Chuong 2

Khái niệm mô hình kinh doanh

-Một hệ thống gồm nhiều phần tử và các quan hệ của chúng; thể hiện lý luận kinh doanh, quan điểm quản trị của một doanh nghiệp

-Mô tả khả năng sản xuất-kinh doanh các loại sản phẩm, dịch vụ của một doanh nghiệp đối với một hoặc nhiều đối tượng khách hàng

-Mô tả kiến trúc của doanh nghiệp, mạng lưới đối tác doanh nghiệp sử dụng để tạo lập, tiếp thị và phân phối các sản phẩm, dịch vụ nói trên

-Mô tả các nguồn lực, các mối quan hệ, nhằm phát sinh các dòng doanh thu có khả năng tạo lợi nhuận trước mắt và lâu dài của doanh nghiệp.

-Là một phương pháp tiến hành kinh doanh qua đó doanh nghiệp có được doanh thu, điều kiện cơ bản để tồn tại và phát triển trên thị trường. (Efraim Turban, 2006)

-Mô hình kinh doanh là cách bố trí, sắp xếp các sản phẩm, dịch vụ và các dòng thông tin, bao gồm việc mô tả các yếu tố của quá trình kinh doanh và vai trò của nó đối với kinh doanh; đồng thời mô tả các nguồn doanh thu, khả năng thu lợi nhuận từ mỗi mô hình kinh doanh đó (Paul Timmers, 1999)

Sự công nhận và bảo hộ cácmô hình kinh doanh.

Mỗi mô hình kinh doanh được coi như một phát minh sáng chế và được pháp luật bảo hộ ở Mỹ

- Bằng sáng chế “Đặt giá cố định/Đấu giá đặt sẵn” của Priceline (US No. 5,794,207), được cấp cho một “phương thức và bộ máy của hệ thống mạng thương mại chạy trên cơ chế bảo mật được thiết kế để tạo sự phù hợp với những chào mua hàng có điều kiện”.

- Bằng sáng chế “Quảng cáo DoubleClick” (US No.5,948,061), cấp cho “một phương pháp truyền gửi, nhắm đích, và đo lường việc quảng cáo qua mạng”.

- Bằng sáng chế “Mua hàng bằng giỏ hàng điện tử” (US 5,715,314), cấp cho “Hệ thống bán hàng qua mạng”.

Mục tiêu giá trị

Là cách mà sản phẩm hay dịch vụ của doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu khách hàng

Để phân tích mục tiêu giá trị, doanh nghiệp phải trả lời các câu hỏi sau:

- Vì sao khách hàng lựa chọn doanh nghiệp để giao dịch?

- Doanh nghiệp có thể cung cấp cho khách hàng những gì mà các doanh nghiệp khác không thể cung cấp?

Mục tiêu giá trị thương mại điện tử bao gồm:

- Sự cá nhân hoá, cá biệt hoá của các sản phẩm

- Giảm bớt chi phí tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá cả…

- Sự thuận tiện trong giao dịch thông qua quá trình quản lý phân phối sản phẩm.

Thí dụ: Amazon.com

Lợi thế cạnh tranh

Là khả năng sản xuất một loại sản phẩm có chất lượng cao hơn và/hoặc tung ra thị trường một sản phẩm có mức giá thấp hơn các đối thủ cạnh tranh

Lợi thế cạnh tranh có thể là những điều kiện thuận lợi liên quan đến nhà cung ứng, người vận chuyển, nguồn lao động hoặc sự vượt trội về kinh nghiệm, tri thức hay sự trung thành của người lao động…

Chiến lược thị trường

Nghiên cứu các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách hàng

Lập kế hoạch thực hiện các hoạt động xúc tiến sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng

Cấu trúc tổ chức

Các doanh nghiệp muốn phát triển bền vững cần có một hệ thống tổ chức tốt đảm bảo thực thi có hiệu quả các kế hoạch và chiến lược kinh doanh.

Một kế hoạch phát triển có tổ chức được hiểu là cách thức bố trí, sắp xếp và thực thi các công việc kinh doanh nhằm đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp

Đội ngũ quản trị

Đội ngũ quản trị chịu trách nhiệm xây dựng các mẫu công việc trong doanh nghiệp

Đội ngũ quản trị giỏi có thể đưa ra các quyết định thay đổi hoặc tái cấu trúc mô hình kinh doanh khi cần thiết

Một đội ngũ quản trị mạnh góp phần tạo sự tin tưởng chắc chắn đối với các nhà đầu tư bên ngoài và là lợi thế cạnh tranh của các DN

Đội ngũ quản trị có khả năng và kinh nghiệm là yếu tố quan trọng, cần thiết đối với các mô hình kinh doanh mới

Các mô hình kinh doanh chủ yếu trong TMĐT giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng (B2C e-commerce)

Thương mại điện tử B2C là loại giao dịch trong đó khách hàng của các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến là những người tiêu dùng cuối cùng, mua hàng với mục đích phục vụ tiêu dùng cá nhân.

Đây là loại giao dịch quen thuộc và phổ biến nhất trong thương mại điện tử.

Cổng thông tin

Đưa ra các dịch vụ trọn gói và các nội dung như tìm kiếm, tin tức, thư tín điện tử, chuyện gẫu, âm nhạc, chương trình video, chương trình lịch...

Đối tượng chủ yếu là những người sử dụng tại nhà.

Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí giao dịch, phí liên kết

Cơ hội thị trường: hầu hết người sử dụng đều thông qua các cổng thông tin để truy cập vào những website thương mại khác trên khắp thế giới

Cổng thông tin chung (còn gọi là cổng thông tin chiều ngang)

- Yahoo, AOL, MSN...

Cổng thông tin chuyên biệt (hay cổng thông tin chiều dọc)

- iBoats.com

Nhà bán lẻ điện tử

Phiên bản trực tuyến của cửa hàng bán lẻ, nơi khách hàng có thể mua sắm hàng hoá ngay tại nhà hoặc công sở vào bất cứ thời gian nào trong ngày

Kênh phân phối trực tuyến cho các doanh nghiệp kinh doanh truyền thống

Mô hình doanh thu: Bán hàng hóa, phí dịch vụ

Cơ hội thị trường: mọi người sử dụng trên Internet đều có thể là khách hàng tiềm năng của các doanh nghiệp bán lẻ điện tử

Người bán hàng ảo

- Amazon.com

Cú nhắp và vữa hồ

- Walmart.com

Danh mục người bán hàng

- LandsEnd.com

Phố buôn bán trực tuyến

- Fashionmall.com

Các nhà sản xuất trực tiếp

- Dell.com

Nhà cung cấp nội dung

Cung cấp thông tin, các chương trình giải trí (như báo chí, các vấn đề thể thao,...) và các chương trình trực tuyến, các tin tức thời sự cập nhật, các vấn đề quan tâm đặc biệt, những chỉ dẫn hay lời khuyên trong các lĩnh vực và/hoặc bán thông tin

Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí liên kết hoặc tham khảo, phí download

Cơ hội thị trường: chủ yếu vẫn thuộc về các nhà cung cấp thông tin truyền thống, có kinh nghiệm và thâm niên hoạt động

Nhà trung gian giao dịch

Các nhà trung gian giao dịch cung cấp những bộ xử lý giao dịch bán hàng trực tuyến, giống như các nhà môi giới chứng khoán hay các đại lý du lịch.

Góp phần tăng hiệu suất mua bán của khách hàng và của các doanh nghiệp.

Mô hình doanh thu: Phí giao dịch

Cơ hội thị trường: Với sự phát triển của Internet, sự gia tăng của thị trường tài chính và thị trường chứng khoán, cơ hội thị trường ngày càng lớn

Yêu cầu: Phải giải quyết các lo ngại của khách hàng bằng các biện pháp hữu hiệu đảm bảo an toàn và bảo vệ tính riêng tư của khách

Nhà tạo thị trường

Các doanh nghiệp trên cơ sở Web sử dụng Internet để tạo nên thị trường, kết nối người mua và người bán

Mô hình doanh thu:Phí dịch vụ

Cơ hội thị trường: Có tiềm năng rất lớn

Yêu cầu:

- Phải có nguồn lực tài chính và chiến lược tiếp thị tốt để thu hút người mua và người bán đến với thị trường

- Tốc độ xử lý và sự thuận tiện trong xử lý giao dịch

Các hình thức đấu giá và các dạng khác của mô hình giá động

- eBay.com, Priceline.com...

A.mo hinh dau gia va dau thau dien tu

Cho phép người tham gia đấu giá các sản phẩm hoặc các dịch vụ thông qua mạng internet.

Mô hình này rất được ưa chuộng hiện nay đối với doanh nghiệp, cá nhân người tiêu dùng và đặc biệt với các cơ quan công quyền, cho phép người mua và người bán tham gia trên một cửa hàng ảo, được quyền đưa giá trên một phòng đấu giá ảo do mình tạo ra.

Có hai phương thức đấu giá trực tuyến: đấu giá theo giá tăng dần và đấu giá theo hình thức giá giảm dần (đấu thầu Reverve Auction Model).

Ví dụ:

- www.ebay.com: website đấu giá nổi tiếng.

- www.priceline.com: mô hình đấu giá ngược (đấu thầu).

Nhà cung cấp dịch vụ

Các doanh nghiệp kiếm tiền chủ yếu bằng việc bán dịch vụ cho khách hàng.

- Các dịch vụ chủ yếu: lưu giữ thông tin trên máy tính, tư vấn, đánh giá, mua bán tạp phẩm…

Mô hình doanh thu: Bán dịch vụ, phí đăng ký

Cơ hội thị trường: rất lớn vì nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm dịch vụ ngày càng tăng

Yêu cầu:

- Cần quảng cáo, xúc tiến nhằm giảm bớt những lo ngại của khách hàng đối với các dịch vụ trực tuyến, tạo dựng sự tin cậy

- Có biện pháp khuyến khích khách hàng tiếp cận và quyết định dùng thử các sản phẩm dịch vụ của DN

Nhà cung cấp cộng đồng

Những site, nơi các cá nhân có cùng mối quan tâm, chung sở thích riêng biệt, có thể tới cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi, thảo luận về những vấn đề quan tâm

Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí liên kết và tham khảo

Cơ hội thị trường: số lượng người sử dụng Internet, các mối quan tâm của người tiêu dùng ở các cộng đồng trên mạng cũng ngày càng tăng.

Yêu cầu:

- Phải có chiến lược tiếp thị tốt để có thể thu hút những thành viên mới tham gia cộng đồng

- Cân đối giữa chi phí cho các nội dung chất lượng cao và thu nhập của doanh nghiệp.

Các mô hình kinh doanh chủ yếu trong TMĐT giữa các doanh nghiệp (B2B e-commerce)

Thương mại điện tử giữa các doanh nghiệp (business-to-business hay B2B e-commerce) là loại hình giao dịch quan trọng nhất, chiếm tỉ trọng lớn nhất trên Internet

Thị trường - Sở giao dịch

Là một khoảng không thị trường điện tử số hoá nơi các nhà cung ứng và các DN TMĐT tiến hành các hành vi thương mại

Mô hình doanh thu: Phí giao dịch

Cơ hội thị trường:

- Phụ thuộc vào qui mô của lĩnh vực kinh doanh và số lượng người sử dụng đăng ký tham gia thị trường

- Bị thay thế dần bởi các giao dịch ngang hàng trực tiếp

Nhà phân phối điện tử

Thực hiện phân phối trực tiếp sản phẩm, dịch vụ cho các tổ chức kinh doanh cá thể trong TMĐT

Bán hàng theo hình thức one-stop shopping

Mô hình doanh thu: Bán hàng hoá

Cơ hội thị trường:

- Phụ thuộc vào uy tín của DN trên thị trường và tính chuyên nghiệp trong lĩnh vực phân phối.

Thí dụ: Grainger.com, GE Aircraft Engines

Nhà cung cấp dịch vụ B2B

Cung cấp các dịch vụ kinh doanh cho các DN như: kế toán, kiểm toán, dịch vụ tài chính, quản trị nguồn nhân lực, dịch vụ xuất bản, in ấn...

Cung cấp dịch vụ ứng dụng (Application Service Provider – ASP)

Mô hình doanh thu: Bán dịch vụ

Cơ hội thị trường:

- Nhiều tiềm năng vì đối với người sử dụng, việc chi một khoản tiền phí để sử dụng dịch vụ từ các nhà cung cấp dịch vụ B2B vẫn kinh tế và khả thi hơn so với việc bỏ tiền đầu tư xây dựng hệ thống dịch vụ riêng

Nhà cung cấp dịch vụ B2B

Nhà cung cấp dịch vụ truyền thống:

- Employeematters.com

Nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng (ASP)

- Salesforce.com, Corio.com

Nhà môi giới giao dịch B2B

Giúp các doanh nghiệp tìm được các hàng hoá và dịch vụ mà họ cần

Mô hình doanh thu: Phí giao dịch

Thí dụ: iShip.com

Trung gian thông tin

Tập hợp thông tin về khách hàng, tiếp thị và bán những thông tin thu thập được cho các doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ tính riêng tư của các thông tin đó

Mô hình doanh thu: Bán thông tin, phí tham khảo hoặc liên kết

Các dạng thức:

- Môi giới quảng cáo: DoubleClick.net

- Định hướng kinh doanh: AutoByTel.com

Mô hình kinh doanh giữa

các người tiêu dùng (C2C)

Là cách mà người tiêu dùng có thể sử dụng để bán các hàng hoá của mình cho người tiêu dùng khác với sự giúp đỡ của một doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến

Người tiêu dùng trên Internet thường dùng cách này để thanh lý các hàng hoá dư thừa hoặc các hàng hóa đã qua sử dụng

Mô hình doanh thu: Phí giao dịch

Thí dụ: eBay.com, Half.com

Mụ hình kinh doanh ngang hàng

(peer-to-peer – P2P

Mô hình kinh doanh ngang hàng (P2P) hoạt động với mục tiêu liên kết những người sử dụng, cho phép họ chia sẻ các tệp tin và các tài nguyên khác trên máy tính mà không cần truy cập vào một máy chủ chung

Mục đích hoạt động chủ yếu: chia sẻ các thông tin và các loại tài nguyên khác

Mô hình doanh thu: Phí đăng ký, quảng cáo và phí giao dịch

Thí dụ: Napster.com

Mụ hình thương mại di động

(M-commerce)

Mô hình kinh doanh cho phép mọi đối tượng thực hiện các giao dịch mua bán tại mọi thời điểm, đặc biệt là ở mọi nơi sử dụng các thiết bị trên cơ sở công nghệ mới, không dây

Điều kiện để phát triển mô hình:

Hạ tầng công nghệ

Cước phí sử dụng các thiết bị di động truy cập Internet

Mô hình doanh thu: Bán hàng hoá