📌 Thiên kiến xác nhận – khuynh hướng của con người, sẽ thiên vị cho những thông tin có lợi đối với các niềm tin hay giả thuyết của chính mình.

🤷 Thiên kiến xác nhận tồn tại ở mọi nơi, mọi lĩnh vực trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Đôi khi, nó khá dễ dàng để nhận ra nhưng trong hầu hết mọi trường hợp, khi mà hầu hết mỗi người đều có xu hướng tự cho mình luôn đúng, thì nó lại khá khó để nhận ra và để lại nhiều ảnh hưởng tiêu cực.

1️⃣ Thiên kiến xác nhận là gì?
⚛️ Thiên kiến xác nhận (confirmation bias) là một loại định kiến nhận thức khi ta sẽ chỉ tập trung đến những thông tin có lợi cho bản thân mình và phớt lờ những gì đối lập với suy nghĩ của mình, chỉ tập trung vào những điểm củng cố cho quan điểm hiện tại.
⚛️ Đây là một hiệu ứng tâm lý vô cùng nguy hiểm vì nó có thể che mờ đi lý trí của con người và gây ra sai lệch trong các nghiên cứu, nhìn nhận vấn đề. Tất cả chúng ta, ai cũng là nạn nhân của hiệu ứng tâm lý này và đặc biệt đáng sợ ở chỗ là đối với những người trẻ tuổi, hiệu ứng này còn có khả năng tẩy não nữa.

2️⃣ Các cách nó ảnh hưởng đến bạn?
⚛️ Thiên kiến xác nhận ảnh hưởng đến bạn theo 3 con đường:
🌀 Cách bạn tìm kiếm thông tin:
👉 Khi bạn đang tự kỷ một mình ở nhà và cảm thấy thật khốn khổ, bạn lập tức nhảy lên mạng lướt Facebook và Instagram. Bạn nhìn những bức ảnh người người đang đi du lịch, đi ăn tiệc, đi lập gia đình và nghĩ: “Mọi người mình biết đều đang sống một cuộc sống tuyệt vời. Còn mình thì… tôi thật là một kẻ thất bại cô đơn.”
👉 Bạn ngồi nhà và cảm thấy mọi thứ thật tệ hại, tất cả là vì bạn chỉ tìm kiếm những thông tin cổ súy cho cảm giác tồi tệ của mình. Bạn thừa biết xem những tấm ảnh này sẽ khiến mình cảm thấy tệ hợn, nhưng bạn vẫn tìm kiếm chúng.
🌀 Cách bạn diễn giải các thông tin:
👉 Khi bạn đang yêu, tất cả những gì bạn thấy ở người yêu là sự hoàn hảo không tỳ vết. Bạn chẳng thấy điểm trừ nào cả. Nhưng khi mối quan hệ xấu đi, đột nhiên tất cả những gì bạn thấy đều là lầm lỗi – hơi thở nặng mùi café của họ, sự huyên thuyên của họ về những chủ đề mà bạn chẳng bao giờ quan tâm, và tóc họ vương vãi khắp nơi trong nhà tắm.
👉 Thực ra vẫn là anh chàng/cô nàng bạn đang hẹn hò đấy thôi, nhưng bạn đang nhận thức mọi việc họ làm theo những cách khác nhau phụ thuộc vào cảm xúc của bạn.
🌀 Cách bạn ghi nhớ mọi việc:
👉 Trong một thử nghiệm kinh điển, các sinh viên của trường Princeton và trường Dartmouth được xem một cuộc đấu thể thao giữa hai trường. Sau khi trận đấu kết thúc, sinh viên trường Princeton hào hứng kể lại những pha phạm lỗi của trường Dartmouth, còn sinh viên trường Dartmouth lại nhớ về những pha phạm lỗi của trường Princeton.
👉 Cả hai nhóm sinh viên đều tin rằng trường của mình chơi hay hơn, vậy nên họ có xu hướng ghi nhớ và kể lại những tình tiết chứng minh trường họ chơi hay thế nào trong khi đối phương chơi dở ra sao.

3️⃣ Nguyên nhân:
💥 Mục tiêu cơ bản của não bộ là bảo vệ chính mình!
⚛️ Bạn tìm kiếm những bằng chứng để xác nhận niềm tin của mình, bởi vì chẳng ai muốn thừa nhận sai lầm. Việc phát hiện ra cái sai chứng tỏ bạn không thông minh như mình tưởng. Vậy nên bạn cố gắng tìm kiếm các thông tin xác nhận những điều bạn đã biết.
⚛️ Sự bất hòa nhận thức sẽ kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” trong bạn – một là bạn tin tưởng đến cùng vào quan niệm của mình (chiến đấu), hoặc bạn né tránh các dữ liệu chứng minh điều ngược lại (bỏ chạy).

🤦 Nói thật đi, bạn đã từng trong tình cảnh mà bạn một lòng một dạ tin vào thứ gì đó đến nổi mà bài trừ phản bác lại hết tất cả những gì chống lại nó phải không?

💯 Chúng ta có thể tránh được thiên kiến xác nhận bằng cách đơn giản nhất đó là hiểu rằng mình đang có thiên kiến. Tỉnh táo và tự vấn, nếu bạn nhận ra là mình đang có thiên kiến với bất cứ điều gì, bạn có thể ngưng việc đó lại và thực sự xem xét lại xem những gì mình đang tìm kiếm có đang dành riêng cho một lối tư duy đang sa vào lối mòn hay không.

📂 Nguồn: Science Realm, TrithucVN (https://bit.ly/2ph7Dc5) và Cafebiz.

#ScienceRealm #Psychology #TamLyHoc