Địa điểm : Số nhà........, phố......., Belfast, Bắc Ai Len

Thời gian : Ngày. Tháng. Năm 1997

Vào lúc : 10 giờ 6 phút sáng theo giờ địa phương

Đối tượng nói chuyện : 2

Thông tin các đối tượng

Đối tượng 1 : Tên O'Connor, giới tính nam, tuổi khoảng 40, đại diện IRA, có mang vũ khí (một khẩu súng lục)Đối tượng 2 : Tên không rõ, giới tính nam, tuổi chừng 18, thành viên của IRA, có mang vũ khí (một khẩu tiểu liên giống Uzi)

******

O'Connor : Chào anh, cảm ơn anh vì đã đến đây theo lời thỉnh cầu chúng tôi. Tôi là O'Connor từ IRA.

O'Connor thì thầm đối tượng 2, khoảng 10 giây sau đối tượng 2 đứng canh cửa

O'Connor : Xin thứ lỗi, vì đảm bảo an toàn của cả hai chúng ta nên bọn tôi đã mang súng trong người. Chúng tôi không còn cách nào khác vì người Anh đang tuần tra rất nghiêm ngặt ở đây.

IXV : Không sao, tôi nhận thức được sự nguy hiểm của cuộc gặp này. Anh hãy nói những gì anh cần nói thôi.

O'Connor : Vâng, vâng. Trước hết thì anh đã đến đây được lâu chưa nhỉ ? Tôi tọc mạch tí vì tôi có cảm giác anh đã đến đây khá lâu rồi.

IXV : Không giấu gì anh, tôi hiện đã ở Belfast được khoảng một tuần từ lúc tôi đến sau khi nhận chỉ thị.

O'Connor : Anh có cảm nhận thế nào ?

IXV : Theo tôi thấy thì nó có sự yên bình ở bề ngoài nhưng bên trong có một cơn sóng ngầm rất lớn...Và đi cùng với đó là một sự mộ đạo mãnh liệt. Nhưng đây chỉ là cảm quan cá nhân của tôi, anh đừng để bụng.

O'Connor : Oh, anh thật ra mô tả đúng đấy. Có điều bọn tôi là những tín đồ Thiên Chúa Giáo chính thống, không như đám Kháng Cách người Anh. Với tôi, bọn chúng chỉ là một đám ngoại đạo.

IXV : Công Giáo La Mã nhỉ, thật ra tôi cảm nhận bọn anh cũng không khác các giáo dân ở nước tôi.

O'Connor : Vậy ở đó có đám Kháng Cách không ?

IXV : Tất nhiên là phải có rồi. Nhưng so với bọn anh thì Kháng Cách với Công Giáo chủ yếu duy trì khoảng cách với nhau. Không có bạo lực như tại đây.

O'Connor : Nói đến bạo lực thì tôi phải nói là quốc gia của anh cũng giành độc lập bằng bạo lực đó thôi.

IXV : Vâng, tôi không phủ nhận điều đó. Và hãy nói cho tôi biết, tại sao anh thực sự cần cố vấn từ Việt Nam ? Anh nên nhớ chúng tôi mới thoát khỏi cấm vận từ Mỹ được vài năm thôi. Như này là ta đang mạo hiểm.

O'Connor : Thật lòng thì hết cách chúng tôi mới phải móc nối các quan hệ, kể cả từ Mỹ để tiếp cận các anh. Vì chúng tôi biết rằng chỉ có các anh mới thực sự đánh bại người Mĩ. Chúng tôi hy vọng xin lời khuyên thôi.

IXV : Được thôi, tôi sẽ nói cho anh những điều tôi biết. Tuy vậy tôi phải nói trước điều này, anh từ từ nghe nhé.

O'Connor : Được thôi, mời anh nói.

IXV : Trước tiên là không hề có một khuôn mẫu nào cho một cuộc cách mạng thành công. Anh không thể cứ nhìn theo Việt Nam mà học được. Có khi chúng ta sẽ phải làm kế hoạch đường vòng và dài hơi. Thậm chí có thể kế hoạch tôi thiết kế cho bọn anh có thể khiến các anh thất vọng và nản chí.

O'Connor : Tôi đã sẵn sàng rồi.

IXV : Hãy cho tôi biết các anh có quân số bao nhiêu người ?

O'Connor : Tầm khoảng hai tiểu đoàn, tôi nghĩ vậy

IXV : Hai tiểu đoàn thì tốt hơn là VPA hồi mới lập đấy, bọn tôi chỉ có 34 người thôi.

O'Connor : Một con số thực sự ít ỏi đến mức chả có hy vọng gì.

IXV : Tất nhiên, hai tiểu đoàn của anh thì vẫn còn ổn chán.

O'Connor : Anh có cần biết về trang bị vũ khí của bọn tôi không ? Tôi có thể kể chi tiết cho anh.

IXV : Không cần, tôi biết ai liên hệ với bọn anh. Những vũ khí của các anh thì k cần nói tôi cũng đoán ra được. Tôi biết rất rõ các nhà tài trợ Mỹ gốc Ai Len của bọn anh, đặc biệt là nguồn cung vũ khí của họ.

O'Connor : Vậy ta vào vấn đề chính nhỉ ?

IXV : Okay, được thôi. Các anh đang chiến đấu với một cường quốc quân sự hiện đại với binh lính được trang

bị vũ khí hạng nặng và các phương tiện cơ giới bọc thép. Dù vậy so với bọn tôi chiến đấu với người Pháp năm 46 tới 54 thì các anh may mắn đấy. Nhưng đối với những các cuộc chiến phi đối xứng này - lựa chọn tốt nhất vẫn là chiến tranh nhân dân.

O'Connor : Tôi hiểu, bọn tôi có rất nhiều người ủng hộ và tôi khá tự tin điều đó.

IXV : Rất nhiều là như nào vậy, mong anh hãy thành thật. Vì tôi đã ở đây đủ nhiều để biết là các anh vẫn chưa nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ nhân dân

(O'Connor trầm ngâm khoảng 30s)

O'Connor : Được rồi, thú nhận với anh là ở đây bọn tôi cũng không hẳn là thống nhất đoàn kết. Tình hình đảo Ai Len có thể nói là chia thành hai phe phái trong đó một phe là những gã theo hiệp ước Anglo-Irish năm 21, chấp nhận cắt đất miền Bắc cho bọn Anh để giành độc lập. Bọn chúng là những gã hèn hạ và đáng khinh.

IXV : Và còn lại là những người như các anh, không chấp nhận hiệp ước và tiếp tục đấu tranh cho đến khi nào Ai Len độc lập hoàn toàn mới thôi ?

O'Connor : Anh nhanh nhạy đó. Tiếc là bọn tôi không được ủng hộ hoàn toàn và bọn tôi cũng yếu thế hơn chúng. Và chưa kể là mấy gã bên Cộng Hoà lại không hề ủng hộ chúng tôi, mặc dù bọn tôi là IRA. Lũ khốn.

IXV : Thật ra nghe đến đây thì tôi cũng chẳng có cách nào để giúp các anh ngay bây giờ cả. Tôi rất tiếc

O'Connor : NÀY ! KHÔNG PHẢI VIỆT NAM ĐÃ DÀNH ĐƯỢC ĐỘC LẬP ĐÓ THÔI ! KỂ CẢ CÁC ANH BỊ CHIA CẮT HƠN 20 NĂM MÀ ?

IXV : Tôi nghĩ là có sự hiểu nhầm ở đây rồi, thưa anh !

O'Connor : Tôi thực sự không hiểu ? Anh có thể nói tiếp.

IXV : Đúng là về bản chất thì mục tiêu các anh cũng có nét tương tự đất nước chúng tôi là giải phóng lãnh thổ khỏi kẻ xâm lược. Tuy vậy, các anh không hề có đủ sự ủng hộ cần thiết để có thể bắt tay vào kế hoạch giành độc lập cho Bắc Ai Len chứ đừng nói tới thống nhất toàn bộ Ai Len.

IXV : Tôi cho anh biết điều này. Việt Nam trên thực tế để hoàn thành giải phóng lãnh thổ có hai yếu tố cực kì quan trọng. Một là sự ủng hộ hoàn toàn của người dân cả hai miền đặc biệt là Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam khi họ thực sự kiểm soát hoàn toàn một số lãnh thổ bên trong Việt Nam Cộng Hoà và họ được sự ủng hộ từ dân chúng rất mạnh mẽ tới mức áp đảo phe đối lập. Và hai là Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam không hề đơn độc vì họ có được sự hỗ trợ cực kì to lớn của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà. Và yếu tố phụ quan trọng là sự giúp đỡ của các cường quốc khác như Liên Xô và Trung Quốc.

O'Connor : Và bọn tôi thiếu cả hai, ý anh là vậy ?

IXV : Anh hiểu tốt đó. Dù các anh thực sự chiến đấu dũng cảm đến đâu và có quyết tâm trường kì kháng chiến tới cùng thì cuối cùng các anh vẫn không thể lấy lại được lãnh thổ từ tay người Anh. Các anh cần được sự hỗ trợ lớn nhất có thể từ Cộng Hoà Ai Len như chúng tôi hỗ trợ cho nhân dân miền Nam. Nhập mấy lô hàng súng trường với súng chống tăng từ những gã người Mỹ gốc Ai Len không thể giúp các anh giải quyết được vấn đề đâu. Các anh đã chiến đấu mấy chục năm mà không phát triển được một lực lượng mạnh mẽ, đáng lẽ các anh phải nhận ra điều này.

O'Connor : Chẳng lẽ bọn tôi phải bỏ cuộc sao ? Vậy thì cuộc nói chuyện này là vô nghĩa rồi.

IXV : Thưa anh, dù vô nghĩa hay không thì tôi cũng sẽ đến để nói với các anh những điều này thôi. Vốn dĩ các anh đã đi sai hướng ngay từ đầu nên tôi nói điều này để hy vọng các anh sẽ đừng đổ máu vô nghĩa và đừng khiến dân chúng quay lưng lại với các anh.

O'Connor : Hơn 30 năm chiến đấu, bọn tôi không phải là những kẻ có thể bỏ cuộc dễ như vậy đâu.

IXV : Tôi biết vậy, nhưng không có nghĩa là các anh không thể làm một hiệp ước ngừng bắn.

O'Connor : Tôi có thể nói chuyện với các lãnh đạo. Dù vậy anh không thể trông mong chúng tôi giải tán hoàn toàn được. Bọn tôi đã dành cả tính mạng của mình để đấu tranh vì tổ quốc. Vì thế kể cả khi ngừng bắn, bọn tôi vẫn sẽ quay lại.

IXV : Chính xác là như vậy đấy. Các anh có thể sẵn sàng đổ máu, nhưng đến khi không còn máu mà đổ thì các anh sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn. Không ai còn nhớ tới các anh và lý tưởng của các anh sẽ đi theo anh xuống mồ. IRA có thể sẽ chỉ còn là một phần của lịch sử.

O'Connor : Tôi...tôi...

IXV : Tôi nói điều này vì tôi biết dân tộc mình đã phải trả giá những gì. Anh nghĩ độc lập là đơn giản chỉ cần đấu tranh tới cùng sao ? Hàng triệu người chết và hàng trăm nghìn chiến sĩ đã phải ngã xuống cho cái nền độc lập của Việt Nam. Và nhiều người tuổi còn trẻ măng như cái cậu đi cùng anh vậy, chỉ mới 17 18.

O'Connor : Nhưng cái gì cũng có giá của nó, tôi nghĩ các anh đã quá hiểu điều này chứ !

IXV : Thưa anh, chính vì chúng tôi đã quá hiểu nên tôi mới nói như vậy. Mà để tôi hỏi anh điều này : Anh đã gặp những bà mẹ mất hết toàn bộ những đứa con của mình vì chiến tranh chưa ?

O'Connor : Vâng, có một số như thế ở Belfast này.

IXV : Vậy anh phải đến gặp họ vào ngày giỗ của các con họ, anh sẽ thấy họ đau khổ thế nào. Nếu anh tiếp tục để những cậu nhóc này hy sinh vô ích, liệu những bà mẹ của tụi nhỏ sẽ nghĩ sao về các anh ?

O'Connor : Chắc chắn là sẽ hận tôi tới tận xương tuỷ. Bởi tôi đã thấy những ánh mắt đó.

IXV : Thân làm chỉ huy, chắc anh cũng hiểu là anh có trách nhiệm với lính của anh. Tôi tin anh không muốn tụi nhỏ phải chết vô ích vì nếu không anh đã chả cố đến đây để gặp tôi làm gì.

O'Connor : Anh nói đúng, tôi không biết phải làm sao nữa. Ba mươi năm đấu tranh, nhìn lại mọi thứ thật mơ hồ. Giờ lại từ bỏ thì quá khó cho tôi.

IXV : Hãy lắng nghe lời khuyên của tôi. Hãy thuyết phục các lãnh đạo chuyển sang đấu tranh bất bạo động. Các anh có thể xây dựng đường lối đấu tranh bằng chính trị và tuyên truyền. Chỉ có như vậy các anh mới có được sự ủng hộ quốc tế và thậm chí sẽ có ngày Cộng Hoà Ai Len sẽ toàn tâm ủng hộ các anh.

O'Connor : Tôi hiểu rồi, tôi sẽ cố gắng.

IXV : Được rồi. Mà tôi xin nói thêm là thật ra Cộng Hoà Ai Len không phải là họ hèn nhát đâu. Có thể bọn anh cho là họ thoả hiệp với kẻ thù mà bán đất nhưng tôi biết, bọn họ thừa hiểu là giành lại được lãnh thổ và kiêm cả bảo vệ lãnh thổ cùng lúc là bất khả thi. Vì đối thủ là người Anh - Một đế quốc thực sự.

O'Connor : Lãnh đạo bọn tôi chắc chắn sẽ không thích nghe những điều này đâu. Bọn họ cực đoan lắm và nếu anh dám nói những điều này trước mặt họ thì họ sẽ bắn anh tại chỗ.

IXV : Cũng như họ bắn Michael Collins vậy.

(O'Connor có vẻ sốc trước lời này)

IXV : Tôi có thể nói cho anh bí mật này. Hồ Chủ Tịch thật ra có biết đến Michael Collins và ngài rất ngưỡng mộ ông ấy. Tôi đã từng nghe cuộn băng tài liệu mật mà trong đó Hồ Chủ Tịch đã nói rằng nếu ông ấy mà ở vị trí Michael Collins, ngài cũng sẽ làm tương tự. Thà toàn vẹn lãnh thổ còn lại còn hơn là mất hoàn toàn vào tay người Anh. Và đừng quên chính ngài chủ tịch cũng phải chấp nhận yêu cầu về vĩ tuyến 17 dù nó khiến Việt Nam bị chia cắt làm hai miền và mất hơn 20 năm để giành độc lập toàn vẹn.

O'Connor : Tôi không biết nữa

IXV : Nếu chỉ tập trung vào bạo lực cách mạng thì có lẽ Việt Nam đã không có ngày hôm nay. Anh có thể nói với họ rằng, để thành công chúng ta sẽ cần thời gian xây dựng lực lượng lớn mạnh. Càng hoà hoãn thì càng có lợi cho chúng ta chuẩn bị mọi thứ kĩ càng. Chúng tôi đã mất tới 9 năm để đẩy lùi người Pháp ra khỏi lãnh thổ trước khi người Mĩ tới. Các anh phải sẵn sàng cho những trận đánh lớn và với tình hình hiện giờ thì anh hiểu rồi đó.

O'Connor : Tôi hiểu. Tôi cũng có cảm giác như vậy sau chục năm trời đánh du kích với bọn người Anh. Cảm giác như bọn tôi sẽ không đi được tới đâu nếu không thể dứt điểm. Tiếc là lãnh đạo của bọn tôi quá cứng đầu.

IXV : Đúng vậy, cuối cùng rồi cũng sẽ phải tới những trận đánh quy ước. Mọi sự chuẩn bị là không hề thừa thãi. Đừng lên kế hoạch mỗi năm các anh hạ bao nhiêu lính Anh. Hãy lên kế hoạch bao giờ các anh mới đánh những trận lớn và đẩy lùi quân Anh khỏi lãnh thổ. Xây dựng lên một đội quân đúng nghĩa và tinh nhuệ thay vì suốt ngày đánh du kích.

(O'Connor gật đầu)

IXV : Và đừng quên, có thể anh không thích những người theo Kháng Cách. Nhưng làm ơn hãy để họ an toàn và sống sót qua cuộc chiến. Ghét họ nhưng đừng làm hại họ, hãy gửi trả họ về nước Anh khi cuộc chiến của các anh thành công. Các anh sẽ nhận được sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Tất cả chỉ có vậy, còn lại là ở anh.

O'Connor : Tôi nghĩ tôi không thể cảm ơn anh hết được rồi. Mọi lời anh nói trở nên thật ý nghĩa.

(Đối tượng 2 vào phòng thì thầm với O'Connor)

O'Connor : Chúng ta nên ra khỏi đây sớm thôi.

IXV : Lần gặp đầu cũng là lần cuối, anh hãy bảo trọng.

O'Connor : Bảo trọng.

Kết thúc cuộc nói chuyện

===============

Bình luận

Số phận 2 người trên : Không rõ, có tin đồn là O'Connor đã vượt biên sang lãnh thổ Cộng Hoà Ai Len và hiện đang sống ở một vùng hẻo lánh với trang trại rộng lớn để xây dựng lực lượng ở đó.

Một năm sau cuộc hội thoại này : IRA đồng ý ký hết hiệp đình ngừng bắn với chính phủ Anh Quốc. Bắc Ai Len trở lại cảnh sắc yên bình vốn có của nó từ đó tới nay và không còn nhiều tiếng súng như xưa nữa. Không còn thường xuyên xảy ra đụng độ giữa những người theo Công Giáo và người theo Kháng Cách.

Về Michael Collins : ông là một trong những người có ảnh hưởng lớn đến công cuộc giành độc lập ở Ai Len. Hiệp ước 1921 mà ông tham gia kí kết cho phép Ai Len cắt đất 6 hạt nằm ở Bắc Ai Len cho Vương Quốc Anh và tất cả các vùng đất còn lại ở Ai Len thuộc Lãnh thổ Ai Len tự do (sau 1949 thì tách khỏi Anh Quốc và trở thành nước Cộng Hoà Ai Len). Hiệp ước này gây ra chia rẽ trong thành phần Quân Đội Cộng Hoà Ai Len tức IRA thành 2 phái trong đó một phái tôn trọng hiệp ước và phái còn lại phản đối. Vì ông là người thuộc phái ủng hộ theo hiệp ước này mà ông bị IRA theo phe phản đối hiệp ước tập kích và ám sát ông năm 1922.

Tôi khá chắc sẽ có một số đồng chí hỏi tại sao tôi không hề nhắc nhiều đến xung đột giữa hai phe Công Giáo và Kháng Cách mặc dù đây là một trong những nguyên nhân cực kì quan trọng dẫn đến sự xung đột ở Bắc Ai Len. Thực ra, vấn đề tôn giáo luôn là vấn đề khá phức tạp và đôi khi nên tránh nhắc đến nhiều, nhất là khi trước mặt tôi là một trong những thành viên quan trọng của IRA. Tôi có cảm nhận là họ sẽ không ngần ngại bắn tôi nếu tôi dám nói ra điều mà họ không hề thích, nhất là phải tới 1998 mới kết thúc xung đột này.

Sau cuộc nói chuyện tư vấn này, năm 2000 thì đơn vị chúng tôi nhận được nhiều thông tin quý giá về tình hình nước Mỹ từ những người Mỹ gốc Ai Len. Nội dung của những thông tin này tôi xin phép không không khai ở trong hồ sơ này để đảm bảo tính bảo mật của đơn vị.