Tác giả: Sanys

Thể loại: tâm lý, kinh dị

Link: không còn

-------

Cảm nhận cho truyện "Tồn tại" của bạn Nguyễn Tâm. Về truyện này thì mình chỉ có cảm nhận thôi do truyện đã xong rồi, góp ý thì ít thôi để bạn có thêm tư liệu cũng như kinh nghiệm xử lý cho các truyện tiếp theo. Thực ra phần góp ý khá là khó do truyện mang tính đặc thù về trinh thám – tâm lý – kinh dị nên tính chất văn học ở đây không có nhiều, mặc dù mình biết là trong giai đoạn đầu, bạn cố gắng xử lý câu chữ và các đoạn văn để mang tính văn học. Nhưng về sau, khi câu chuyện dần trở nên phức tạp và mang tính độc thoại của nhân vật Minh Thạch thì các tình tiết mô tả nghệ thuật phải nhường chỗ cho việc dẫn giải tâm lý cũng như các chứng bệnh tâm thần. Cá nhân mình thấy rằng không cần thiết phải đưa các tình tiết nghệ thuật vào, vì tính ra một câu chuyện kinh dị hay giật gân là cũng được rồi. Về xử lý phần này thế nào thì mình nói sau. Về tổng quan, mình nghĩ là truyện khá tốt, ổn định so với tác phẩm cũ của bạn, giữ được lửa đến tận chương cuối cùng. Rất đáng khen ngợi :v. Mặc dù đến khoảng Chương 14 thì mình đã đoán ra cái kết của nó (do truyện bạn có sử dụng một số cấu trúc kể chuyện mà mình từng gặp, nhưng không phải trong văn học, gì nói sau :v), nhưng như thế này đã là tốt lắm :D.

Về nội dung: truyện kể về Minh Thạch, một sinh viên khoa tâm lý đang đối mặt với những vấn đề về tâm lý của chính mình, cậu ta có vẻ như đang mắc chứng hoang tưởng và không phân biệt đâu là thực đâu là mơ :v. Và trong câu chuyện này, máu me, nôn mửa lẫn hoang tưởng không biết phân biệt đâu là thực đâu là ảo xảy ra rất thường xuyên. Ngay cả người đọc cũng không biết đâu là thực đâu là ảo cho tới khi kết thúc truyện nếu không có chương kết giải nghĩa. Về chi tiết nội dung ra sao, mọi người có thể đọc để hiểu thêm chi tiết. Cá nhân mình có lẽ cũng sẽ mơ mơ hồ hồ nếu không có chương cuối cùng giải nghĩa :v. Cơ mà ở trong mấy thể loại như vầy, cứ để mơ hồ là một cách để câu khách khá tốt, nhưng có lẽ tác giả cũng không muốn người ta quá đau não, cũng không muốn người đọc quá khó xử nên đưa ra phần kết để giải thích toàn bộ phần đầu truyện. Dù sao thì tác giả vẫn hiền lành chán so với đám bệnh chuyên hack não người khác :v. Nội dung thực sự như thế nào, bạn đọc có thể tự cảm nhận và tham khảo ở link dưới.

Về mặt cấu trúc kể của truyện, ở đây khá phức tạp do nội dung bên trong nó bao hàm rất nhiều thứ bao gồm cách kể đảo chiều, các tình tiết mang tính siêu thực và những chi tiết không phân định rõ đâu là thực đâu là ảo. Chương 1 – khởi đầu truyện thực tế là lúc Minh Thạch đã rơi vào trạng thái ảo giác, còn chương 22 – phần kết truyện là lúc cậu ta tạm thời tỉnh táo. Ở đây thì không có sự kiện "vòng lặp" do mình biết rõ Chương 22 là sự thực của Minh Thạch, bởi nó chắp vá toàn bộ các chi tiết "thiếu" trong 21 chương trước. 21 chương trước là phần khuyết thiếu trong tâm thức anh ta, từ việc lúc thì Diễm Mộng có thật, lúc lại không có thật; lúc Hoàng Chân có thật, lúc lại như không có thật. Nói chính xác hơn 21 chương trước là giấc mơ đồng thời cũng là tương lai của Minh Thạch, nhưng cũng lại là ảo giác mà căn bệnh hoang tưởng mà anh ta tạo ra mà từ đó gây nên bi kịch. Cấu trúc đảo chiều này truyện này từng xuất hiện trong một số bộ phim gần đây là Arrival với một tương lai được dự báo trước và dẫn dắt toàn bộ cốt truyện hiện tại. Và xa hơn là phim Memento :v. Chỉ có một điều là tác giả để việc kết thúc câu chuyện hơi lộ liễu và quá sớm ở đoạn đầu Chương 5 – món này giờ ít công hiệu lắm :v, những tình tiết về sự vô thực của Diễm Mộng và cái mùi trong nhà tắm, cơ mà thôi cũng được, vì mình thì mải đoán chứ mọi người đọc rồi thì cũng xuôi theo thôi, không để ý đâu :v. Về việc nhân vật "không có thật", cái này cũng từng xuất hiện ở nhiều phim truyện, điện ảnh rồi nên mình không nói thêm, vì chắc chắn không phải mình mà nhiều người đọc cũng sẽ nhận ra sớm :D. Mình đọc ít truyện tâm lý kinh dị hay trinh thám nên quả thực chẳng biết nên dùng cái ví dụ nào để dễ hiểu. Nhưng nếu ai chơi game, mình sẽ đưa ra ví dụ Minh Thạch – Diễm Mộng giống như quan hệ giữa Alex Mason – Viktor Reznov trong dòng game Black Ops :v. Không hẳn quá giống, nhưng cũng gần na ná :v. Hoặc các bạn có thể xem Shutter Island để điên đầu giữa thực và ảo.

Trong nội dung từ Chương 1 tới Chương 21, mức độ hoang tưởng của nhân vật ngày càng nặng và rất khó phân biệt đâu là thực hay ảo. Tuy nhiên, có một điều mình khá chắc chắn rằng mỗi khi Minh Thạch tỉnh dậy trên chiếc giường sắt là lúc anh ta còn "tỉnh". Gọi là tỉnh nhưng anh ta vẫn nửa mơ nửa thực. Trong phần kết thúc, bạn có nói số phận thầy Hà. Vậy thì trong Chương 1 cho tới Chương 21, trước khi bi kịch hé lộ ra thì người đang trò chuyện với Minh Thạch mà được anh ta gọi "thầy Hà" thực ra là ai (mình tin rằng số phận ông ta nằm trong phần mở đầu Chương 5)? Mình nghĩ đó là thầy Hùng. Và những cuộc trò chuyện giữa thầy Hùng với Minh Thạch là những phân đoạn là những gì đang xảy ra ở thời điểm hiện tại – khi mà tất cả mọi chuyện đã kết thúc. Bởi lẽ mỗi lần kết thúc truyện, trên tay "thầy Hà" đều cầm tập bệnh án ghi rõ số phận Minh Thạch. Và ở chương Kết Thúc, người cựu giảng viên đó vẫn cầm tập bệnh án nọ. Các phân đoạn này lặp đi lặp lại rất nhiều lần, chưa kể cái gã điên ở khu biệt giam thường xuyên nhào ra tấn công có lẽ chính là anh ta. Trừ điểm này, tất cả những phân đoạn khác đều là ảo do Minh Thạch hoang tưởng với mức độ ngày càng nặng. Chưa kể toàn bộ Chương 1 tới Chương 21 đều thuộc về "giấc mơ" của Minh Thạch, mà không chắc rằng trong tương lai có xảy ra hoàn toàn đúng như vậy không. Vì nếu như so sánh giữa chương Kết Thúc cùng các sự kiện xảy ra từ Chương 1 – 21 thì có khá nhiều điểm không ổn vì nó bị vênh, nhiều phần không khớp. Như trường hợp của thầy Hà – mình có thể giải thích (đoạn mở đầu Chương 5 là tình tiết cho số phận của ông ta), nhưng các trường hợp khác như Duy, Tùng, Ngọc thì mình không thể giải thích được do phần cốt truyện bị thiếu thông tin. Và chưa kể bạn sử dụng rất nhiều trạng thái "ảo thanh" dẫn tới "ảo hình" để làm chỗ dựa cho tác phẩm. Nên những chi tiết Diễm Mộng đột nhiên gọi điện tới sau mấy ngày tắt máy, Tùng phủ nhận sự tồn tại của Hoàng Chân hay Duy xác nhận sự tồn tại của Diễm Mộng – mình không giải thích được ngoài cái giá đỡ "ảo thanh ảo hình" mà bạn nói. Đối với một vấn đề còn quá nhiều phức tạp như bệnh lý tâm thần, mình thực sự không chắc cái giá đỡ "ảo thanh ảo hình" có thể chống đỡ toàn bộ cốt truyện hay không. Cá nhân mình thấy nó chưa được ổn lắm, bởi lẽ nhờ cái "ảo thanh" này mà bạn có thể phủ nhận toàn bộ các cảm nhận phía trên của mình cũng như suy đoán của độc giả.

Tuy nhiên, có một thứ mà bạn đã sử dụng trong truyện đó là "thế chỗ nhân vật". Minh Thạch cần một nhân vật thế chỗ các nhân vật đã biến mất trong cơn mộng mị của anh ta. Hoàng Chân mà anh ta cho là ảo thực tế là Tùng (Duy thì chắc k phải vì nhà đã có 2 mùi tính theo trình tự gây án :v), Diễm Mộng mà sau đó cặp kè với anh ta thực tế là Hoàng Chân (anh ta cho là thế vì bị ảo thanh). Việc thế chỗ nhân vật này từng xảy ra trong phim Memento khi nvc phủ nhận tội lỗi do chính anh ta gây ra, qua đó bày đặt nên những sự kiện và nhân vật khác nhằm thay thế mình. Và game... lại game :v, trong Black Ops 3 với cốt truyện cực kỳ hại não, các nhân vật trong nhận thức của nhân vật đều không có thật và được chắp vá bằng nhân vật khác (và đó cũng là game nói về thực tế ảo trong bộ não con người). Nếu như bạn sử dụng cách thế chỗ này hợp lý hơn, sử dụng vài tình tiết có lý hơn và diễn giải kín đáo cũng như tinh tế hơn thì có lẽ truyện sẽ khác hơn nhiều (thay vì đoạn cuối Chương 14 dễ nhìn quá :v). Thay vì dựa dẫm quá lớn vào "ảo thanh ảo hình", nó sẽ được thay thế bằng "nhầm lẫn định dạng" – một biểu hiện khá phổ biến ở bệnh nhân tâm thần khi họ nhầm người này người kia rồi nhầm lẫn sự vật sự việc. Tạo ra một cốt truyện mơ hồ là tốt, nhưng khi sự mơ hồ quá lớn, tính logic sẽ không bắt được với nhau và dễ gây nên sự bất hợp lý không đáng có.

Về mặt kỹ thuật, mình không bàn nhiều, cứ giữ nguyên hiện trạng. Chỉ là trong thể loại truyện như vầy thì bớt những câu chữ nghệ thuật mào đầu truyện, đọc dễ oải. Dù gì bạn vào đề truyện cũng nhanh nên cứ xài câu ngắn hoặc vừa phải, trực tiếp là được. Có nhiều đoạn lặp lại do bạn muốn sử dụng vòng lặp luẩn quẩn như để nói lên cái tình trạng mơ mơ thực thực của nhân vật chính, phải nỗi do diễn tả nội tâm cũng nhiều tương đương nên bị ngộp khá là nhiều. Nhất là các trường đoạn nội tâm (hay là lúc nvc gây án). Nhưng phải cái truyện lại hơi ngắn nên mình cũng chưa nghĩ ra giải pháp nào để bạn bớt diễn tả nội tâm mà có thể kéo dài nội dung truyện ngoài việc mở rộng biên độ tình tiết. Mở rộng biên độ tình tiết, bạn sẽ tập trung vào cảnh động nhiều hơn, để các tình tiết Chương 1 – 21 khớp với Kết Thúc. Hiện giờ cảnh tĩnh trong truyện vẫn khá là nặng nên việc đọc không phải dễ dàng. Nếu có viết thể loại này một lần nữa, hãy tập trung hành động nhiều hơn :v. Mình để ý rằng hầu hết truyện tâm lý hay ho đều là truyện mô tả cảnh động khá nhiều chứ không phải cảnh tĩnh. Tổng quan truyện là vậy. Do truyện rất đặc thù nên mình không có cảm nhận văn học gì nhiều. Nhưng có lẽ là truyện hay và có sức hút tốt lắm. Mình cố gắng đọc bằng hết để coi kết cục :v. Trên wattpad mình từng hỏi bạn loại kết cục khác rằng "Minh Thạch có phải Diễm Mộng" hay không là mong chờ một kết cục kiểu như vậy, nó rất dị và rất hiếm gặp. Nhưng mà phần kết không làm mình bất ngờ lắm :v. K phải bạn viết chưa tới, mà do mình từng gặp kết cục này trong game Black Ops và Black Ops 3 rồi, sốc một lần nên lần sau hơi nhờn :v. Có lẽ nếu tác giả không viết phần Kết Thúc, mình sẽ vui hơn :v. Cơ mà đó cũng là chương cần thiết cho tác phẩm, thiếu nó thành thử cũng trật cái nọ lệch cái kia. Tác phẩm hay, mình có lời khen. Viết lách tốt, thân! :D