Khi tôi nghi r?ng gi?ng nói và dáng d?p cung nhu nhau, và ch? có nh?ng nét d?c trung là khác nhau (có th? dã do tác d?ng c?a m?t lu?i dao c?o ho?c m?t mái tóc gi?), thì tôi t? nh? r?ng ch?c ch?n dây hai ngu?i ch? là m?t mà thôi. T?t nhiên là có th? có hai anh em gi?ng nhau, nhung không gi?ng t?i m?c có cùng m?t cái rang du?c b?t vàng theo cùng m?t cách...

Trên du?ng v?, tôi không bi?t mình dang di b?ng chân hay b?ng d?u n?a. Tôi quay tr? l?i khách s?n, nhúng d?u vào trong nu?c l?nh và c? suy nghi. T?i sao h?n ta l?i b?t tôi r?i London xu?ng Birmingham? T?i sao h?n l?i d?n Birmingham tru?c tôi? T?i sao h?n vi?t thu g?i cho chính h?n? Tôi ch?ng hi?u n?i di?u gì. Và b?t thình lình tôi bi?t r?ng nh?ng di?u t?i den d?i v?i tôi có th? l?i sáng nhu ban ngày d?i v?i ông Holmes. Th? r?i tôi dã d?n dây".

Khi câu chuy?n ch?m d?t, có m?t kho?ng th?i gian im l?ng khá lâu. Sherlock Holmes nháy m?t ra hi?u v?i tôi, ng? ngu?i vào g?i d?m.

- Không d?, ph?i không Watson? Trong v? này có m?t chi ti?t làm tôi ung ý. V?y thì m?t cu?c nói chuy?n v?i ông Harry s? h?p d?n d?y nh??

- Nhung ph?i làm th? nào? - Tôi h?i.

- ?, r?t d?! - Pycroft reo lên m?t cách vui v? - Hai ông là hai ngu?i b?n c?a tôi, cùng di t?i dó tìm vi?c làm. Có gì là không bình thu?ng khi tôi gi?i thi?u hai ông v?i viên qu?n tr? du?c ?y nhi?m kia ch??

- R?t tuy?t! - Holmes nói - Tôi mu?n nhìn t?n m?t nhân v?t dó và th? tìm hi?u trò choi c?a y.

T?i hôm dó, lúc 7 gi?, chúng tôi di b? d?n van phòng công ty.

- Ch?ng c?n d?n s?m làm chi - Thân ch? c?a chúng tôi gi?i thích - Ch?c là h?n ch? t?i dó d? g?p m?t mình tôi thôi. ?a kìa[2]! H?n dang di tru?c chúng ta kìa.

Anh ta ch? cho chúng tôi th?y m?t ngu?i tóc hoe, an m?c b?nh bao, dang r?o bu?c trên v?a hè bên kia.

H?n nhìn m?t th?ng bé bán báo dang rao toáng lên nh?ng tin t?c gi?t gân, r?i thình lình h?n xông vào gi?a nh?ng c? xe và xe buýt d? mua m?t t? báo và bi?n khu?t sau m?t khung c?a.

- Ch? dó d?y! - Pycroft kêu lên - H?n dang leo lên van phòng. Hai ông hãy l?i dó v?i tôi.

Chúng tôi leo nam t?ng l?u, Pycroft gõ lên m?t cánh c?a hé m?.

- C? vào!

Lúc dó chúng tôi th?y mình dang ? trong m?t can phòng tr?ng tu?ch. Ng?i tru?c cái bàn duy nh?t là ngu?i dàn ông mà chúng tôi dã th?y ngoài du?ng ph?, t? báo tr?i r?ng du?i m?t. Khi ngu?i dó ng?ng lên, tu?ng ch?ng nhu tôi chua bao gi? trông th?y m?t khuôn m?t nào mang theo nh?ng d?u v?t rã r?i hon. V?ng trán bóng d?m m? hôi, dôi m?t long lanh m?t tia nhìn hoang d?i, ông ta nhu không còn nh?n ra ngu?i giúp vi?c c?a mình n?a.

- Ông có v? b? dau, thua ông ch?? - Ngu?i thanh niên nói l?n.

- Ph?i, tôi không du?c kho? - Ngu?i kia tr? l?i, c? g?ng tr?n tinh l?i. ông ta thè lu?i li?m môi tru?c khi h?i: - Các ông dây là ai v?y?

- Ðây là ông Harris ? Bermondsey, ông này là Price ? t?i dây - Pycroft tr? l?i tron tru - Ðây là hai anh b?n tôi, nh?ng ngu?i giàu kinh nghi?m nhung nay l?i b? th?t nghi?p. Tôi hy v?ng ông s? s? d?ng kh? nang c?a h? trong công ty.

- Có th? l?m ch? - Ngu?i d?c báo nói v?i n? cu?i d? s? - Ph?i, chúng tôi có th? làm du?c cái dó cho hai ông. Th? ông làm ngh? gì, thua ông Harris?

- Tôi làm k? toán - Holmes tr? l?i.

- Th? à? V?a dúng lúc chúng tôi dang c?n m?t ngu?i gi? s? sách. Th? còn ông, thua ông Price?

- Thu ký hành chính - Tôi tr? l?i.

- Công ty s? thu nh?n ông. Tôi s? báo tin, khi nào chúng tôi quy?t d?nh. Và gi? dây, tôi mong các ông hãy d? cho tôi du?c yên, du?c ? dây m?t mình.

Nh?ng l?i sau chót v?t ra kh?i mi?ng ngu?i dó t?a h? nhu s? gò bó lâu ngày, mà ngày nay b?t thình lình s? câu thúc b?ng b? v? tan tành. Holmes và tôi trao d?i m?t tia nhìn và Pycroft ti?n m?t bu?c lên phía cái bàn, anh nói:

- Thua ông, ông quên m?t r?ng ông dã h?n tôi d?n dây d? cho tôi nh?ng ch? th? hay sao.

- Ch?c ch?n r?i - Ngu?i n? tr? l?i b?ng m?t gi?ng bình tinh hon - Các ông có th? ch? tôi m?t lát...

H?n d?ng lên trong m?t dáng di?u r?t l?ch s?, nghiêng mình khi di ngang qua chúng tôi, m? m?t cánh c?a ? phía d?u bên kia van phòng r?i khép l?i sau lung h?n.

- Nhu v?y có nghia là gì? - Holmes thì thào - Li?u h?n có vu?t thoát kh?i tay chúng ta chang?

- Không th? du?c! - Pycroft tr? l?i.

- T?i sao?

- Cánh c?a này m? vào m?t can phòng trong.

- Không có l?i ra sao?

- Không có l?i ra nào khác.

- Phòng có bày d? d?c không?

- Cho d?n ngày hôm qua thì nó còn tr?ng tron.

- Th? thì h?n có th? làm gì trong dó nh?? M?t cái gì dó vu?t kh?i tôi trong v? án này? Ði?u gì dã làm cho h?n run s? d?n th??

- H?n nghi chúng ta là c?nh sát. - Tôi nói.

- Ðúng v?y! - Pycroft nói.

Holmes l?c d?u.

- H?n dã nh?t nh?t tru?c khi chúng ta vô dây. R?t có th? là...

Câu nói c?a anh b? ng?t ngang b?i m?t ti?ng "t?c t?c" khá m?nh t? trong cánh c?a phòng bên v?ng ra.

- Ma xúi qu? gi?c gì mà h?n l?i gõ vào cánh c?a c?a h?n nhu v?y? - Pycroft kêu lên.

Thêm l?n n?a và thêm nhi?u ti?ng "t?c t?c" m?nh hon n?a. Chúng tôi b?c d?c. Tôi quay l?i phía Holmes và th?y anh im lìm, nghiêng mình xu?ng phía tru?c v?i m?t s? kích d?ng mãnh li?t. B?t ch?t chúng tôi nghe m?t th? ti?ng "òng ?c" và m?t ti?ng gõ trên g? d? d?i.

Holmes nh?y v?t qua can phòng nhu m?t k? diên lo?n và d?y m?nh cánh c?a. Nó du?c dóng ch?t t? bên trong. Chúng tôi h?p s?c d?c toàn l?c xô m?nh vào cánh c?a. M?t cái b?n l? long ra, r?i ti?p theo là m?t cái khác n?a; sau chót cánh c?a b?t tung. Chúng tôi xông b?a lên nh?ng m?nh v?n.

Can bu?ng r?ng không.

Chúng tôi b?i r?i m?t giây. Trong m?t góc, cái góc g?n nh?t v?i can phòng là noi mà chúng tôi d?ng ch? d?i còn có m?t cánh c?a th? hai. Holmes nh?y v?t t?i, m? cánh c?a dó ra. Du?i d?t có vuong vãi t?m áo vét và áo gi-lê. Móc vào m?t cái móc g?n sau cánh c?a, dùng nh?ng d?i deo qu?n c?a chính mình qu?n vào quanh c?, nhà qu?n tr? dã t? treo c? mình lên. Ð?u g?i h?n co qu?p, ti?ng nh?ng gót chân d?ng vào cánh c?a là ti?ng d?ng làm ng?t ngang câu chuy?n c?a chúng tôi. Trong m?t thoáng, tôi dã d? l?y thân mình h?n, nâng lên, Holmes và Pycroft tháo g? nh?ng d?i dây ra. Chúng tôi khiêng h?n sang phòng bên. H?n n?m dài ? dó, m?t h?n có màu s?m c?a da den. Theo t?ng nh?p th?, dôi môi d? c?a h?n ph?ng lên r?i x?p xu?ng.

- Anh nghi sao, Watson?- Holmes h?i.

Tôi cúi nghiêng mình xu?ng d? ti?n hành cu?c khám nghi?m ng?n. M?ch d?p y?u và không d?u. Nhung s? hô h?p c?a y l?i b?t d?t khúc và dôi mi m?t run run hi?n ra m?t chút lòng tr?ng.

- Ch?m m?t chút n?a là r?i d?i! Nhung gi? dây thì h?n s? s?ng. Làm on m? c?a s? ra và mang nu?c l?i dây.

Tôi m? c? áo h?n ra, r?y nu?c lên m?t h?n và làm hô h?p nhân t?o. Lát sau h?n phát ra m?t hoi th? dài và bình thu?ng.

- Ch? còn là v?n d? th?i gian thôi. - Tôi nói khi b? m?c h?n n?m dó.

Holmes d?ng g?n bên hai cái bàn, hai bàn tay th?c sâu trong túi qu?n và cái c?m g?c xu?ng ng?c:

- Gi? dây chúng ta ph?i m?i c?nh sát t?i. Tuy nhiên, tôi ua thích giao l?i cho c?nh sát m?t v? dã du?c làm sáng t?.

- T?t c? v? này là khó hi?u - Pycroft v?a gãi d?u kêu lên - T?i sao b?n chúng l?i mu?n cho tôi lên và gi? tôi l?i dây? Th? r?i sao n?a?

- H?! - Holmes buông ra v?i gi?ng m?t kiên nh?n - T?t c? dã rõ ràng r?i. Ngo?i tr? cái hành d?ng d?t ng?t sau chót này.

- V?y ông dã hi?u nh?ng gì còn l?i?

- Ph?n còn l?i, là m?t s? hi?n nhiên. Anh nghi sao Watson?

- Tôi ch?ng hi?u gì h?t.

- ?, coi nào, nh?ng nguyên nhân d?u tiên d?u d?n t?i có m?t k?t lu?n thôi mà!

- Th? thì, l?p lu?n c?a anh là gì?

- T?t c? n?i v? d?a trên hai di?m. Ði?m th? nh?t là b?n xác nh?n mà ngu?i ta bu?c Pycroft ph?i vi?t và sau dó anh ph?i làm trong cái công ty qu? quái này. Anh không th?y t?m quan tr?ng c?a di?u dó hay sao?

- Không.

- Xem nào! T?i sao b?n chúng l?i c?n d?n nh?ng gi?y dó. Ðâu ph?i c?n làm cho dúng phép, b?i vì nh?ng thu x?p thu?c lo?i này thông thu?ng là l?i nói. V?y thì t?i sao nó du?c là m?t ngo?i l?? Anh há ch?ng th?y sao, anh b?n tr? c?a tôi, r?ng h? mong mu?n thu du?c m?t m?u ch? vi?t c?a anh d? t? dó h? s? có du?c cái h? c?n có.

- Tôi ch?ng hi?u gì c?.

- M?t ngu?i nào dó mu?n t?p vi?t gi?ng ki?u ch? c?a anh và h?n ta c? ki?m cho ra m?t b?n m?u. Và gi? dây, n?u chúng ta chuy?n qua di?m th? hai, ta s? th?y r?ng di?u th? hai làm sáng t? cho di?u th? nh?t. Ði?m th? hai là nhu th? này: Pinner yêu c?u anh d?ng có vi?t thu xin thôi vi?c, vì ông ta mu?n d? cho ông giám d?c hãng Mawson tin r?ng có m?t ông Pycroft mà ông ta chua t?ng g?p m?t l?n nào, s? t?i nh?n vi?c vào bu?i sáng th? hai. - L?y Chúa - Thân ch? c?a chúng tôi kêu l?n - Tôi kh? kh?o nh?t trên d?i.

- Gi? dây thì anh dã u?c lu?ng du?c t?m quan tr?ng v? b?n xác nh?n ch? vi?t tay c?a anh chua? Gi? s? có ai dó t?i nh?n ch? làm dành cho anh và r?ng ai dó l?i có m?t ki?u ch? vi?t r?t khác bi?t v?i ki?u ch? mà anh vi?t trong don d? tuy?n thì s? gian trá ?t h?n là s? b? khám phá ra. Nhung n?u tên vô l?i có ki?u ch? vi?t gi?ng anh thì d?a v? c?a h?n dã du?c an toàn, b?i vì tôi ph?ng doán là ch?ng m?t ai trong hãng dó bi?t m?t anh.

- Không m?t ai! - Pycroft rên r?.

- Mu?n cho anh không suy nghi nhi?u v? di?u dó, mu?n kéo anh ra kh?i m?i s? ti?p xúc d? anh không có kh? nang tìm hi?u du?c là có m?t ngu?i trùng tên trùng h? v?i anh dang làm vi?c t?i hãng Mawson, chúng dua cho anh m?t s? ti?n l?n và g?i anh t?i Midland, là noi chúng b?t anh ph?i làm vi?c bù d?u, khi?n anh không th? tr? v? London mà khám phá ra cái muu mô nh? bé c?a chúng. T?t c? m?i vi?c d?u don gi?n.

- Nhung t?i sao ngu?i này l?i làm ra v? là anh ru?t c?a y?

- Trong âm muu này, chúng ph?i có hai ngu?i. K? kia dang gi? danh anh làm vi?c ? van phòng, còn gã này thì choi trò tuy?n d?ng anh. V? l?i, h?n không th? nào tìm cho anh m?t ch? nhân mà l?i không có ông ch?, t?c là m?t nhân v?t th? ba. Ðó là di?u h?n không mu?n chút nào. V?y là h?n dóng luôn vai anh ru?t c?a h?n (ông ch?) b?ng cách hoá trang. Anh không th? nào nh?n ra, n?u không có "cái rang vàng".

Pycroft gio hai bàn tay lên cao mà kêu lên:

- Th? là trong lúc tên Pycroft th?t ? dây thì cái gã Pycroft gi?-m?o-kia làm trò gì ? hãng Mawson? Chúng ta ph?i làm sao, ông Holmes?

- C?n ph?i dánh di?n cho hãng Mawson.

- Ngày th? b?y h? dóng c?a ngh? vào bu?i trua.

- Không h? gì. ? dó th? nào cung có ngu?i gác c?ng ho?c b?o v?.

- Ph?i dó! H? có thuê m?t ngu?i b?o v? thu?ng tr?c d? gi? gìn các t? s?t ch?a nh?ng c? ph?n. Tôi nh? dã nghe nói t?i vi?c dó trong khu City.

- T?t l?m. Chúng ta s? dánh di?n cho ngu?i b?o v? d? h?i xem t?t c? có an toàn không và xem có m?t ngu?i nào mang tên anh làm vi?c trong hãng dó không. Vi?c này thì khá rõ ràng, còn vi?c kém rõ ràng là t?i sao m?t tên vô l?i ch? vì trông th?y chúng ta mà l?i di treo c?.

- T? báo - M?t gi?ng nói kèn k?t phát ra phía sau chúng tôi.

Tên vô l?i dã ng?i d?y, tay y xoa bóp m?t cách nôn nóng các v?t l?n d? lõm sâu quanh c?.

- T? báo? Ðúng th?! - Holmes kêu l?n lên trong tâm tr?ng kích thích c?c d? - Tôi dã ngu ng?c làm sao.

Anh tr?i r?ng t? báo trên m?t bàn và m?t ti?ng kêu chi?n th?ng vang lên.

- Ðây là t? báo xu?t b?n t?i London, t? Evening Standard. Hãy xem nh?ng tít này. "M?t t?i ác trong khu City. Án m?ng trong hãng Mawson and William s. M?t v? x?p d?t d? h?i ngu?i. B?t du?c tên t?i ph?m". Watson, anh hãy d?c bài báo th?t to cho chúng tôi nghe di.

"T? ít lâu nay, Mawson and William s, nh?ng nhà môi gi?i ch?ng khoán r?t n?i ti?ng, d?m nhi?m vi?c c?t gi? nh?ng phi?u c? ph?n mà t?ng s? vu?t quá m?t tri?u sterling. V? giám d?c r?t có ý th?c v? trách nhi?m c?a mình, dã cho d?t nh?ng két s?t ki?u m?i nh?t và m?t giám th? có vu trang gi? nhi?m v? canh gác ngày cung nhu dêm trong ngôi nhà. Tu?n l? v?a qua, m?t nhân viên m?i, có tên là Pycroft du?c công ty thu d?ng. Anh chàng này không ai khác hon là Beddington, k? làm gi? n?i ti?ng và là k? tr?m. B?ng nh?ng phuong pháp còn chua du?c xác minh, y dã mu?n tên gi?, xin du?c m?t ch? trong hãng, y l?m d?ng d?a v? c?a mình d? l?y d?u nhi?u ? khoá khác nhau và tìm bi?t noi d?t nh?ng két s?t.

? hãng Mawson, nhân viên r?i s? làm vào trua th? b?y. Trung si Tuson, thu?c s? c?nh sát khu City, dã l?y làm ng?c nhiên khi th?y m?t ngu?i có xách theo cái túi du l?ch di xu?ng nh?ng b?c th?m vào h?i 1 gi? 20. Ông nghi ng? và theo dõi ngu?i dó. V?i s? ph? giúp c?a c?nh sát viên Pollock, ông dã b?t gi? ngu?i n?. Ngay t?c kh?c, ông phát hi?n ra m?t v? tr?m r?t táo b?o. G?n 100.000 b?ng Anh trái phi?u ngành du?ng s?t M?, và m?t lu?ng l?n nh?ng ch?ng khoán khác, du?c ki?m kê trong cái túi. Cu?c xét nghi?m hi?n tru?ng dua t?i vi?c phát hi?n t? thi c?a ngu?i b?o v? b?t h?nh, b? g?p làm hai r?i b? nhét và trong cái két s?t l?n nh?t t? phía sau. Em y, thu?ng sát cánh v?i y, l?i không th?y xu?t hi?n trong v? này. Hi?n nay c?nh sát dã m? cu?c di?u tra xem y dang ? dâu."

- V?y thì, chúng ta có th? giúp c?nh sát m?t tay - Holmes nói, li?c nhìn cái thân hình dang co rúm g?n bên c?a s?.

H?t

---

[1] Nguyên van: Franco-Midland Hardware Company, Limited

[2] Nguyên van: By Jove