?? c??ng bài gi?ng môn T? t??ng H? Chí Minh

CH??NG M? ??U

??I T??NG, PH??NG PHÁP NGHIÊN C?U,

Ý NGH?A H?C T?P MÔN T? T??NG H? CHÍ MINH

I. ??I T??NG NGHIÊN C?U

1. Khái ni?m t? t??ng và t? t??ng HCM

a. Khái ni?m t? t??ng

- T? t??ng là m?t h? th?ng nh?ng quan ?i?m, quan ni?m, lu?n ?i?m ???c xây d?ng trên m?t n?n t?ng tri?t h?c (th? gi?i quan và ph??ng pháp lu?n) nh?t quán, ??i bi?u cho ý chí, nguy?n v?ng c?a m?t giai c?p, m?t dân t?c, ???c hình thành trên c? s? th?c ti?n nh?t ??nh và tr? l?i ch? ??o ho?t ??ng th?c ti?n, c?i t?o hi?n th?c.

- Nhà t? t??ng: Theo Lênin m?t ng??i x?ng ?áng là nhà t? t??ng, khi ng??i ?ó bi?t gi?i quy?t tr??c ng??i khác t?t c? nh?ng v?n ?? chính tr? - sách l??c, các v?n ?? v? t? ch?c, v? nh?ng y?u t? v?t ch?t c?a phong trào không ph?i m?t cách t? phát.

b. Khái ni?m TTHCM

TTHCM là m?t h? th?ng toàn di?n và sâu s?c v? nh?ng v?n ?? c? b?n c?a cách m?ng Vi?t Nam, là k?t qu? c?a s? v?n d?ng và phát tri?n sáng t?o ch? ngh?a Mác Lênin vào ?i?u ki?n c? th? c?a n??c ta, ??ng th?i là s? k?t tinh tinh hoa v?n hóa dân t?c và trí tu? c?a th?i ??i nh?m gi?i phóng dân t?c, gi?i phóng giai c?p và gi?i phóng con ng??i.

Hi?n nay có 2 ph??ng th?c ti?p c?n h? th?ng TTHCM:

- Th? nh?t, TTHCM ???c nh?n di?n nh? m?t h? th?ng tri th?c t?ng h?p, bao g?m: t? t??ng tri?t h?c; t? t??ng kinh t?; t? t??ng chính tr?; t? t??ng quân s?; t? t??ng v?n hóa, ??o ??c và nhân v?n.

- Th? hai, TTHCM là h? th?ng các quan ?i?m v? CM Vi?t Nam, bao g?m: t? t??ng v? dân t?c và CMGPDT; v? CNXH và con ???ng ?i lên CNXH; v? ??i ?oàn k?t dân t?c và ?oàn k?t qu?c t?; v? dân ch?, Nhà n??c c?a dân, do dân, vì dân; v? v?n hóa, ??o ??c...

. ??i t??ng và nhi?m v? c?a môn h?c TTHCM

. ??i t??ng nghiên c?u

- Bao g?m h? th?ng quan ?i?m, quan ni?m, lý lu?n v? CMVN trong dòng ch?y c?a th?i ??i m?i mà c?t lõi là t? t??ng v? ??c l?p dân t?c g?n li?n v?i CNXH.

- ??i t??ng c?a môn h?c TTHCM không ch? là b?n thân h? th?ng các quan ?i?m, lý lu?n ???c th? hi?n trong toàn b? di s?n H? Chí Minh mà còn là quá trình v?n ??ng, hi?n th?c hóa các quan ?i?m, lý lu?n ?ó trong th?c ti?n CMVN.

. Nhi?m v? nghiên c?u

- C? s? (KQ và CQ) hình thành TTHCM nh?m kh?ng ??nh s? ra ??i c?a TTHCM là m?t t?t y?u khách quan nh?m gi?i phóng các v?n ?? l?ch s? dân t?c ??t ra.

- Các giai ?o?n hình thành, phát tri?n TTHCM.

- N?i dung, b?n ch?t CM, khoa h?c, ??c ?i?m c?a các quan ?i?m trong h? th?ng TTHCM

- Vai trò n?n t?ng t? t??ng, kim ch? nam hành ??ng c?a TTHCM ??i v?i CMVN.

- Quá trình nh?n th?c, v?n d?ng, phát tri?n TTHCM qua các giai ?o?n CM c?a ??ng và Nhà n??c ta.

- Các giá tr? t? t??ng lý lu?n c?a H? Chí Minh ??i v?i kho tàng t? t??ng, lý lu?n CM th? gi?i c?a th?i ??i.

. M?i quan h? c?a môn h?c này v?i môn h?c Nh?ng nguyên lý c? b?n c?a ch? ngh?a Mác Lênin và môn ???ng l?i CM c?a ?CSVN

. M?i quan h? c?a môn h?c TTHCM v?i môn h?c Nh?ng nguyên lý c? b?n c?a ch? ngh?a Mác Lênin

TTHCM thu?c h? t? t??ng Mác Lênin, là s? v?n d?ng sáng t?o và phát tri?n ch? ngh?a Mác Lênin vào ?i?u ki?n th?c t? Vi?t Nam, vì v?y môn TTHCM v?i môn Nh?ng nguyên lý c? b?n c?a ch? ngh?a Mác Lênin có m?i quan h? bi?n ch?ng ch?t ch?, th?ng nh?t. Mu?n nghiên c?u t?t, gi?ng d?y và t?p t?t TTHCM c?n ph?i n?m v?ng ki?n th?c v? nh?ng nguyên lý c?a ch? ngh?a Mác Lênin.

. M?i quan h? c?a môn h?c TTHCM v?i môn h?c ???ng l?i CM c?a ?CSVN

Trong quan h? v?i môn ???ng l?i CM c?a ?CSVN, TTHCM là b? ph?n t? t??ng c?a ??ng, nh?ng v?i t? cách là b? ph?n n?n t?ng t? t??ng, kim ch? nam hành ??ng c?a ??ng, là c? s? khoa h?c cùng v?i ch? ngh?a Mác Lênin ?? xây d?ng ???ng l?i, chi?n l??c, sách l??c cách m?ng ?úng ??n. Nghiên c?u, gi?ng d?y, h?c t?p TTHCM trang b? c? s? th? gi?i quan, ph??ng pháp lu?n khoa h?c ?? n?m v?ng ki?n th?c v? ???ng l?i cách m?ng c?a ?CSVN.

II. PH??NG PHÁP NGHIÊN C?U

. C? s? ph??ng pháp lu?n

Nghiên c?u, gi?ng d?y, h?c t?p môn TTHCM ph?i d?a trên c? s? th? gi?i quan, ph??ng pháp lu?n khoa h?c ch? ngh?a Mác Lênin và b?n thân các quan ?i?m có giá tr? ph??ng pháp lu?n c?a HCM.

. ??m b?o s? th?ng nh?t nguyên t?c tính ??ng và khoa h?c

Nghiên c?u TTHCM ph?i ??ng trên l?p tr??ng, quan ?i?m, ph??ng pháp lu?n CN Mác Lênin và quan ?i?m, ???ng l?i c?a ?CSVN, b?o ??m tính KQ khi phân tích, lý gi?i và ?ánh giá TTHCM, tránh vi?c áp ??t, c??ng ?i?u hóa ho?c hi?n ??i hóa t? t??ng c?a Ng??i. Tính ??ng và tính khoa h?c th?ng nh?t v?i nhau trong s? ph?n ánh trung th?c khách quan TTHCM trên c? s? l?p tr??ng, ph??ng pháp lu?n và ??nh h??ng chính tr?.

. Quan ?i?m th?c ti?n và nguyên t?c lý lu?n g?n li?n v?i th?c ti?n

Nghiên c?u, h?c t?p TTHCM c?n ph?i quán tri?t quan ?i?m lý lu?n g?n li?n v?i th?c ti?n, h?c ?i ?ôi v?i hành, ph?i bi?t v?n d?ng nh?ng ki?n th?c ?ã h?c vào cu?c s?ng, th?c ti?n, ph?c v? cho s? nghi?p CM c?a ??t n??c.

. Quan ?i?m l?ch s? - c? th?

Nghiên c?u, h?c t?p TTHCM nên xem xét m?t hi?n t??ng nh?t ??nh ?ã xu?t hi?n trong l?ch s? nh? th? nào. Quan ?i?m toàn di?n và h? th?ng

Khi nghiên c?u TTHCM trên bình di?n t?ng th? hay t?ng b? ph?n là ph?i luôn luôn quán tri?t m?i liên h? qua l?i c?a các y?u t?, các n?i dung khác nhau trong h? th?ng t? t??ng ?ó và ph?i l?y h?t nhân c?t lõi là t? t??ng ??c l?p, t? do, dân ch? và CNXH.

. Quan ?i?m k? th?a và phát tri?n

Nghiên c?u, h?c t?p TTHCM ?òi h?i không ch? bi?t k? th?a, v?n d?ng mà còn ph?i bi?t phát tri?n sáng t?o t? t??ng c?a Ng??i trong ?i?u ki?n LS m?i, trong b?i c?nh c? th? c?a ??t n??c và qu?c t?.

. K?t h?p nghiên c?u các tác ph?m v?i th?c ti?n ch? ??o CM c?a HCM

Nghiên c?u TTHCM không ch? c?n c? vào các tác ph?m, b?i vi?t, bài nói mà c?n coi tr?ng ho?t ??ng th?c ti?n c?a Ng??i, th?c ti?n CM d??i s? t? ch?c và lãnh ??o c?a ??ng do Ng??i ??ng ??u.

. Các ph??ng pháp c? th?

- S? d?ng ph??ng pháp liên ngành khoa h?c xa h?i nhân v?n, lý lu?n chính tr? ?? nghiên c?u TT HCM.

- Trong nghiên c?u h? th?ng TTHCM hi?n nay, các ph??ng pháp c? th? th??ng ???c áp d?ng có hi?u qu? là: phân tích, t?ng h?p, so sánh ??i chi?u, th?ng kê tr?c l??ng, v?n b?n h?c, ?i?u tra ?i?n dã, ph?ng v?n nhân ch?ng l?ch s?...Tuy nhiên vi?c v?n d?ng và k?t h?p các ph??ng pháp c? th? ph?i c?n c? vào n?i dung nghiên c?u.

III. Ý NGH?A C?A VI?C H?C T?P MÔN H?C ??I V?I SINH VIÊN

. Nâng cao n?ng l?c t? duy lý lu?n và ph??ng pháp công tác

- TTHCM soi ???ng cho ??ng và nhân dân VN trên con ???ng th?c hi?n m?c tiêu dân giàu, n??c m?nh, xã h?i công b?ng, dân ch? v?n minh.

- Thông qua vi?c h?c t?p, nghiên c?u TTHCM ?? b?i d??ng, c?ng c? cho sinh viên, thanh niên l?p tr??ng, quan ?i?m CM trên n?n t?ng ch? ngh?a Mác Lênin, TTHCM; kiên ??nh m?c tiêu ?LDT g?n li?n v?i CNXH; tích c?c ??u tranh phê phán nh?ng quan ?i?m sai trái, b?o v? CN Mác Lênin và TTHCM.

. B?i d??ng ph?m ch?t ??o ??c cách m?ng và rèn luy?n b?n l?nh chính tr?

- TTHCM giáo d?c ??o ??c, t? cách, ph?m ch?t CM cho cán b?, ??ng viên và toàn dân.

- Trên c? s? ?ã ???c h?c, SV v?n d?ng vào cu?c s?ng, tu d??ng, rèn luy?n b?n thân, hoàn thành t?t ch?c trách c?a mình, ?óng góp thi?t th?c và hi?u qu? cho s? nghi?p cách m?ng theo con ???ng mà HCM và ??ng ta ?ã l?a ch?n.

CH??NG I

C? S?, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH

VÀ PHÁT TRI?N T? T??NG H? CHÍ MINH

I. C? S? HÌNH THÀNH T? T??NG H? CHÍ MINH

1. C? s? khách quan

. B?i c?nh LS hình thành TTHCM

* B?i c?nh LS Vi?t Nam cu?i th? k? 19 ??u th? k? 20

- Chính quy?n tri?u Nguy?n ?ã t?ng b??c khu?t ph?c tr??c cu?c xâm l??c c?a TD Pháp, l?n l??t ký k?t các hi?p ??c ??u hàng, th?a nh?n n?n b?o h? c?a TD Pháp trên toàn cõi VN.

- Cu?c khai thác c?a Pháp khi?n cho XH n??c ta có s? bi?n chuy?n và phân hóa, giai c?p công nhân, t?ng l?p ti?u t? s?n và t? s?n b?t ??u xu?t hi?n t?o ra nh?ng ti?n ?? bên trong cho phong trào yêu n??c,gi?i phóng dân t?c VN ??u TK 20.

- ?nh h??ng c?a các tân v?n, tân th?, tân báo và trào l?u c?i cách ? Nh?t B?n, Trung Qu?c tràn vào Vi?t Nam, trào l?u yêu n??c chuy?n d?n sang xu h??ng ti?u t? s?n.

- Các s? phu Nho h?c có t? t??ng ti?n b?, t?c th?i, tiêu bi?u nh? Phan B?i Châu, Phan Chu Trinh ?ã c? g?ng t? ch?c và v?n ??ng cu?c ??t tranh yêu n??c ch?ng Pháp m?c tiêu và ph??ng pháp m?i, nh?ng t?t c? ??u lâm vào th?t b?i.

è Phong trào yêu n??c c?a nhân dân ta mu?n giành ???c th?ng l?i , ph?i ?i theo m?t con ???ng m?i.

* B?i c?nh th?i ??i (qu?c t?)

- CNTB t? giai ?o?n c?nh tranh t? do chuy?n sang giai ?o?n ??c quy?n xác l?p quy?n th?ng tr? c?a chúng trên ph?m vi toàn th? gi?i. CN?Q ?ã tr? thành k? thù chung c?a các dân t?c thu?c ??a.

- Nhi?u cu?c ??u tranh sôi n?i c?a công nhân các n??c t? b?n di?n ra, ??nh cao là Cách m?ng Tháng M??i Nga n?m 1917, ?ã làm th?c t?nh các dân t?c châu Á, l?t ?? nhà n??c t? s?n, thi?t l?p Chính quy?n Xô Vi?t m? ra m?t th?i k? m?i trong l?ch s? loài ng??i.

- T? sau Cách m?ng Tháng M??i Nga, v?i s? ra ??i c?a Qu?c t? C?ng s?n (3-1919), phong trào công nhân trong các n??c TBCN ph??ng Tây và phong trào gi?i phóng dân t?c ? các n??c thu?c ??a ph??ng ?ông càng có quan h? m?t thi?t v?i nhau h?n trong cu?c ??u tranh ch?ng k? thù là CN?Q

. Nh?ng ti?n ?? t? t??ng - lý lu?n

* Giá tr? truy?n th?ng dân t?c

L?ch s? d?ng n??c và gi? n??c lâu ??i ?ã hình thành nên nh?ng giá tr? truy?n th?ng h?t s?c ??c s?c và cao quý c?a dân t?c Vi?t Nam, tr? thành ti?n ?? t? t??ng lý lu?n xu?t phát hình thành t? t??ng H? Chí Minh.

- ?ó là truy?n th?ng yêu n??c, kiên c??ng b?t khu?t, là tinh th?n t??ng thân t??ng ái, lòng nhân ngh?a, ý th?c c? k?t c?ng ??ng, ý chí v??n lên, v??t qua m?i khó kh?n th? thách, thông minh, sáng t?o, quý tr?ng hi?n tài....

- Trong các giá tr? ?ó, ch? ngh?a yêu n??c truy?n th?ng là t? t??ng, tình c?m cao quý thiêng liêng nh?t, là c?i ngu?n c?a trí tu? sáng t?o và lòng d?ng c?m c?a ng??i VN, c?ng là chu?n m?c ??o ??c c? b?n c?a XH. Ch? ngh?a yêu n??c s? bi?n thành l?c l??ng v?t ch?t th?c s? khi nó ?n sâu vào ti?m th?c, vào ý chí và hành ??ng c?a m?i con ng??i. Chính ch? ngh?a yêu n??c ?ã thúc gi?c Nguy?n T?t Thành ra ?i tìm ???ng c?u n??c.

* Tinh hoa v?n hóa nhân lo?i

K?t h?p các giá tr? truy?n th?ng c?a v?n hóa ph??ng ?ông v?i các thành t?u hi?n ??i c?a v?n minh ph??ng Tây- chính là nét ??c s?c trong qua trình hình thành nhân cách và v?n hóa H? Chí Minh

- Tinh hoa v?n hóa ph??ng ?ông

+ Nho giáo: H? Chí Minh ?ã ti?p thu nh?ng m?t tích c?c c?a Nho giáo, ?ó là: tri?t lý hành ??ng, t? t??ng nh?p th?, hành ??ng giúp ??i, ??c v?ng v? m?t XH bình tr?, hòa m?c, tri?t lý nhân sinh, tu nhân d??ng tính, ?? cao v?n hóa l? giáo, t?o ra truy?n th?ng hi?u h?c.

+ Ph?t giáo: H? Chí Minh ti?p thu và ch?u ?nh h??ng sâu s?c các t? t??ng v? tha, t? bi bác ái, c?u kh? c?u n?n, th??ng ng??i, n?p s?ng có ??o ??c, trong s?ch, gi?n d?, ch?mlo làm ?i?u thi?n; tinh th?n bình ??ng, ch?ng phân bi?t ??ng c?p; ?? cao lao ??ng, ch?ng l??i bi?ng; chr tr??ng s?ng không xa lánh ??i m,à g?n bó v?i nhân dân, tham gia vào cu?c ??u tranh ch?ng k? thù c?a dân t?c

+ Ch? ngh?a Tam dân c?a Tôn Trung S?n, th?y trong ?ó nh?ng ?i?u thích h?p v?i ?i?u ki?n c?a n??c ta, ?ó là: dân t?c ??c l?p, dân quy?n t? do, dân sinh h?nh phúc.

- Tinh hoa v?n hóa Ph??ng Tây:

+ H? Chí Minh nghiên c?u ti?p thu ?nh h??ng c?a n?n v?n hóa dân ch? và cách m?ng ph??ng Tây (v?n hóa Pháp, tìm hi?u các cu?c CM ? Pháp và M?)

+ Ti?p thu các giá tr? c?a b?n Tuyên ngôn nhân quy?n và dân quy?n c?a ??i Cách m?ng Pháp; các giá tr? v? quy?n s?ng, quy?n t? do, quy?n m?u c?u h?nh phúc c?a b?n Tuyên ngôn ??c l?p ? M? n?m 1776.

* Ch? ngh?a Mác Lênin

- Ch? ngh?a Mác-Lênin là c? s? th? gi?i quan và ph??ng pháp lu?n c?a TTHCM

- H? Chí Minh ti?p thu ch? ngh?a Mác-Lênin trên n?n t?ng nh?ng tri th?c v?n hóa tinh túy ???c chát l?c, h?p th? và m?t v?n chính tr?, v?n hi?u bi?t phong phú, ???c tích l?y qua th?c ti?n ho?t ??ng vì m?c tiêu c?u n??c và gi?i phóng dân t?c.

- H? Chí Minh ti?p thu ch? ngh?a Mác-Lênin m?t cách ch?n l?c, theo ph??ng pháp macxit, n?m l?y cái tinh thân, cái b?n ch?t. V?n d?ng l?p tr??ng, quan ?i?m, ph??ng pháp bi?n ch?ng c?a ch? ngh?a Mác-Lênin ?? gi?i quy?t nh?ng v?n ?? th?c ti?n c?a CMVN, chues không ?i tìm nh?ng k?t lu?n có s?n trong sách v?.

Bây gi? h?c thuy?t nhi?u, ch? ngh?a nhi?u, nh?ng ch? ngh?a chân chính nh?t, ch?c ch?n nh?t, cách m?ng nh?t là ch? ngh?a Lênin

. Nhân t? ch? quan

- Kh? n?ng t? duy và trí tu? H? Chí Minh.

+ H? Chí Minh ?ã không ng?ng quan sát, nh?n xét th?c ti?n , làm phong phú thêm hi?u bi?t c?a mình, hình thành nh?ng c? s? quan tr?ng ?? t?o d?ng nên nh?ng thành công trong lichx v?c ho?t ??ng lý lu?n

+ H? Chí Minh ?ã khám phá các quy lu?t v?n ??ng xã h?i... ?? khái quát thành lý lu?n, ?em lý lu?n ch? ??o th?c ti?n và ???c ki?m nghi?m trong th?c ti?n. Nh? v?y mà lý lu?n c?a H? Chí Minh mang giá tr? khách quan, cách m?ng và khoa h?c

- Ph?m ch?t ??o ??c và n?ng l?c ho?t ??ng th?c ti?n.

+ Th? hi?n ? t? duy ??c l?p, t? ch?, sáng t?o, ??u óc có phê phán, tinh t??ng, sáng su?t trong vi?c nh?n xét, ?ánh giá các s? v?t, s? vi?c xung quanh.

+ B?n l?nh kiên ??nh, luôn tin vào nhân dân, khiêm t?n, gi?n d?, ham h?c h?i; nh?y bén v?i cái m?i, có ph??ng pháp bi?n ch?ng, có ??u óc th?c ti?n.

+ S? kh? công h?c t?p ?? chi?m l?nh ??nh cao tri th?c nhân lo?i, tâm h?n c?a m?t nhà yêu n??c chân chính, m?t chi?n s? c?ng s?n nhi?t thành cách m?ng, m?t trái tim yêu n??c, th??ng dân, s?n sàng ch?i ??ng hy sinh vì ??c l?p, t? do c?a T? qu?c, hanj phúc c?a nhân dân.

Chính vì th?, H? Chí Minh ?ã khám phá ra lý lu?n cách m?ng thu?c ??a trong th?i ??i m?i, xây d?ng m?t h? th?ng quan ?i?m lý lu?n toàn di?n, sâu s?c v? cách m?ng Vi?t Nam, kiên trì chân lý và ??nh ra các quy?t sách ?úng ??n, sáng t?o ?? ??a cách mang ??n th?ng l?i.

Tóm l?i: TT HCM là s?n ph?m t?ng hòa c?a nh?ng ?i?u ki?n khách quan và ch? quan, c?a truy?n th?ng v?n hóa dân t?c và tinh hoa v?n hóa nhân lo?i. Cùng v?i th?c ti?n dân t?c và th?i ??i ???c H? Chí Minh t?ng k?t, chuy?n hóa s?c s?o, tinh t? v?i m?t ph??ng pháp khoa h?c, bi?n ch?ng, TT HCM ?ã tr? thành t? t??ng Vi?t Nam hi?n ??i.

II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI?N TTHCM