viÖc gi¶m tèi ®a chi phÝ ®èi víi ng­êi tiªu dïng ®Þa ph­¬ng. Mét khu vùc ranh giíi tù do ®· tån t¹i trªn mét d¶I réng 20 km g¾n liÒn biªn giíi quèc tÕ cña Mªhic« víi Hoa Kú, Guatªmala vµ Bªlizª. Khu vùc n»m ë ®iÓm xa nhÊt ë cùc nam cña Achentina còng lµ mét khu vùc ranh giíi tù do (

[43]

).

Khu chÕ xuÊt (Export Processing Zones)

cã thÓ hiÓu lµ khu vùc ®Þa lý ®­îc khoanh vïng víi c¸c quy chÕ ®Æc biÖt t¸ch khái quy chÕ th­¬ng m¹I, thuÕ quan cña mét quèc gia, trong ®ã chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp chÕ t¹o vµ hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy dïng ®Ó xuÊt khÈu. Theo §iÒu lÖ cña HiÖp héi c¸c Khu chÕ xuÊt thÕ giíi (WEPZA), khu chÕ xuÊt bao gåm tÊt c¶ c¸c khu vùc ®­îc ChÝnh phñ c¸c n­íc cho phÐp ho¹t ®éng nh­ c¶ng tù do, khu mËu dÞch tù do, khu c«ng nghiÖp tù do hoÆc bÊt kú khu vùc ngo¹i th­¬ng hay khu vùc kh¸c ®­îc WEPZA c«ng nhËn. Nh­ vËy, theo quan niÖm cña HiÖp héi, khu chÕ xuÊt vÒ c¬ b¶n ®ång nhÊt víi khu vùc miÔn thuÕ nh­ quan niÖm cña Xingapo hay Hång C«ng.

Theo Tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Liªn Hîp Quèc (UNIDO), Khu chÕ xuÊt lµ “khu vùc ®­îc giíi h¹n vÒ mÆt ®Þa giíi hµnh chÝnh, cã tr­êng hîp vÒ ®Þa lý, ®­îc h­ëng mét chÕ ®é thuÕ quan cho phÐp tù do nhËp khÈu trang thiÕt bÞ vµ mäi s¶n phÈm nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu. ChÕ ®é thuÕ quan ®­îc ban hµnh cïng víi nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p cã tÝnh chÊt ­u ®·i, chñ yÕu vÒ thuÕ, nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi” (

[44]

).

Khu chÕ xuÊt ®­îc h×nh thµnh trªn thÕ giíi tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû 20. Khu chÕ xuÊt ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®­îc thµnh lËp lµ Khu chÕ xuÊt Sharnon (Ai len) vµo n¨m 1956. §Õn cuèi thËp thËp kû 80, trªn thÕ giíi cã kho¶ng 80 Khu chÕ xuÊt, trong ®ã khu vùc Ch©u

¸

-Th¸i B×nh D­¬ng chiÕm trªn 1 phÇn 3 sè Khu chÕ xuÊt.

  

Qua kinh nghiÖm mét sè quèc gia trªn thÕ giíi vÒ Khu chÕ xuÊt, cã thÓ thÊy viÖc thµnh lËp Khu chÕ xuÊt mang l¹i mét sè lîi Ých sau:

+ T¹o ®iÒu kiÖn thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn;

+ T¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu t¹i chç;

+ T¹o ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng;

+ T¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ quèc gia së t¹i cã thÓ hoµ nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.

ë

ViÖt Nam, theo §iÒu 3 kho¶n 21 LuËt §Çu t­ 2005, Khu chÕ xuÊt lµ khu c«ng nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn dÞch vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, ®­îc thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. §Þnh nghÜa nãi trªn vÒ khu chÕ xuÊt kh«ng cã sù kh¸c biÖt  so víi quan niÖm vÒ Khu chÕ xuÊt ®­îc ®Ò cËp trong LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1992 vµ LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996. Khu chÕ xuÊt ®Çu tiªn ë ViÖt Nam lµ Khu chÕ xuÊt T©n ThuËn ®­îc x©y dùng vµo n¨m 1991. Sau ®ã, mét sè Khu chÕ xuÊt kh¸c ®­îc thµnh lËp nh­ Khu chÕ xuÊt Linh Trung (n¨m 1992), Khu chÕ xuÊt An §ån (n¨m 1993), Khu chÕ xuÊt CÇn Th¬ (n¨m 1993), Khu chÕ xuÊt §×nh Vò (n¨m 1993) vµ Khu chÕ xuÊt Phó Mü (n¨m 1993). VÝ dô, khu chÕ xuÊt T©n ThuËn

hiện đã thu hút được 155 nhà đầu tư với tổng số vốn là 695,4 triệu USD. 119 công ty được cấp giấy phép đầu tư, trong đó có 107 công ty đã đi vào hoạt động, thu hút 35.000 lao động. Vốn đầu tư tập trung chủ yếu vào các ngành dệt, sợi, may mặc (41 công ty), điện - điện tử (25 công ty), cơ khí, máy móc chính xác (21 công ty), nhựa (12 công ty)... Hàng hóa sản xuất tại Khu chế xuất Tân Thuận đã xuất khẩu đến 45 quốc gia trên thế giới. Tân Thuận là khu chế xuất đầu tiên của Việt Nam. Sau 11 năm hoạt động, khu chế xuất này đã trở thành khu công nghiệp tập trung thành công nhất của Việt Nam và là cây cầu quan trọng nối kinh tế

thµnh phè Hå ChÝ Minh

với thế giới. (

[45]

)

           

Khu vùc th­¬ng m¹i tù do (Free Trade Zones) lµ c¸c khu vùc x¸c ®Þnh n¬i c¸c h·ng ®­îc phÐp mang hµng ho¸ miÔn thuÕ ®Ó l¾p r¸p, chÕ t¹o vµ ph©n phèi vµ chñ yÕu nh»m ®Ó nhËp khÈu vµo n­íc chñ nhµ hoÆc ®Ó xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. Khu vùc nµy cã tÊt c¶ thuéc tÝnh cña kho ngo¹i quan, khu b¸n lÎ tù do, c¶ng tù do vµ khu chÕ xuÊt. Hång K«ng vµ Xingapo trong mét thêi gian dµi ®· ®ãng vai trß nh­ lµ c¸c khu vùc th­¬ng m¹i tù do. Khu vùc th­¬ng m¹i tù do ®· t¨ng lªn nhanh chãng ë Hoa Kú vµ Ch©u ¢u trong vßng hai thËp kû (tõ nh÷ng n¨m 70 ®Õn nh÷ng n¨m 90). VÝ dô, ë Hoa Kú sè l­îng khu vùc th­¬ng m¹i tù do nÕu chØ ®¹t con sè 10 vµo n¨m 1970 th× ®· lªn tíi 60 vµo n¨m 1990. Hoa Kú còng ®· thiÕt lËp nhiÒu tiÓu khu ®Ó  khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ®Ó l¾p r¸p s¶n phÈm cña hä trong ph¹m vi Hoa Kú vµ sö dông lao ®éng cña Hoa Kú (

[46]

).

VÒ vÊn ®Ò Khu vùc th­¬ng m¹i tù do, cÇn ph©n biÖt hai thuËt ng÷ lµ Free Trade Zone vµ Free Trade Area. Hai thuËt ng÷ nµy khi dÞch ®Òu cã nghÜa lµ Khu vùc th­¬ng m¹i tù do, nh­ng thùc chÊt ®©y lµ hai lo¹i h×nh kh¸c nhau. Free Trade Zone lµ lo¹i h×nh Khu vùc th­¬ng m¹i tù do trong ®ã Nhµ n­íc ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng bu«n b¸n vµ gia c«ng xuÊt khÈu ®· tiÕn hµnh t¸ch mét khu vùc nhá cña n­íc m×nh (th«ng th­êng lµ mét phÇn c¶ng ven biÓn hoÆc mét phÇn khu vùc biªn giíi, hoÆc cã thÓ lµ s©n bay, kho hµng hoÆc bÊt kú khu vùc nµo ®­îc x¸c ®Þnh). Ho¹t ®éng bu«n b¸n quèc tÕ vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu cña Khu vùc nµy ®­îc miÔn thuÕ. Free Trade Zone cã tÝnh chÊt gÇn t­¬ng tù nh­ khu vùc c¶ng tù do vµ khu vùc chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, kh«ng ®­îc x¸c lËp d­íi h×nh thøc tæ chøc nhÊt thÓ ho¸ vÒ kinh tÕ-th­¬ng m¹i nh­ Free Trade Area. Cho ®Õn nay vÉn cßn mét sè Free Trade Zone ë thñ ®« c¸c n­íc, ®Çu mèi giao th«ng hoÆc c¸c h¶i c¶ng lín. Tuy nhiªn, gÇn ®©y vai trß vµ sè l­îng cña Free Trade Zone ®· suy gi¶m. Cßn Free Trade Area lµ lo¹i h×nh nhÊt thÓ ho¸ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn, trong ®ã c¸c c¸ch thøc, biÖn ph¸p ®Ó xo¸ bá c¸c hµng rµo mËu dÞch ®Òu ¸p dông nh­ nhau gi÷a c¸c quèc gia.

[1]

United Nations. World Investment Report. 1995. Trang 383.

[2]

Salvatore Dominick. International Economics. Third Edition. New York. 1990. Trang 345

.

[3]

JICA (2003): “The study on FDI promotion trategy in The Socialist Republic of Vietnam (final report), Hanoi. Trang 31.

[4]

Training of Trainer Course: “Vietnam: Trade Policy and WTO Accession”. Hanoi, 2006.

[5]

Anita Louise Denning: “Asymmetric Power Endowments and NEPAD: Predicting the Flow of Foreign Direct Invesment in Africa”. Thesis. 2003. Trang 25, 26.

1

Lµ h×nh thøc tho¶ thuËn theo hîp ®ång, theo ®ã nhµ s¶n xuÊt chÝnh thøc trao cho mét hay nhiÒu nhµ s¶n xuÊt hay th­¬ng gia kh¸c quyÒn s¶n xuÊt hay b¸n nh÷ng s¶n phÈm hoÆc cung cÊp mét lo¹i dÞch vô d­íi nh·n hiÖu cña ng­êi trao ®Æc quyÒn trong mét khu vùc nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Ng­êi ®­îc h­ëng ®Æc quyÒn kinh tiªu ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn b¶n quyÒn cho ng­êi trao ®Æc quyÒn vµ chØ mua nh÷ng hµng ho¸ do hä cung cÊp.

1

Mitsuo Matsushita-Thomas J.Schoenaum. Japanese International Trade and Investment Law. University of Tokyo Press. 1989. Trang 115-116.

[6]

§iÒu 23 LuËt §Çu t­ ViÖt Nam n¨m 2005.

[7]

“

Tµi liÖu tham kh¶o vÒ LuËt §Çu t­ vµ LuËt Doanh nghiÖp”. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Th¸ng 10 n¨m 2005. Trang 12.

[8]

Adam J.H.Longman Consice Dictionary of Business English. Longman York Press. 1992. Trang 218.

[9]

Adderson R.A.Kumpt W.A. Business Law. Western Publishing Co. 1970. Trang 669.

[10]

OECD. Competion Policy and Joint Venture. Asian Institute of Technology (AIT) Library. Bangkok. 1986. Trang 11.

[11]

Dar Khenbatr-Riad Ajiami. International Business. University of America.

[12]

“C¸c khÝa c¹nh luËt ph¸p cña c¸c liªn doanh quèc tÕ trong n«ng nghiÖp”. Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc. 1996. Trang 17, 18, 19.

[13]

SELA  (Sistema Economico Latino-Americano) lµ mét tæ chøc hîp t¸c vµ xóc tiÕn kinh tÕ vµ x· héi cña c¸c n­íc Mü La Tinh.

1

Ngµy 13/7/2000, t¹i Washington (Hoa Kú), HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam-Hoa Kú (HiÖp ®Þnh) ®· chÝnh thøc ®­îc ký kÕt. HiÖp ®Þnh ®· ®­îc Tæng thèng Hoa Kú ký ngµy 16/10/2001. Ngµy 28/11/2001, Quèc héi ViÖt Nam ®· th«ng qua NghÞ quyÕt phª chuÈn HiÖp ®Þnh. Ngµy 11/12/2001, Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i Hoa Kú ®· trao ®æi c«ng hµm phª chuÈn HiÖp ®Þnh. Nh­ vËy, theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 ®iÒu 8 Ch­¬ng VII, HiÖp ®Þnh b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 10/12/2001.

[14]

http://www.mpi.gov.vn/fdi/tinhhinhdtnn.aspx?Lang=4-HTML: Côc §Çu t­ n­íc ngoµi-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­.

[15]

“

Tµi liÖu tham kh¶o vÒ LuËt §Çu t­ vµ LuËt Doanh nghiÖp”. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Th¸ng 10 n¨m 2005. Trang 10, 11.

[16]

http://www.mpi.gov.vn/fdi/tinhhinhdtnn.aspx?Lang=4-HTML:

Côc §Çu t­ n­íc ngoµi-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­.

[17]

http://www.ueh.edu.vn/tcptkt/ptkt2005/thang02-05/trangoctho.htm: TrÇn Ngäc Th¬: “Lµm thÕ nµo cã thÓ thu hót dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi”.

[18]

http://www.ueh.edu.vn/tcptkt/ptkt2005/thang02-05/trangoctho.htm: TrÇn Ngäc Th¬: “Lµm thÕ nµo cã thÓ thu hót dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi”.

[19]

World Investment Report 1997. Trang 371-377.

[20]

http://www.ueh.edu.vn/tcptkt/ptkt2005/thang02-05/trangoctho.htm: TrÇn Ngäc Th¬: “Lµm thÕ nµo cã thÓ thu hót dßng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi”.

[21]

§iÒu 26 LuËt §Çu t­ ViÖt Nam n¨m 2005.

[22]

NguyÔn V¨n LuËn (chñ biªn): “Gi¸o tr×nh Quan hÖ Kinh tÕ quèc tÕ”. Nhµ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n. 2003. Trang 174.

[23]

http://www.vir.com.vn/Client/Dautuchungkhoan/content.asp?CatID=5&DocID=8982--HTML: Vietnam Investment Review - Dau tu Chung khoan

[24]

www.nld.com.vn:

C©u chuyÖn qu¶n lý.

[25]

NghÞ ®Þnh sè 17/2001/N§-CP ngµy 4/5/2001 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. §iÒu 1.

[26]

NghÞ ®Þnh sè 17/2001/N§-CP ngµy 4/5/2001 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. §iÒu 37-45.

[27]

NguyÔn V¨n LuËn (chñ biªn): “Gi¸o tr×nh Quan hÖ Kinh tÕ quèc tÕ”. Nhµ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n. 2003. Trang 147.

[28]

NguyÔn V¨n LuËn (chñ biªn): “Gi¸o tr

×nh Quan hÖ Kinh tÕ quèc tÕ”. Nhµ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n. 2003. Trang 150, 151.

[29]

NguyÔn Vò Hoµng: “C¸c liªn kÕt kinh tÕ-th­¬ng m¹i quèc tÕ”. Nhµ xuÊt b¶n Thanh niªn. 2003.

[30]

Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ toµn cÇu ho¸. TËp I. Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh. Hµ néi. Th¸ng 3 n¨m 2000. Trang 6.

[31]

NguyÔn §øc Hïng. Xu thÕ ph¸t triÓn cña kinh tÕ tri thøc vµ nh÷ng t¸c ®éng ®èi víi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Trang 4. Tµi liÖu Héi th¶o khoa häc “ Kinh tÕ tri thøc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ViÖt Nam”. Hµ néi. 21-22/6/2000.

[32]

http://www.vnagency.com.vn/news.asp?LANGUAGE_ID=1&CATEGORY_ID=24&NEWS_ID=181935.HTML: “S¸p nhËp vµ mua b¸n c«ng ty ®¹t møc  kû lôc vµo n¨m 2005”.

[33]

http://www.vir.com.vn/Client/Dautuchungkhoan/content.asp?CatID=37&DocID=9240--HTML: Vietnam Investment Review - Dau tu Chung khoan

“

Tµi liÖu tham kh¶o vÒ LuËt §Çu t­ vµ LuËt Doanh nghiÖp”. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Th¸ng 10 n¨m 2005. Trang 13.

[35]

Tµi liÖu tham kh¶o vÒ LuËt §Çu t­ vµ LuËt Doanh nghiÖp”. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Th¸ng 10 n¨m 2005. Trang 13.

[36]

Ray August. International Business Law. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 1993. Trang 221.

[37]

“Thùc tiÔn nh÷ng khu ®Æc miÔn trªn thÕ giíi”. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. 1994. Trang 19.

[38]

Hoµng Hång HiÖp (LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ): “Thu hót vèn ®Çu t­ vµo Khu kinh tÕ më Chu Lai”. 2005. Trang 7.

[39]

Hoµng Hång HiÖp (LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ): “Thu hót vèn ®Çu t­ vµo Khu kinh tÕ më Chu Lai”. 2005. Trang 15, 16, 19.

[40]

“Thùc tiÔn nh÷ng khu ®Æc miÔn trªn thÕ giíi”. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia. 1994. Trang 19.

[41]

Ray August. International Business Law. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 1993. Trang

221, 222

.

[42]

Ray August. International Business Law. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 1993. Trang

222

.

[43]

Ray August. International Business Law. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 1993. Trang

222

.

[44]

UNIDO ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së NghÞ quyÕt sè 2152 cña §¹i héi ®ång Liªn Hîp Quèc. UNIDO cã chøc n¨ng lµ c¬ quan ®iÒu phèi trung t©m vÒ c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp bªn trong hÖ thèng Liªn Hîp Quèc vµ thóc ®Èy hîp t¸c vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë c¸c cÊp ®é toµn cÇu, khu vùc, quèc gia vµ ngµnh. N¨m 1985, UNIDO trë thµnh c¬ quan chuyªn tr¸ch thø 16 cña Liªn Hîp Quèc. TÝnh ®Õn ngµy 1/1/2000, UNIDO cã 168 thµnh viªn. Môc ®Ých ho¹t ®éng cña UNIDO lµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng cña nh©n d©n, thóc ®Èy sù thÞnh v­îng toµn cÇu th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bÒn v÷ng t¹i c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi.

[45]

http://www.vnexpress: “

Khu chế xuất Tân Thuận xuất hàng đến 45 nước

”.

[46]

Ray August. International Business Law. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. 1993. Trang

223

.