btHoahochuuco

Phương pháp giải bài tập hoá học Hữu cơ

Mục lục

2.MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP

1- Tính theo công thức và phương trình phản ứng

2- Phương pháp bảo toàn khối lượng

3- Phương pháp tăng giảm khối lượng

4- Phương pháp bảo toàn elec¬tron

5- Phương pháp dùng các giá trị trung bình

• Khối lượng mol trung bình

• Hóa trị trung bình

• Số nguyên tử C, H, ... trung bình

• Số liên kết p trung bình

• Gố hy¬dro¬cacbon trung bình

• Số nhóm chức trung bình, ...

6- Phương pháp ghép ẩn số

7- Phương pháp tự chọn lượng chất

8- Phương pháp biện luận ...

3.ĐIỀU KIỆN ĐỂ HOC SINH GIẢI BÀI TẬP ĐƯỢC TỐT:

1. Nắm chắc lý thuyết: các định luật, qui tắc, các quá trình hóa học, tính chất lý hóa học của các chất.

2. Nắm được các dạng bài tập cơ bản, nhanh chóng xác định bài tập cần giải thuộc dạng bài tập nào.

3. Nắm được một số phương pháp giải thích hợp với từng dạng bài tập

4. Nắm được các bước giải một bài toán hỗn hợp nói chung và với từng dạng bài nói riêng

5. Biết được một số thủ thuật và phép biến đổi toán học, cách giải phương trình và hệ phương trình bậc 1,2, ...

4.CÁC BƯỚC GIẢI BÀI TẬP TRÊN LỚP:

1. Tóm tắt đầu bài một cách ngắn gọn trên bảng. Bài tập về các quá trình hóa học có thể dùng sơ đồ.

2. Xử lý các số liệu dạng thô thành dạng căn bản (có thể bước này trước khi tóm tắt đầu bài)

3. Viết các phương trình phản ứng xảy ra (nếu có)

4. Gợi ý và hướng dẫn học sinh suy nghĩ tìm lời giải:

- Phân tích dữ kiện của đề bài xem từ đó cho ta biết được những gì

- Liên hệ với các dạng bài tập cơ bản đã giải

- Suy luận ngược từ yêu cầu của bài toán

5. Trình bày lời giải

6. Tóm tắt, hệ thống những vấn đề cần thiết, quan trọng rút ra từ bài tập (về kiến thức, kĩ năng, phương pháp)

5II CƠ SỞ LÝ THUYẾT CẦN NẮM VỮNG

1 THUYẾT CẤU TẠO HÓA HỌC :

Nội dung :

1. Trong phân tử chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một thứ tự nhất định. Thứ tự liên kết đó gọi là cấu tạo hóa học. Sự thay đổi thứ tự sẽ đó tạo nên chất mới.

2. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị IV. Những nguyên tử cacbon có thể kết hợp không những với những nguyên tử của các nguyên tố khác mà còn kết hợp trực tiếp với nhau thành những mạch cacbon khác nhau (mạch không nhánh, có nhánh, mạch vòng).

3. Tính chất của các hợp chất phụ thuộc vào thành phần phân tử (bản chất và số lượng các nguyên tử) và cấu tạo hóa học (thứ tự liên kết các nguyên tử)

2 ĐỒNG ĐẲNG - ĐỒNG PHÂN :

1. Đồng đẳng :

- Đồng đẳng là hiện tượng các chất có cấu tạo và tính chất tương tự nhau, nhưng về thành phần phân tử khác nhau một hay nhiều nhóm CH2. Những chất đó được gọi là những chất đồng đẳng với nhau, chúng hợp thành một dãy đồng đẳng.

2. Đồng phân :

- Đồng phân là hiện tượng các chất có cùng CTPT, nhưng có cấu tạo khác nhau nên có tính chất hóa học khác nhau. Các chất đó được gọi là những chất đồng phân.

3 CÁC LOẠI CÔNG THỨC HÓA HỮU CƠ

Việc nắm vững ý nghĩa của mỗi loại công thức hóa hữu cơ có vai trò rất quan trọng. Điều này cho phép nhanh chóng định hướng phương pháp giải bài toán lập CTPT, dạng toán cơ bản và phổ biến nhất của bài tập hữu cơ. Các bài toán lập CTPT chất hữu cơ nhìn chung chỉ có 2 dạng :

- Dạng 1 : Lập CTPT của một chất

- Dạng 2 : Lập CTPT của nhiều chất.

Với kiểu 1, có nhiều phương pháp khác nhau để giải như : tìm qua CTĐG, tìm trực tiếp CTPT...Kiểu 2 chủ yếu dùng phương pháp trị số trung bình (xem phần trị số trung bình). Nhưng dù dùng phương pháp nào chăng nữa thì công việc đầu tiên là đặt công thức tổng quát của chất đó, hoặc công thức tương đương cho hỗn hợp một cách thích hợp nhất ,việc đặt công thức đúng đã chiếm 50% yếu tố thành công.

1. Công thức thực nghiệm : cho biết thành phần định tính, tỉ lệ về số lượng các nguyên tử trong phân tử.

Ví dụ : (CH2O)n (n ³ 1, nguyên dương nhưng chưa xác định )

2. Công thức đơn giản : có ý nghĩa như công thức thực nghiệm nhưng giá trị n = 1

3. Công thức phân tử : cho biết số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử, tức là cho biết giá trị n

4. Công thức cấu tạo : ngoài việc cho biết số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử còn cho biết trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

• Có nhiều loại CTCT khác nhau, chẳng hạn CTCT đầy đủ, CTCT vắn tắt, CTCT bán khai triển...Nguyên tắc chung để viết CTCT bán khai triển là có thể bớt các liên kết đơn giữa các nguyên tử các nguyên tố, các liên kết bội trong nhóm chức (nếu thấy không cần thiết) nhưng nhất thiết không được bỏ liên kết bội giữa các C-C.

• Các loại công thức CT¬TN, CTĐG, CTPT trùng hau khi giá trị n = 1.

• Công thức tổng quát : cho biết thành phần định tính chất được cấu tạo nên từ những nguyên tố nào, đối với CT¬TQ của một dãy đồng đẳng cụ thể thì còn cho biết thêm tỉ lệ nguyên tử tối giản hoặc mối liên hệ giữa các thành phần cấu tạo đó.

Ví dụ : CT¬TQ của hy¬dro¬cacbon là Cx¬Hy hoặc CnH2n+2-2k nhưng với hy¬dro¬cacbon cụ thể là ankan thì CT¬TQ là : CnH2n+2, anken là : CnH2n ,...

4 TÓM TẮT HÓA TÍNH CÁC HYDROCACBON

• ANKAN :

- Hy¬dro¬cacbon no, mạch hở, trong phân tử chỉ có liên kết đơn giữa C-C và C-H

- CT¬TQ : CnH2n +2 , n≥1, nguyên

a) Tính chất hoá học :

1. Phản ứng ox¬ihóa :

+ Phản ứng oxy hóa hoàn toàn :

CnH2n +2 + (3n +1)/2 O2 n CO2 + (n+1)H2O

Nếu thiếu oxi :

CnH2n +2 + (n +1)/2 O2 n C + (n+1)H2O

+ Phản ứng oxy hóa không hoàn toàn : nếu có xúc tác thì ankan sẽ bị oxi hóa tạo nhiều sản phẩm : an¬de¬hyt, ax¬it

CH4 + O2 HCHO + H2O

(an¬de¬hyt fom¬ic)

n-C4H10 + 5/2 O2 2CH3COOH + H2O

2. Phản ứng phân hủy

+ Bởi nhiệt :

CnH2n +2 n C + (n+1)H2↑

+ Bởi Clo :

CnH2n +2 + (n +1)Cl2 n C + 2(n+1)HCl

3. Phản ứng thế với các halo¬gen :

CnH2n +2 + mX2 CnH2n+2-m Xm + mHX↑

4. Phản ứng đềhidro hóa (tách hy¬dro) : tạo sản phẩm có thể có một hay nhiều nối đôi hoặc khép vòng.

CnH2n +2 CnH2n + H2 (n ³ 2)

Ví dụ :

CH3─CH3 CH2═CH2 + H2

n-hex¬anx¬iclo¬hex¬an + H2

(C6H14) (C6H12)

5. Phản ứng crack¬ing (bẽ gãy mạch cacbon)

CnH2n +2 CmH2m + CxH2x+2

Điều kiện : n ³ 3, m ³ 2, nguyên

x ³ 1

n=m+x

Tổng quát :

Ankan (≥3C) Ankan + anken

C3H8CH4 + C2H4

• XI¬CLOANKAN

- Là hy¬dro¬cacbon no, mạch vòng, trong phân tử chỉ tồn tại liên kết đơn.

- CT¬TQ : CnH2n , n≥3 nguyên

Xi¬cloankan có đầy đủ tính chất của một hy¬dro¬cacbon no (vòng C5 trở lên ), ngoài ra còn có tính chất của vòng:các vòng nhỏ có sức căng lơn, kém bền, dễ tham gia phản ứng cộng mở vòng (vòng C3, C4 ) :

• ANKEN :

- Là những hy¬dro¬cacbon mạch hở có một nối đôi trong phân tử

- CT¬TQ : CnH2n ,n ≥2, nguyên

1. Phản ứng cộng

CnH2n + H2 CnH2n+2

CnH2n + Br2 CnH2nBr2

CnH2n + HA CnH2n+1A

(với HA là các ax¬it như HCl, HBr, H2SO4)

CnH2n + H2O CnH2n +1OH

- Phản ứng cộng của anken tuân thủ quy tắc Mac¬copn¬hicop : nguyên tử H (hay phần mang điện tích dương) cộng vào nguyên tử Cacbon có nhiều H hơn, còn phần âm của tác nhân (nguyên tử X)gắn vào C của nối đôi mang điện dương (C ít H hơn).

2. Phản ứng ox¬ihóa :

+ ox¬ihóa hoàn toàn :

CnH2n + 3n/2 O2 => nCO2 + nH2O

+ oxi hóa không hoàn toàn bởi dd¬KM¬nO4 :

CnH2n + [O] + H2O CnH2n(OH)2

CH2═CH2 + [O] + H2OHO-CH2-CH2- OH

3. Phản ứng trùng hợp

CH2═CH2 [─ CH2─CH2─]n

(Poly etilen) (nhựa PE)

Tổng quát :

• ANKA¬DI¬EN :

- Là hy¬dro¬cacbon không no, mạch hở, trong phân tử có 2 nối đôi C=C.

- CT¬TQ : CnH2n-2, n ³ 2 nguyên

1. Phản ứng cộng :

1CH2═CH ─CH═CH2 + 2Br2 BrCH2─CHBr ─CHBr ─CH2Br

2. Phản ứng trùng hợp :

nCH2═CH ─CH═CH2 [─CH2─CH═CH─CH2─]n

nCH2═C ─CH═CH2 [─CH2─C═CH─CH2─]n

│ │

CH3 CH3

3. Phản ứng oxi hóa :

+ Oxi hóa hoàn toàn :

CnH2n-2 +(3n-1)/2O2nCO2 + (n-1)H2O

+ Oxi hóa không hoàn toàn :

3CH2═CH ─CH═CH2 + 4KM¬nO4 + 8H2O

CH2OH─CHOH─CHOH─CH2OH + 4MnO2 + 4KOH

• ANKIN

- Là những hy¬dro¬cacbon không no, mạch hở có một nối ba trong phân tử

- CTPT¬TQ : CnH2n-2, n ³ 2 , nguyên

1. Phản ứng cộng :

CnH2n-2 + H2 CnH2n

CnH2n-2 + 2H2CnH2n+2

CnH2n-2 + X2 CnH2nX2 CnH2nX4

Với X : halo¬gen

HCCH + X2XHC=CHXX2HC-CHX2

CnH2n-2 + HAC¬nH2n-1A

Với HA : các ax¬it như : HCl, HCN, H2SO4...

HCCH + H2O CH3CHO

Lưu ý : trong phản ứng cộng giữa ankin bất đối và tác nhân bất đối, sản phẩm chính được xác định theo quy tắc Mac¬copn¬hicop.

2. Phản ứng oxi hóa :

CnH2n-2 +(3n-1)/2O2nCO2 + (n-1)H2O

3C2H2 + 8KM¬nO43K2C2O4 +8MnO2 + 2KOH + 2H2O

C2H2 + 2KM¬nO4 + 3H2SO4 2CO2 + 2Mn¬SO4 + K2SO4 + 4 H2O

5CH3─CCH +8KM¬nO4 + 12H2SO4 5CH3COOH + 5CO2 + 8Mn¬SO4 + 4K2SO4 + 12H2O (Hiện tượng màu tím dung dịch nhạt dần hoặc mất hẳn)

3. Phản ứng trùng hợp

2HC¬CHCH2═CH ─CCH (Trùng hợp)

(Viny¬lax¬etyl hay viny¬lax¬etilen)

3HC¬CHC6H6 (ben¬zen) (Tam hợp)

nHCCH(─CH═CH─) (Cupren)

4. Phản ứng bởi kim loại của Ankin-1 :

H─CC─H + 2Ag¬NO3 + 2NH3Ag─CC─Ag↓ + 2NH4NO3

R─CC─H + Ag¬NO3 + NH3 R─CC─Ag↓ + NH4NO3

Viết tắt :

H─CC─H + Ag2OAg─CC─Ag↓ + H2O

2R─CC─H + Ag2O2R─CC─Ag↓ + H2O

=> Trong dãy đồng đẳng ankin, chỉ có ax¬etilen có thể thế hai lần với ion kim loại

HCCH + 2Na NaC¬CNa + H2↑

• HY¬DRO¬CACBON THƠM :

Aren hay hy¬dro¬cacbon thơm là loại hy¬dro¬cacbon được đặc trưng trong phân tử bởi sự có mặt một hay nhiều vòng ben¬zen

1. Phản ứng thế

Với Halo¬gen :

(Bromben¬zen)

Với ax¬it ni¬tric (xúc tác H2SO4đ, toC) (phản ứng ni¬tro hóa)

(1,3-dini¬troben¬zen)

Với ax¬it H2SO4đ, bão hòa SO3 (phản ứng sun¬fo hóa)

Đồng đẳng của ben¬zen cũng cho phản ứng thế ở C mạch nhánh với Halo¬gen trong điều kiện chiếu sáng :

2. Phản ứng cộng :

3. Phản ứng oxi hóa :

CnH2n-6 + (3n-3)/2O2 nCO2 + (n-3)H2O

C6H5─CH3 + 2KM¬nO4 C6H5─COOK + 2MnO2↓ + KOH +H2O

Tolu¬en Kaliben¬zoat

* Ben¬zen bền, không bị ox¬ihóa bởi dd¬KM¬nO4, chỉ có mạch nhánh của vòng ben¬zen mới bị ox¬ihóa => phản ứng dùng để phân biệt ben¬zen và các đồng đẳng của nó.

5 ĐIỀU CHẾ CÁC HYDROCACBON

1. Điều chế ankan :

• Nguyên liệu lấy từ thiên thiên như khí than đá, khí dầu mỏ...

• Tổng hợp từ các dẫn xuất halo¬gen hoặc các muối của các ax¬it hữu cơ

R─X + 2Na + X─R' R─R' + 2NaX

C2H5─Cl + 2Na + Cl─CH3 C2H5─CH3 + 2Na¬Cl

R1(COONa)m + mNaOH(r) R1Hm + mNa2CO3

Điều chế Metan :

C + 2H2 CH4↑

CO + 3H2 CH4↑+ H2O

CH3COONa + NaOHr CH4↑ + Na2CO3

Al4C3 + 12 H2O 4Al(OH)3↓ + 3CH4↑

2. Điều chế anken :

+ Phản ứng crack¬ing và phản ứng đề hy¬dro hóa :

CH3─CH2─OHCH2═CH2 + H2O

R─CHX─CH2─R' R─CH═CH─R' + HX

R─CHX─CHX─R' + Zn R─CH═CH─R' + ZnX2

R─CHOH─CH2─R' R─CH═CH─R' + H2O

R─CC─R' + H2 R─CH═CH─R'

CnH2n+2 CmH2m + CxH2x+2

CnH2n+2 CmH2m + (n + 1 - m)H2

3. Điều chế Ankin, Anka¬di¬en :

R─CHX─CHX─R' R─CC─R' + 2HX

R─CHX2 ─CHX2─R' +2Zn R─CC─R'

R─CC─H + Na R─CC─Na +1/2H2

R─CC─Na + X-R' R─CC─R' (Phản ứng tăng mạch C)

CaC2 + 2H2OCa(OH)2 + C2H2

2CH4 C2H2 + 3H2

2C + H2 C2H2

4. Điều chế anka¬di¬en

2CH3─CH2─OH CH2═CH ─CH═CH2 + 2H2O

2H─CC─HCHC─CH═CH2

CHC─CH═CH2 + H2 CH2═CH ─CH═CH2

CH2─CHOH─CHOH─CH3 CH2═CH ─CH═CH2 +2H2O

CH2─CH ─CH2─CH3 CH2═C─ CH═CH2

│ │

CH3 CH3 (Iso¬pren)

CHC─CH═CH2 + HCl CH2═C─ CH═CH2

│

Cl (Cloro¬pren)

5. Điều chế hy¬dro¬cacbon thơm và các hy¬dro¬cacbon khác :

3C2H2C6H6

C6H12(xi¬cloankan) C6H6 + 3H2

C6H14C6H6 + 4H2

C6H5COOH + 2NaOH C6H6 + Na2CO3 + H2O

C6H5 -X +2Na +X-CH3 C6H5CH3 + 2NaX

C6H6 + CH3X C6H5CH3 + HX

Nhận xét :

• Hy¬dro¬cacbon no (ankan), phản ứng đặc trưng là phản ứng thế, không có phản ứng cộng và khó bị ox¬ihóa bởi dd KM¬nO4

• Hy¬dro¬cacbon không no (anken, anka¬di¬en, ankin) phản ứng đặc trưng là phản ứng cộng. (anken có phản ứng thế ở nhiệt độ cao, thế )

• Phản ứng cộng Hidro :

+ xt Ni/toC thì xi¬cloankan (C3, C4), anken và ankin, anka¬di¬en cộng H2 được ankan; aren cộng H2 được xi¬cloankan

+ xt Pd/toC thì ankin, anka¬di¬en cộng H2 được anken

• Phản ứng cộng HX vào anken, anka¬di¬en, ankin phải chú ý sản phẩm chính phụ và số lượng sản phẩm.

• Đốt cháy Cx¬Hy: đặt thì :

T>1 => Cx¬Hy là ankan, CT¬TQ : CnH2n+2

T = 2 => Cx¬Hy là CH4

T=1 => Cx¬Hy là anken, xi¬cloankan CT¬TQ : CnH2n

T<1 => Cx¬Hy là anka¬di¬en, ankin, CT¬TQ : CnH2n-2 hoặc là aren, CT¬TQ : CnH2n-6

T = 0,5 => Cx¬Hy là C2H2 hoặc C6H6.

III BÀI TẬP GIÁO KHOA

1 BÀI TẬP VỀ CÔNG THỨC CẤU TẠO - ĐỒNG ĐẲNG - ĐỒNG PHÂN -...

1.1 Bài tập về đồng đẳng

v Phương pháp :

Có 2 cách xác định dãy đồng đẳng của các hy¬dro¬cacbon :

- Dựa vào định nghĩa đồng đẳng

- Dựa vào elec¬tron hóa trị để xác định

Lưu ý :

C luôn có hóa trị IV tức là có 4e hóa trị

nC sẽ có 4ne hóa trị

H luôn có hóa trị I tức là có 1e hóa trị

- Parafin chính là ankan, dãy đồng đẳng parafin chính là dãy đồng đẳng của CH4.

- Olefin chính là anken, dãy đồng đẳng olefin chính là dãy đồng đẳng của C2H4

- Anka¬di¬en còn được gọi là đivinyl

- Aren : dãy đồng đẳng của ben¬zen.

- Hy¬dro¬cacbon : Cx¬Hy : y chẵn, y < 2x + 2

v Bài tập ví dụ :

Ví dụ 1:

Viết CTPT một vài đồng đẳng của CH4. Chứng minh công thức chung của dãy đồng đẳng của CH4 là CnH2n+2.

GIẢI :

Dựa vào định nghĩa đồng đẳng, CTPT các đồng đẳng của CH4 là C2H6, C3H8, C4H10,..., C1+kH4+2k

Chứng minh CT¬TQ dãy đồng đẳng metan CH4 là CnH2n+2 :

Cách 1:

Dựa vào định nghĩa đồng đẳng thì dãy đồng đẳng của metan phải là:

CH4 + kCH2 = C1+kH4+2k

Tìm mối liên hệ giữa số nguyên tử C và số nguyên tử H

Đặt SnC = 1 + k = n

SnH = 4 + 2k = 2(k + 1) + 2 = 2n + 2

Vậy dãy đồng đẳng farafin là CnH2n+2 (n ³ 1)

Cách 2:

Dựa vào số elec¬tron hóa trị :

- Số e hóa trị của nC là 4n

- Số e hóa trị của 1C dùng để liên kết với các C khác là 2

=> Số e hóa trị của nC dùng để liên kết với các C khác là [2(n-2)+2] = 2n-2 (vì trong phân tử chỉ tồn tại liên kết đơn)

(Sở dĩ "+2" vì 1C đầu mạch chỉ liên kết với 1C nên dùng 1e hóa trị, 2C đầu mạch dùng 2e hóa trị.

- Số e hóa trị dùng để liên kết với H: 4n-2n-2 = 2n + 2

- Vì mỗi nguyên tử H chỉ có 1 e hóa trị nên số e hóa trị của (2n +2)nguyên tử H trong phân tử là 2n + 2.

=> Công thức chung của ankan là CnH2n+2 (n ³ 1)

Cách 3:

Metan có CTPT CH4 dạng CnH2n+2 => dãy đồng đẳng của ankan là CnH2n+2

Ví dụ 2:

CT đơn giản nhất của 1 ankan là (C2H5)n. Hãy biện luận để tìm CTPT của chất trên.

GIẢI :

CT đơn giản của ankan là (C2H5)n. Biện luận để tìm CTPT ankan đó:

Cách 1:

Nhận xét: CT đơn giản trên là 1 gốc ankan hóa trị 1 tức có khả năng kết hợp thêm với 1 gốc như vậy nữa => n = 2 => CTPT ankan C4H10

Cách 2:

Cách 3:

CTPT của ankan trên : (C2H5)n = CxH2x+2

=> 2n = x và 5n = 2x + 2

=> 5n = 2.2n + 2 => n = 2. => CTPT ankan : C4H10

Ankan trên phải thỏa điều kiện số H < 2.số C + 2

=> 5n < 2.2n + 2

=>n < 2

n =1 thì số H lẽ => loại

n= 2 => CTPT ankan là C4H10 (nhận)

Vậy CTPT ankan là C4H10

Ví dụ 3 :

Phân biệt đồng phân với đồng đẳng. Trong số những CTCT thu gọn dưới đây, những chất nào là đồng đẳng của nhau? Những chất nào là đồng phân của nhau.?

GIẢI :

• Phân biệt đồng phân với đồng đẳng : xem I.2.2/12

• Những chất là đồng đẳng của nhau là : 1 và 5 hoặc 1 và 3(ankan); 6 và 7 hoặc 6 và 9 (anken).

• Những chất là đồng phân của nhau : 2 và 4; 3 và 5; 6 và 9 và 8.

v Bài tập tương tự :

1) Viết CTPT một vài đồng đẳng của C2H4. Chứng minh CT¬TQ của dãy đồng đẳng của etilen là CnH2n , n ³ 2 nguyên

2) Viết CTPT một vài đồng đẳng của C2H2 . Chứng minh CT¬TQ của dãy đồng đẳng của ax¬etilen là CnH2n-2, n ³ 2 nguyên

3) Viết CTPT một vài đồng đẳng của C6H6. Chứng minh CT¬TQ của các aren là CnH2n-6, n ³ 6 nguyên

1.2 Bài tập về đồng phân - danh pháp :

v Phương pháp viết đồng phân :

Bước 1: - Từ CTPT suy ra chất thuộc loại hy¬dro¬cacbon đã học nào.

- Viết các khung cacbon

Bước 2 :- Ứng với mỗi khung cacbon, di chuyển vị trí liên kết bội (nếu có), di chuyển vị trí các nhóm thế (nếu có).

- Nếu có nối đôi hoặc vòng trong CTCT của chất thì xét xem có đồng phân hình học không.

Bước 3 : - Điền Hidro.

Lưu ý : làm xong phải kiểm tra lại xem các nguyên tố đã đúng hóa trị chưa.

v Bài tập ví dụ :

Ví dụ 1 :

a) Nêu điều kiện để một phân tử có đồng phân hình học?

b) Viết tất cả các CTCT các đồng phân của C5H10; Trong các đồng phân đó, đồng phân nào có đồng phân hình học? Đọc tên các đồng phân đó.

GIẢI :

a) Điều kiện để một phân tử có đồng phân hình học (đồng phân cis-trans) :

Xét đồng phân :

Điều kiện : a ¹ d và b ¹ f

- Nếu a > d và b>f (về kích thước phân tử trong không gi¬an hoặc về phân tử lượng M)* ta có đồng phân cis.

- Nếu a > d và b<f (*) ta có đồng phân trans

b) Các đồng phân của C5H10.

- Ứng với CTPT C5H10, chất có thể là pen¬ten hoặc xi¬clopen¬tan.

- Các đồng phân mạch hở của pen¬ten.

- Xét đồng phân cis-trans :

Chỉ có pen¬ten-2 mới thỏa điều kiện để có đồng phân hình học ở trên .

Các đồng phân