mối quan hệ vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau trên tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.

          - trên lĩnh vực kinh tế: thời kỳ quá độ là thời kỳ tất yếu còn tồn tại 1 nền kinh tế nhiều thành phần trong 1 hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất. Đây là bước quá độ trung gian tất yếu trong quá trình xây dựng CNXH , ko thể dùng ý chí để xóa bỏ ngay kết cấu nhiều thành phần của nền kinh tế, nhất là đối với những nước còn có trình độ chưa trải qua sự phát triển của phương thức sản xuất TBCN.

          - trên lĩnh vực chính trị: do kết cấu kinh tế của thời kỳ quá độ lên CNXH đa dạng, phức tạp nên kết cấu giai cấp XH trong thời kỳ này bao gồm: giai cấp công nhân, nông dân, tầng lớp trí thức, những người sx nhỏ, tầng lớp tư sản các giai cấp, tầng lớp này vừa hợp tác, vừa đấu tranh với nhau. Trong 1 giai cấp, tầng lớp cũng có nhiều bộ phận có trình độ, có ý khác nhau.

          - trên lĩnh vực tư tưởng- văn hóa: trong thời kỳ quá độ lên CNXH còn tồn tại nhiều yếu tố tư tưởng và văn hóa khác nhau. Bên cạnh tư tưởng XHCN còn tồn tại tư tưởng tư sản, tiểu tư sản, tâm lý tiểu nông… V.I Lê Nin cho rằng tính tự phát triển tư sản là “ kẻ thù giấu mặt hết sức nguy hiểm, nguy hiểm hơn so với nhiều bọn phản ánh cách mạng công khai” trên lĩnh vực văn hóa cũng tồn tại các yếu tố văn hóa cũ và mới, chúng thường xuyên đấu tranh với nhau.

          => thực chất của thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh giai cấp tư sản bị đánh bại ko còn là giai cấp thống trị và những thế lực chống phá CNXH với giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động.

*nội dung của thời kỳ quá độ lên CNXH.

          - Trong lĩnh vực kinh tế: thực hiện việc sắp xếp, bố chí lại các lực lượng sx hiện có của xh , cải tạo quan hệ sx cũ , xây  dựng quan hệ sx mới theo hướng tạo ra sự phát triển cân đối của nền kinh tế, bảo đảm phục vụ ngày càng tốt đời sống nhân dân lao động.

          Đối với những nước chưa trải qua quá trình công nghiệp hóa TBCN tất yếu phải tiến hành công nghiệp hóa CNXH nhằm tạo ra được cơ sở vật chất- kỹ thuật của CNXH. Quá trình Công nghiệp hóa- hiện đại hóa, XHCN diễn ra ở các nước khác nhau với những điều kiện lịch sử khác nhau , đó cũng là quán triệt qaun điểm lịch sử, cụ thể trong việc xác định những nội dung, hình thức và bước đi trong tiến trình Công nghiệp hóa hiện đại hóa ở thời kỳ quá độ lên CNXh.

          - Trong lĩnh vực chính trị : nội dung cơ bản trong lĩnh vực chính trị của thời quá độ lên CNXH là tiến hành cuộc đấu tranh chống lại những thế lực thù địch, chống phá sự nghiệp xây dựng XHCN, tiến hành xây dựng củng cố nhà nước và nền dân chủ XHCN ngày càng vững mạnh bảo đảm, quyền làm chủ trong hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của nhân dân lao động, xây dựng các tổ chức chính trị- xã hội thực sự là thực hiện quyền làm chủ của nhân dân lao động, xây dựng đảng cộng sản ngày càng trong sạch vững mạnh ngang tầm với các nhiệm vụ của mỗi thời kỳ lịch sử.

          - Trong lĩnh vực tư tưởng- văn hóa: nội dung cơ bản trong lĩnh vực tư tưởng văn hóa thời kỳ quá độ lên CNXH là thực hiện tuyên truyền, phổ biến những tư tưởng khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân trong toàn Xh, khắc phục những tư tưởng và tâm lý có ảnh hưởng tiêu cực đối với tiến trình xây dựng CNXH, xây dựng nền văn hóa mới XHCN, tiếp thu giá trị tinh hoa của các nển văn hóa trên thế giới.

          - trong lĩnh vực xã hội.thực hiện khắc phục những tệ nạn xh, từng bước khắc phục sự chênh lệch phát triển giữa các vùng miền, các tầng lớp dân cư trong xh nhằm thực hiện mục tiêu bình đẳng XH, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người theo mục tiêu lý tưởng là tự do của con người này là điều kiện, tiển đề cho sự tự do của người khác.

  => tóm lại thời kỳ quá lên CNXH là 1 thời kỳ  lịch sử tất yếu trên con đường phát triển của hình thái kinh tế - xh cộng sản chủ nghĩa. Đó là thời kỳ lịch sử có đặc điểm riêng với những nội dung kinh tế, chính trị, văn hóa,  và xh đặc thù mà giai đoạn xh XHCN trên con đường phát triển cuả hình thái kinh tế xh cộng sản chủ nghĩa chỉ có thể có được trên cơ sở hoàn thành các nội dung đó.

b.xã hội xã hội chủ nghĩa.( xh XHCN).

* những đặc trưng cơ bản của xhXHCN

          Cơ sở vật chất kỹ thuật của xhXHCN là nền đại công nghiệp CNXH nảy sinh với tính cách là 1 chế độ xh phủ định chế độ TBCN do vậy cơ sở vật chất – kỹ thuật của nó phải là nên sx đại công nghiệp có trình độ cao hơn so với trình độ của xh TBCN.

          CNXH xóa bỏ chế độ tư hữu TBCN, thiết lập chế độ công hữu về tư liệu sx, theo C. mác và Ph. Ăngghen giai cấp vô sản từng bước đoạt lấy tư liệu sx từ trong tay giai cấp tư sản, tập trung những tư liệu ấy trong tay nhà nước để phcuj vụ cho toàn Xh.

          Xh XHCN là 1 chế độ xh tạo ra được cách tổ chức lao động và kỹ thuật lao động mới.

          Xh XHCN là 1 chế độ xh thưc hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, coi đó là nguyên tắc cơ bản nhất.

          Xh XHCN là 1 xh mà ở đó nhà nước mang tính chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc.

          Xh XHCN là 1 xh đã thực hiện được dưới sự giải phóng con người khỏi ách áp bức bóc lột thực hiện bình đẳng xh, tạo điều kiện cho con người phát triển.

  => mục tiêu cao nhất của CNXH là giải phóng con người khỏi ách áp bức boc lột về kinh tế, nô dịch về tinh thần, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện , xh XHCN đã thực hiện xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuát cùng với sự phát triển của lực lượng sx đã thực hiện việc xóa bỏ đối kháng giai cấp, xóa bỏ bóc lột, con người có điều kiện phát triển tài năng cá nhân, mang tài năng đó đóng góp cho xh, thực hiện được công bằng bình đẳng xh, trước hết là bình đẳng về địa vị và xh của con người.