*công thức chung của tư bản & mâu thuẫn của nó:

+Công thức chung của tư bản:

Phân biệt tiền thong thuờng (tiền trong lưu thông hàng hóa giản đơn) và tiền là tư bản (trong lưu thong của tư bản): tiền trong lưu thông hàng hóa giản đơn, vận động theo cộng thức (1) H-T-H; tiền là tư bản vận động theo công thức (2) T-H-T.

Điểm giống nhau: Cả 2 sự vận động đều do 2 giai đoạn đối lập nhau là mua và bán hợp thành, đều có 2 yếu tố tiền & hàng, đều có 2 người có wan hệ kinh tế với nhau là người mua & người bán. Nhưng đó chỉ điểm jống nhau về hình thức.

Điểm khác nhau về chất giữa 2 hình thức:

H-T-H

T-H-T

Điểm xuất phát & điểm kết thúc của wá trình vận động

Đều là hàng hóa, tiền đóng vai trò trung jan

Đều là tiền, hàng hóa đóng vai trò trung jan

Trình tự vận động

Bắt đầu là việc bán, kết thúc = việc mua

Bắt đầu = việc mua, kết thúc = việc bán

Mục đích vận động

Là giá trị sử dụng để thỏa mãn nhu cầu

Là giá trị hơn nữa là giá trị tăng them

Giới hạn vận động

Có giới hạn

Ko có giới hạn

-tóm lại: công thức (2) phản ánh mục đích vận động là tiền với tưc cách là tư bản, nên lượng giá trị sau quay về phải lớn hơn giá trị ban đầu, vậy công thức vận động đầy đủ của tư bản là t-H-T', trong đó T'=T+t, (t là giá trị thặng dư, kí hiệu là m). Như vậy công thức T-H-T' là công thức chung của tư bản, vì mọi tư bản đều vận động theo công thức này.

+Mâu thuẫn của cộng thức chung của tư bản là T'>T

Tại sao quá trình lưu thong lại thu về được T', nguồn gốc thực sự của số tiền tăng them này từ đâu? Nó đc tăng lên trong phạm vi lưu thong hoặc ngoài lưu thong.

Trong lưu thông:

- trường hợp trao đổi ngang giá: chỉ có sự thay đổi hình thái giá trị, còn tổng số giá trị cũng như phần giá trị nằm trong tay mỗi bên tham gia trao đổi trước sau vẫn ko thay đổi.

- trường hợp trao đổi ko ngang giá: có thể có 3 TH sau:

. thứ 1st, bán hàng hóa cao hơn giá trị: nhà tư bản sẽ đc khi bán cao và sẽ mất khi mua.

. thứ 2nd,bán hàng hóa thấp hơn giá trị: nhà tư bản sẽ đc do mua rẻ & sẽ bị mất khi bán.

. thứ 3rd,chuyên mua rẻ, bán đắt: tổng giá trị toàn xh cũng ko hề tăng lên, ở đây chỉ có sự phân phối lại lượng giá trị có sẵn trong xh mà thôi

Như vậy trong lưu thông dù trao đổi ngang giá hay ko ngang giá đều ko tạo ra giá trị thặng dư cho các nhà TB

Ngoài lưu thông

- xét các yếu tố tiền: nếu tiền làm phương tiện cất trữ, ko tiếp xúc gì với lưu thông, thì tiền cũng ko tự lớn lên đc.

- Xét các yếu tố hàng: nếu người trao đổi vẫn đứng 1 mình với hàng hóa của anh ta, thì giá trị của hàng hóa ấy ko tăng lên.

Tóm lại, xét trong lưu thông hay ngoài lưu thông với các trường hợp ở trên đều ko tạo ra giá trị thặng dư cho các nhà tư bản. Mâu thuẫn của công thức chung của tư bản là giá trị thặng dư ko đc tạo ra trong lưu thông & cũng ko thể xuất hiện bên ngoài lưu thông. Nhưng ko có lưu thông cũng ko tạo ra giá trị thặng dư.

b. Cách thức giải quyết mâu thuẫn trong công thức chung của TB

Các Mác là người đầu tiên phân tích & giải quyết mâu thuẫn trong công thức của TB = lý luận về hh sức lao động.

Nhà TB khi đưa tiền vào lưu thông đã dùng tiền mua đc hàng hóa đặc biệt là hàng hóa sức lao động, để sử dụng nó (ko phải bán nó), sẽ tạo ra giá trị thặng dư cho nhà TB. Hàng hóa đặc biệt này có đặc điểm về giá trị sử dụng là nguồn gốc tạo ra giá trị thặng dư cho các nhà tư bản.

Sử dụng hàng hóa sức lao động tức là quá trình người công nhận tiến hành lao động, là sự kết hợp sức lao động của công nhân với tư liệu sản xuất; trong quá trình lao động = lao động trừu tượng - = sự hao phí thể lực , trí lực mới sẽ tạo giá trị mới cho hàng hóa, lượng giá trị mới này lớn hơn giá trị của bản thân nó.