TẬP 6

Xin chào mọi người, buổi tối tốt đẹp!

Lần giảng trước chúng ta đã bước vào Đệ Tử Quy, chúng ta đã đem tổng mục đọc qua một lần. Chúng ta mở đến trang 60, Đệ Tử Quy tổng mục. Chúng ta đã nói đến "đệ tử", không phải là chỉ trẻ nhỏ, mà là mỗi một người chúng ta muốn học tập giáo huấn của thánh hiền, thì đều tự xưng là đệ tử. "Qui" là qui phạm. Chúng ta tuân thủ qui phạm như vậy, thì có thể làm cho đạo nghiệp của chính mình ngày một nâng cao.

"Đệ Tử Quy, Thánh nhân huấn". Đây là giáo huấn của thánh hiền. Câu giáo huấn này được tiết lục ra từ trong giáo huấn của Khổng Phu Tử, trong Luận Ngữ chúng ta thấy có câu này, ở trong Luận Ngữ Học Nhi Đệ Nhất có.

"Thủ hiếu để". Chữ "thủ" này nghĩa là nói căn bản làm người ở chỗ nào. Ở hiếu đạo và để, thương yêu anh em chị em, tôn kính trưởng bối. "Hiếu để", ở trong "để" còn bao gồm một thái độ rất quan trọng, chính là tâm cung kính, cung kính đối với trưởng bối. Đạo đức học vấn của một người đều là từ ngay hiếu và kính mà không ngừng nâng cao, không ngừng lưu xuất ra. Kỳ thật, một người chỉ cần làm được hiếu và để, tin rằng họ có thể tề gia, trị quốc, bình thiên hạ. Các bạn! Các vị có cảm thấy nói như vậy hơi quá chăng? Kỳ thật "đại đạo chí giản", đạo lý rất thâm sâu nhưng đều là rất căn bản, rất đơn giản.

Chúng ta hồi tưởng lại lịch sử, mấy ngàn năm lịch sử, triều đại nào là có lịch sử dài nhất, quốc vận hưng thịnh nhất? Triều nhà Chu. Bao nhiêu năm vậy? 800 năm. Vậy xin hỏi vì sao triều nhà Chu có thể kéo dài được 800 năm? Dựa vào điều gì? Hiếu và Để. Cho nên chúng ta chỉ đọc qua "triều nhà Chu 800 năm", biết được lẽ đương nhiên không biết được nguyên nhân của nó. Chúng ta cũng thường hay xem thấy con cháu của người khác, vì sao ưu tú như vậy? Chỉ nhìn thấy kết quả thì không giúp gì lớn cho chính mình, nhất định phải tìm ra được nguyên nhân, chúng ta liền có thể từ trong đó có được khai thị hay.

Triều nhà Chu khai quốc là Chu Văn Vương, Chu Võ Vương. Ông nội của Chu Văn Vương là Thái Vương. Thái Vương sanh được ba người con trai, anh cả là Thái Bá, anh thứ hai là Trung Dung, người thứ ba là Vương Quý. Vương Quý sanh ra Chu Văn Vương, Chu Văn Vương lại sanh ra Chu Võ Vương và Chu Công. Khi Chu Văn Vương mới sanh ra, Thái Vương vừa nhìn thấy đã cảm thấy Chu Văn Vương có tướng đế vương, có tướng thánh chủ, thế nhưng phụ thân của Chu Văn Vương xếp ở hàng thứ ba. Kết quả là con lớn và con kế của ông nhìn thấy phụ thân thấy cháu nội thì trên mặt vui vẻ, họ hiểu rõ phụ thân của họ muốn đem ngôi vua truyền cho đứa cháu nội này, các bác rất hiểu tâm cảnh của phụ thân, cho nên họ không nói không rằng dựa vào lý do giúp phụ thân đi hái thuốc, liền hẹn với em kế của ông là Trung Dung cùng nhau đi lên núi; sau khi đi rồi thì không còn trở lại nữa. Vì họ hy vọng phụ thân có thể làm tốt được ý nguyện của mình, không cần phải bận lòng bởi họ là con lớn, để có thể trực tiếp truyền ngôi cho Vương Quý là con trai thứ ba, sau đó Vương Quý truyền ngôi cho Chu Văn Vương. Các bạn! Gia tộc này cái gì cũng đều có thể nhường, thiên hạ mà cũng có thể nhường được, động tác nhường thiên hạ này thành tựu được cái đức hạnh gì? Hiếu đạo! Hiểu được tâm của phụ thân, có thể viên mãn tâm ý của phụ thân.

Hơn nữa, họ không chỉ làm được hiếu đạo, mà còn làm được điều gì? Anh em thương yêu nhau. Ngay đến thiên hạ cũng có thể nhường, thì còn có thứ gì mà anh em không thể nhường nhau chứ? Ngoài việc làm được hiếu, làm ra được để, còn làm được điều gì? Làm ra được trung, trung với nhân dân trong thiên hạ. Vì họ nhường như vậy, có thể để cho một thánh chủ lãnh đạo nhân dân toàn quốc, cho nên cái nhường này là đức hạnh chân thật, gia phong chân thật. Vì vậy Khổng Lão Phu Tử đối với Thái Bá và Trung Dung tán thán rằng: "đức chi chí dã", không có được chí đức như vậy, tuyệt đối không làm được hành vi như vậy, cho nên có hiếu có để.

Chu Văn Vương đối với phụ thân của ông là Vương Quý, đều sáng sớm, buổi trưa, buổi tối, một ngày ba lần thăm hỏi, nên gọi là "thần hôn định tỉnh". Ba lần thăm viếng phụ thân này, thứ nhất là đến xem thần sắc của phụ thân, tiếp theo là xem tình hình ăn uống của phụ thân. Nếu phụ thân ăn uống được tốt, ông liền cảm thấy rất là an tâm; nếu phụ thân ăn ít, thì ông rất lo lắng. Do có được thân giáo như vậy, cho nên con trai của ông là Võ Vương và Chu Công cũng học được rất tốt, Chu Võ Vương cũng rất là hiếu kính đối với Chu Văn Vương. Có lần Chu Văn Vương bị bệnh, Chu Võ Vương hầu ở bên cạnh mười hai ngày không hề thay áo cởi đãi, mũ trên đầu cũng không lấy xuống, hầu hạ phụ thân ông mười hai ngày. Do hiếu tâm như vậy, phụ thân ông rất mau khỏi bệnh. Tục ngữ có câu: "người gặp việc vui tinh thần phấn chấn", còn việc gì có thể làm cho cha mẹ vui hơn so với con cái hiếu thảo? Khi một người vui vẻ, công năng của hệ thông miễn dịch sẽ được nâng cao, đây đều là có căn cứ của khoa học.

Hiếu đạo của họ được truyền thừa, một nhà hiếu thì một nước liền hưng hiếu. Khi họ nhìn thấy người lãnh đạo mà họ sùng kính, đều là hiếu thảo như vậy, họ sẽ rất cảm động, sẽ bắt chước làm theo. Cho nên trong Đại Học có nói: "một nhà có lòng nhân thì một nước có lòng nhân, một nhà biết lễ nhường thì một nước biết lễ nhường". Lễ nhượng của họ sẽ dẫn dắt nhân dân toàn quốc biết lễ nhượng, rất nhiều việc tranh giành tự nhiên liền sẽ giảm ít. Cho nên trên làm dưới bắt chước, việc này đích thực là cảm ứng không thể nghĩ bàn.

Ngoài truyền thừa hiếu đạo của Chu Võ Vương ra, Chu Văn Vương và Chu Công cũng nhận được truyền thừa hữu ái của huynh đệ từ bá phụ của ông là Thái Bá và Trung Dung. Có một lần Chu Võ Vương bị bệnh, Chu Công liền ở ngay trước mặt của tổ tông họ, vào lúc đó gọi là Thái miếu, viết ra một bài cầu nguyện, mong cầu giảm bớt đi thọ mạng của chính mình, để cho huynh trưởng của ông có thể trường thọ. Chúng ta cảm nhận được, ông không chỉ là hữu ái đối với anh em của mình mà còn cảm nhận được mong muốn huynh trưởng được khỏe mạnh sống lâu, để cho ông có thể trị lý thiên hạ được tốt. Cho nên khi Chu Công đọc xong văn cầu nguyện này, chí thành có thể cảm thông, vì vậy sức khỏe của Chu Võ Vương liền được phục hồi. Bài văn cầu nguyện này còn để ở trong thái miếu.

Trải qua một khoảng thời gian, Chu Võ Vương qua đời, tiếp theo là Chu Thành Vương kế vị. Chu Công giúp đỡ ông. Bởi vì Thành Vương vẫn còn trẻ, Chu Võ Vương giúp Chu Thành Vương chọn được mấy vị thầy giáo, thái sư là Khương Thái Công, Thái Bảo chính là Chu Công. Nếu con cái của bạn có Khương Thái Công dạy, lại có Châu Công dạy, có tốt không vậy? Tốt phải không! Cho nên chúng ta phải tìm thầy giáo tốt cho con cái. Các bạn không nên gấp, chỉ cần quí vị có tâm chí thành, nhất định sẽ có nhân duyên tốt đến. Ngày nay con của chúng ta, ngoài chúng ta ra, đã có một thầy giáo tốt, đó là Đệ Tử Quy. Quyển sách này khiến cho gia phong của gia đình bạn nâng cao lên rất tốt, tiếp nối dài lâu.

Sau nay Chu Thành Vương lớn lên, có được thầy giáo tốt như vậy dạy bảo ông, cũng có thể trị vì thiên hạ. Lúc đó quốc gia có những lời giảo ngôn, đều nói là có phải Chu Công muốn đoạt lấy thiên hạ hay không, có rất nhiều lời đồn đại như vậy. Chu Công không đợi cháu của ông lên tiếng, tự ông dời đến Sơn Đông, để cho cháu ông dễ làm người, không nên bị những lời sàm ngôn này ảnh hưởng, ông liền tự mình đi về Sơn Đông. Khi Chu Thành Vương đang đi trên đường, đột nhiên xem thấy trên không có một số dị tướng, trời trong xanh mà có sấm chớp. Người xưa có thái độ phản tỉnh, xem thấy trên không có dị tướng, nói lên điều gì? Có phải là thiên tử ta đã làm việc gì sai rồi không? Các bạn! Đó có phải là mê tín không? Không phải vậy, lòng người và thiên địa vạn vật là có giao cảm, lòng người thiện thì mưa hòa gió thuận, lòng người ác thì tai nạn triền miên. Lòng người hiện tại của chúng ta là thiện hay là ác? Tôi không nói chúng ta, lòng người ác mới có tai họa, thiên tai nhân họa nhiều đến như vậy, cho nên chúng ta xem thấy những dị tướng này phải phản quan nội tỉnh, phải bắt đầu cố gắng gìn giữ tốt cái tâm này, để cho nó hướng thiện. Vì vậy Chu Thành Vương nhìn thấy hiện tượng này, khi trở về cố gắng phản tỉnh, liền nghĩ đến có phải việc ta để cho chú ta rời khỏi nơi đây là không đúng chăng? Cho nên Chu Thành Vương đến Thái Miếu để sám hối với tổ tông. Lòng người của ngày trước rất thuần phác, "thận chung truy viễn, dân đức quy hậu", đều sẽ cẩn ghi những lời giáo huấn của tổ tông. Khi Chu Thành Vương sám hối, ông thấy được văn cầu nguyện của Chu Công, cầu nguyện cho anh ông là Chu Võ Vương. Ông cầm lên xem, thấy chú mình vì muốn huynh trưởng của mình có thể kéo dài tuổi thọ mà cầu xin ông trời giảm bớt đi tuổi thọ của chính mình. Chu Thành Vương xem rồi rất cảm động, lập tức địa vị thiên tử, đích thân dẫn văn võ bá quan đến nghinh đón Chu Công trở về

Tình anh em của Chu Võ Vương và Chu Công cũng đã truyền cho con cháu đời sau của họ. Triều nhà Chu vì có hiếu đạo mới có thể kéo dài đến 800 năm. Một gia đình có hiếu để có thể kéo dài được bao lâu? Trong nhiều thời đại của Trung Quốc, đức hạnh của Khổng Lão Phu Tử là tốt nhất. Đức hạnh của ông cũng có thể cảm hóa con cháu nhiều đời nhiều thế hệ, cho nên gia phong của ông hơn 2000 năm không suy. Các bạn! Nếu hôm nay đột nhiên bạn nhận được một thông tin, bạn là hậu duệ của Khổng Lão Phu Tử. Bạn có cảm thấy hôm nay và ngày mai tuyệt đối không giống nhau chăng? Đột nhiên sẽ cảm thấy ta không thể làm mất mặt Khổng Lão Phu Tử, khi đi ra lời nói hành vi đều sẽ rất cẩn trọng, cho nên đức phong có thể ảnh hưởng dài lâu như vậy đấy.

Khi tôi dạy học ở Hạ Môn, gặp được một thầy giáo, vì chúng tôi giảng qua năm ngày, thì sẽ mời những thầy giáo này lên bục để chia sẽ cảm tưởng. Có mười vị thầy giáo làm đại diện. Khi vị thầy giáo này vừa lên bục, ông liền nói: qua năm ngày nghe giảng bài mới làm cho tôi hiểu được căn bản của đức hạnh ở chỗ nào? Hiếu đạo! Điều này có từ Hiếu kinh: "khai tông minh nghĩa chương đệ nhất", "Phù hiếu – đức chi bổn dã". Tiếp theo ông nói: ông có một cảm xúc sâu sắc đối với câu nói này, vì trong thôn xóm của ông có bốn mươi mấy căn hộ đều cùng một họ, đó là họ Ngô, chỗ Ngô có bộ khẩu. Ông nói bốn mươi mấy hộ nhà này sanh ra 109 đời sau, trong đó có 108 đời tốt nghiệp đại học, tố chất rất tốt, còn thứ 109 này là đã thi lên đại học, nhưng học qua hai năm, do một nhân tố mà không học tiếp. Có thể nói thế hệ sau của họ hoàn toàn có trình độ học thức, trình độ tốt nghiệp đại học. Tiếp theo ông lại nói: cuối cùng ông biết được vì sao thế hệ sau của họ có thể hưng thịnh như vậy, vì phụ huynh trong thôn xóm của họ đều nói với họ, đi học làm việc nhưng chỉ cần có ngày nghỉ thì phải nhớ đến trở về nhà thăm cha mẹ. Ngày mùng một mỗi năm họ nhất định phải đi theo cha mẹ đến chùa miếu để lễ lạy, để cầu phước, không hề làm những việc nào khác. Hiện nay bạn nào có con cháu ngày mùng một năm nay đi theo bạn vào chùa lạy Phật xin đưa tay? Quí vị xem hết thảy gia tộc của họ đều làm được như vậy.

Ngoài việc đi theo cha mẹ ra, sau khi trở về liền đi đến những nhà hàng xóm lân cận để chúc tết các bậc trưởng bối, đến những nhà trong thôn xóm để mừng tuổi cho các bậc trưởng bối, làm được điều gì? Tôn kính trưởng bối. Đây là "để". Sau khi mừng tuổi cho các trưởng bối xong, số thanh niên đó tuổi tác gần như đồng lứa với nhau, chúng tụ hợp lại với nhau trong trường tiểu học ở trong thôn, cùng nhau thảo luận là năm nay bạn đi học có được thu hoạch gì? Năm nay bạn làm việc có được kinh nghiệm gì? Mọi người cùng nhau thảo luận, giúp đỡ lẫn nhau. Việc này đã làm được việc gì? Ham học.

Có hiếu có để lại ham học, cho nên vì sao con cháu đời sau ở trong thôn này, có thể có phát triển được tốt như vậy. Tuyệt đối không phải là ngẫu nhiên, tuyệt đối không thể nói bên đó là có long huyệt, phong thủy tốt, không phải như vậy. Hơn nữa, hết thảy hoàn cảnh, hết thảy phong thủy cũng sẽ do lòng người mà chuyển biến. Cho nên Khổng Lão Phu Tử nói: "thủ hiếu để", khi một người có thể làm được hiếu và đễ rồi, một người có lòng hiếu thảo, họ sẽ làm gương cho mọi người.

Khi họ hiếu thảo đối với cha mẹ, họ xem thấy cha mẹ của người khác cũng sẽ cung kính tiếp đãi giống như vậy. Cho nên Đệ Tử Quy có dạy: "sự chư phụ, như sự phụ, sự chư huynh, như sự huynh". Âm thanh hơi nhỏ rồi, ta đọc lớn một chút "sự chư huynh, như sự huynh". Các bạn! Vì tôi lúc trước dạy học, có một thói quen xấu là rất thích thi cử, cho nên bài giảng của mấy ngày qua, tôi đều sẽ khảo xem. Chúng ta cầu học vấn có một thái độ rất quan trọng là phải ôn tập, phải trả bài, còn phải chuẩn bị trước bài vẫn chưa giảng đến. Hy vọng các vị bằng hữu mấy ngày này đem Đệ Tử Quy học thuộc, như vậy ngay trong lúc học, khi nhắc đến những câu kinh này, bạn liền nhận ra, câu này tôi biết. Hiệu quả học tập của bạn nhất định sẽ rất tốt. Vì có một số bạn buổi sáng không đến nghe giảng, vào buổi trưa chúng ta đưa ra một toa thuốc trung y, rất có hiệu nghiệm, khi uống vào bảo đảm sẽ tăng thêm học vấn đạo đức, đó chính là sáng sớm và buổi tối đều đem Đệ Tử Quy đọc qua một lần. Khi buổi sáng đọc nhắc nhở chính mình, hôm nay phải căn cứ vào những lời giáo huấn này mà làm. Vào buổi tối đọc qua một lần, phản tỉnh những hành vi việc làm của ngày hôm nay, những việc gì tương ưng với kinh điển thì tự ta khích lệ, những việc gì vẫn chưa làm đến được thì phải mau nhắc nhở chính mình tu sửa. Sáng sớm một lần, buổi tối một lần. Buổi tối thì không nên để trước khi đi ngủ mới đọc, nếu không thì khi đang đọc đã ngủ rồi. Tốt nhất là khi đi làm về, rửa tay rửa chân xong, sau đó trước khi ăn cơm thì đọc, vừa vặn liền có thể đối chiếu hành vi của một ngày hôm nay.

"Thứ cẩn tín". "Cẩn" là cẩn thận, cẩn ngôn thận hạnh, đối với đời sống của chính mình phải có qui luật, không nên làm nó lộn xộn rối rắm. Ngay đến năng lực chăm sóc chính mình cũng không có, thì đừng nói đến gánh vác trọng trách gia đình.

"Tín" là chữ hội ý, nói lên điều gì? Nhân và ngôn, cho nên Đệ Tử Quy nói "Phàm xuất ngôn, tín vi tiên". Khổng Lão Phu Tử nói: "nhân vô tín bất lập". Nếu như một người không có tín thì rất khó đứng được trong xã hội. Giáo huấn của Khổng Lão Phu Tử là xem trọng bốn điều. Thứ nhất là đức hạnh, thứ hai là ngôn ngữ, thứ ba là chính sự, thứ tư là văn học. Ngôn ngữ vì sao đứng ở thứ hai sau đức hạnh? Vì giữa người với người qua lại giúp lẫn nhau thì sử dùng nhiều nhất là ngôn ngữ. Một lời nói có thể hưng nước, một lời nói có thể mất nước, một lời nói có thể làm cho gia đình hòa vui, một lời nói có thể làm cho gia đình không ngừng đấu tranh, cho nên ngôn ngữ phải học tập, rất quan trọng.

"Phiếm ái chúng, nhi thân nhân". Phiếm ái chúng, yêu thương mọi người. Nếu dùng cách nói hiện nay, gọi là quan hệ ứng xử, làm thế nào có thể cùng ở với người rất hòa vui. Đệ Tử Quy cũng đi kịp với thời đại, rất chú trọng học cách quan hệ với người.

Tiếp theo là "nhi thân nhân", thân cận người nhân đức. Vì từng giờ từng phút chúng ta thân cận người có nhân đức, thì liền có thể nâng cao học vấn đạo đức của chính mình, nên gọi là "nhập chi lan kỳ thất, cửu nhi bất văn kỳ hương". Mỗi ngày bạn tiếp xúc đều là những người thiện, thì ngay trong vô hình đức hạnh của chúng ta sẽ được nâng cao. Nhưng "nhập bào ngư chi tứ, cửu nhi bất văn kỳ sú", nếu như bên cạnh đều là người tâm địa xấu ác, ngôn ngữ hành vi của chúng ta sẽ ngày càng thô lỗ. Cho nên thân cận người nhân đức là việc rất quan trọng. Thân cận người nhân đức cũng có thể thêm lớn trí huệ của chúng ta. Nhân sanh có trí huệ mới có thể đưa ra chọn lựa đúng, nhân sanh mới có thể càng đi càng nhẹ nhàng. Nếu như không đưa ra chọn lựa đúng, vậy nhân sanh càng đi sẽ càng nặng nề.

"Hữu dư lực, tắc học văn". Khi chúng ta đem những hành vi lập thân xử thế, những đức hạnh này đều đã thật sự học được tốt rồi, nếu còn có dư thời gian vẫn có thể xem nhiều những văn chương hay. "Học văn" văn chương của thời xưa là lấy văn tải đạo, lấy văn sáng đạo, cho nên người xưa viết văn rất là cẩn trọng, đều thật sự nắm chắc có thể lợi ích người sau thì họ mới đem nó lưu lại. Người thời này viết văn thì như thế nào? Họ muốn gì thì viết ra thứ đó, họ mặc kệ thiên hạ có đại loạn hay không, cho nên không đủ cẩn trọng đối với ngôn hạnh của chính mình. Vì vậy, "học văn" nên xem văn chương của cổ thánh tiên hiền thì chắc ăn hơn. Vì những văn chương này đều là trải qua mấy ngàn năm ấn chứng, đích thực có thể khởi phát trí huệ con người. Đó là "dư lực học văn".

CHƯƠNG 1: NHẬP TẮC HIẾU

Chúng ta bước vào chương thứ nhất: "nhập tắc hiếu". Các bạn! Quí vị có cảm thấy thời gian của một ngày là không đủ dùng hay không? Có cảm giác này hay không? Có. Hiện nay chúng ta thật hiếm có, một ngày bỏ ra hai giờ đồng hồ để học, không dễ dàng. Cho nên việc có dư sức ra thì học văn, chữ "dư" này, chúng ta cũng có thể đem nó hóa thành con số không. Lợi dụng những lúc rảnh rỗi, chúng ta luôn mang theo bên mình quyển Đệ Tử Quy. Có quyển sách Cách Ngôn Chỉnh Bích, mỗi lần đi đâu tôi đều để ở trong túi xách, khi nào rảnh mang ra học thuộc vài câu, gọi là tích lũy lâu ngày thì giọt nước có thể xuyên đá. Không nên xem thường một ngày tích lũy mười phút, hai mươi phút, gọi là: "khoang vi hạn, khẩn dụng công, công phu đến, trệ tắc thông".

Chúng ta cùng xem chữ "hiếu" là chữ hội ý, bên trên là chữ "lão", bên dưới là chữ "tử". Lão là chỉ cho thế hệ trước, tử là chỉ cho thế hệ sau, thế hệ trước và thế hệ sau hợp thành một thể, chính là một chữ hiếu này. Chúng ta cùng nhau xem, thế hệ trước lúc nào cũng nhớ đến phải làm thế nào để dạy tốt cho thế hệ sau. Người làm cha mẹ hiện nay có được cái thái độ này hay không? Trong quá trình dạy học, tôi thường nghe được các vị phụ huynh có học lực không cao, nhưng họ đã bật mí ra tâm trạng của mình. Họ nói: "tôi chỉ hy vọng con của tôi không trở thành gánh nặng xã hội, đó là trách nhiệm cha mẹ của tôi đối với chúng". Học lực của họ không cao, nhưng khi họ nói câu này khiến tôi rất cung kính. Quí vị xem, họ hiểu được giáo dục tốt con cái là bổn phận cả đời này của họ.

Cha mẹ luôn luôn nghĩ đến phải dạy tốt con cái, nhưng dạy bảo con cái, nhất định phải có phương pháp tốt. Trung Quốc có một bài giáo dục triết học rất quan trọng, tựa đề là Lễ Ký-Học Ký, bên trong có nhắc đến thế nào là giáo dục: "giáo dã giả, trưởng thiện nhi cầu kỳ thất". Câu này đã nắm lấy được hai cái trục lớn của giáo dục. Ngày nay chúng ta muốn dạy tốt con cái, nhất định phải rõ ràng, phải dạy lớn cái thiện của chúng, sau đó phải phòng ngừa, thậm chí phải dạy bảo chúng những gì là sai lầm. Vì "cẩu bất giáo, tính nãi thiên", cho nên có rất nhiều trẻ nhỏ có những thói quen không đúng, chúng ta phải mau chỉnh đốn chúng trở lại. Chỉnh đốn lúc nào? Ngay tức thì, không chậm một giây, vì học cũng như chèo thuyền nước ngược, không tiến thì là lùi.

Các bạn! Chúng ta cùng suy xét một chút, trẻ nhỏ ngày nay có những thói quen gì, có những hành vi gì nhất định cần phải mau tu sửa? Các bạn! Xin nói ra nghe thử, các vị phải có kinh nghiệm hơn so với tôi. "Đốp chát cha mẹ". Nghe nói người xưa là nhất ngôn cửu đỉnh, con cái hiện tại cũng là nhất ngôn cửu đỉnh, nhưng chữ "đỉnh" này không giống nhau. Con cái hiện nay là đỉnh của đỉnh quay đầu, rất biết cãi lại. Tiếp theo còn gì nửa không? "Lười nhát, phản nghịch". Còn gì nữa không? "Tự tư". Còn gì nữa không? Vì sao đều là người nữ nói, còn phụ thân không hề phát hiện ra sao? Như vậy thì không được rồi, phải rất quan tâm đến con cái của mình. Còn nữa hay không vậy? "Qua loa". Nghĩa là không có trách nhiệm phải không? Chúng ta thêm một điều thì tốt, lục lục đại thuận. Thói quen xấu, cái nào là thói quen xấu? "Đời sống không có phép tắc". Qui luật của đời sống, chỉ sáu chữ này thì tốt. Đôi khi có nhiều bạn bè nhiều linh cảm, liệt kê ra mười loại tội trạng lớn.

Chúng ta ở Hải Khẩu thành lập Trung Tâm Quốc Học Khởi Mông, có rất nhiều phụ huynh