Mùa đông năm Dân Quốc thứ 30, bên phía Tây An đột nhiên gửi tới một phong thư, là gửi cho thím Thụy Nghi, con trai của thím đang công tác trong vị trí mặt đất ở căn cứ Không quân bên kia. Bình thường đều cố định một ngày trong tháng nhận được thư, một tháng nọ không biết vì sao chậm chạp mãi không nhận được, thím Thụy Nghi bảo tôi đến sân bay tìm Cậu nhỏ hỏi thăm một chút, Cậu nhỏ không ở văn phòng, trên bàn làm việc của cậu chồng chất hàng đống thư tư, mà một phong thư nằm vị trí trên cùng là hình ảnh tôi vĩnh viễn khắc ghi trong ký ức, mặt trên bức thư có vẽ một con cú. Theo truyền thống trong Không quân, chỉ có thư báo tang mới có thể nhìn thấy trên phong thư ấy vẽ một con cú. Trên phong thư ấy viết người nhận là mẫu thân Thụy Nghi.

Thím Thụy Nghi sau khi xem xong bức thư thì ôm chầm lấy tôi khóc không thành tiếng, tôi cũng bật khóc theo thím, tôi biết đã đến lúc thím phải rời đi. Tôi không chỉ khóc vì thím mất đi người thân, cũng khóc vì sự chia lìa giữa chúng tôi, không biết lần tới gặp mặt sẽ là khi nào. Đêm hôm ấy, Cậu nhỏ ở bên ngoài giúp thím thu dọn hành lý, Chú nhỏ ở bên trong ca hát ru tôi ngủ. Tôi hỏi chú, thím Thụy Nghi vẫn sẽ quay về chứ ạ. Chú nói sẽ về, đợi khi nào chiến tranh kết thúc, tất cả những người rời đi đều sẽ lại đoàn tụ. Tôi không hỏi chú, khi nào chiến tranh mới có thể chấm dứt, tôi biết rằng vấn đề này Chú nhỏ cũng không trả lời được.

Ngày hôm sau, Cậu nhỏ tiễn thím Thụy Nghi ra nhà ga, trước khi rời đi thím có nhắc nhở tôi phải ngoan ngoãn nghe lời. Đó là lần cuối cùng tôi gặp thím.

Mùa đông qua đi, Đại đội 5 nhận được nhiệm vụ đến chi viện tại tiền tuyến Trường Sa. Nhiệm vụ lần đó rất kỳ lạ, một tuần sau tất cả mọi người đều trở lại, ngoại trừ Cậu nhỏ. Tôi hỏi qua Chú nhỏ vì sao Cậu nhỏ không quay về, chú không trả lời. Tôi biết rõ Chú nhỏ không biết nói dối. Ngày hôm sau, Chú nhỏ viết đơn đề nghị lên Hàng Ủy, chú nói chú phải đi tìm Cậu nhỏ, Hàng Ủy đương nhiên không đồng ý, chú vẫn tự mình rời khỏi đội ngũ dù biết là trái với Quân quy. Chú gửi nhờ tôi cho gia quyến sống gần đó, một mình lên đường, mấy ngày trời cũng chưa về nhà.

Sau khi thím Thụy Nghi rời đi, chẳng còn ai cùng tôi chờ đợi Cậu nhỏ và Chú nhỏ trở về nhà nữa.

Mùa đông trời đổ mưa, hiếm khi trong vài ngày mà ngừng được. Chú nhỏ trở về trước, cả người bị nước mưa xối ướt đẫm, vậy mà không hề dẫn theo Cậu nhỏ về nhà. Trời mưa được hai ngày, Cậu nhỏ cũng là sau hai ngày ấy trở về với một vết thương trên vai phải. Lúc ấy Chú nhỏ vẫn ở sân bay, còn không biết cậu đã quay về rồi. Cậu ngồi trên sô pha cởi áo khoác phi hành xuống, mùi máu tươi vẫn còn đượm trên đó xộc thẳng lên xoang mũi. Cậu nói với tôi, khi trở về địa điểm xuất phát, cậu và Chú nhỏ mỗi người dẫn theo nửa đội tách ra trở về theo hai lộ tuyến khác nhau, cánh quân của cậu trên tuyến đường đó gặp phải máy bay địch, lúc ấy nhất thiết phải có một đội viên điều khiển máy bay 'kiềm chân' để hấp dẫn máy bay địch, trong bộ đàm vang lên rất nhiều giọng nói của mọi người, "Để tôi".

"Cậu nhận ra rằng mình không có bao nhiêu thời gian để do dự, nếu không mau chóng đưa ra quyết định, tất cả đồng đội còn lại đều phải chết. Trong những người đồng đội ấy, có hai người vừa mới kết hôn, một người sắp đính hôn, bạn gái là giáo viên trong trường của con. Cậu nhớ tới chị gái mình. Người phi công bay lượn trên bầu trời, tưởng như chỉ là chuyện xảy ra trong một cái chớp mắt, nhưng người chờ đợi ở dưới, lại đợi cả một đời."

"Cuối cùng cậu nghĩ đến Mã Gia Kỳ, hai viên phi công ở bên nhau, nếu như chờ đợi nhau, chính là hai đời người." Cậu nhỏ cười, nói: "Lời được hai đời người, đáng giá." Cậu qua bộ đàm thông báo cho các đội viên khác toàn bộ theo kế hoạch bay thấp xuống dưới, cũng dặn dò một phi công khác trong đội thử liên lạc với mặt đất gần nhất, mau chóng hạ cánh. Sau đó, trong đồng loạt tiếng phản đối của tất cả đồng đội, cậu bay chệch khỏi qũy đạo tọa độ dự định ban đầu.

Máy bay chiến đấu bị hư hỏng nặng nề, sau khi bay qua khu dân cư bắt buộc phải hạ cánh khẩn cấp. Cậu còn nhớ rõ mỗi khóa học thực tiễn trước khi tốt nghiệp trong Trường Hàng Không, Chú nhỏ và cậu cùng nhau bay, chú đều yêu cầu cậu tính toán xem nếu như máy bay bị tổn hại nghiêm trọng buộc phải hạ cánh khẩn cấp, thì thời gian chênh lệch từ lúc hạ cánh đến lúc phát nổ là bao nhiêu. Trước khi vụ nổ xảy ra, cậu trốn thoát khỏi cabin, lại đụng trúng quân địch. Đối phương là Lục quân, cậu là Không quân, bản lĩnh trên mặt đất chắc chắn có sự khác biệt, bả vai cậu bị trúng đạn, phải trốn vào một bãi đất đầy cỏ hoang.

"Năm trong đám cỏ hoang kia, cậu nhớ đến gương mặt Chú nhỏ của con, miễn cưỡng vẫn có thể chống đỡ nổi. Cuối cùng vẫn tại khoảnh khắc khi chạy ra khỏi khu đất hoang kia, ngã trên mặt đất mất đi ý thức. Đến khi cậu tỉnh lại thì đã được người cứu thoát."

Tôi rốt cuộc hiểu được rồi, dưới tình hình nguy cấp như vậy, mặc kệ đưa ra quyết định thế nào đều là đang mạo hiểm. Cậu không dám mạo hiểm tính mạng của người khác, đành phải mạo hiểm chính bản thân mình. Cậu nhìn chằm chằm vết thương ngự trị trên vai phải, từ trong ánh mắt của cậu, thậm chí tôi còn không nhìn ra được liệu cậu có đau hay không. Tôi không hiểu được tâm sự của cậu, chỉ có thể nhẹ nhàng ôm lấy bả vai không bị thương bên kia, nói với cậu, "Không sao đâu ạ, Cậu nhỏ trở về là tốt rồi." Tôi mới 12 tuổi, không hiểu thế nào là sống sót sau tai nạn, trong lòng tôi, chỉ hy vọng Cậu và Chú nhỏ vĩnh viễn đều có thể hạ cánh bình an, chẳng sợ rằng sẽ muộn một chút, chỉ cần có thể hạ cánh an toàn là tốt rồi.

Cậu nhỏ đến bệnh viện kiểm tra, bác sĩ cấp giấy chứng nhận miệng vết thương trên vai cậu đã bị loét, đã toàn lực chữa trị, bảo vệ cánh tay nhưng về sau không thể tiếp tục lái máy bay nữa. Tôi gọi điện đến sân bay báo với Chú nhỏ, nói rằng Cậu nhỏ đã trở về rồi. Tôi nghe được tiếng thở phào nhẹ nhõm của chú, kìm nén dòng lệ ứa ra, lại nói, bọn con đang ở bệnh viện, Chú nhỏ chú mau tới đây đi.

Trong phòng bệnh, Cậu nhỏ đổi sang bộ quần áo trắng tinh, dựa vào vai Chú nhỏ, cậu nói, "Tờ không nghe lời cậu, cướp lấy vị trí anh hùng, kết quả máy bay nổ lớn, chính tớ cũng biến thành cái dạng này." Chú nhỏ vuốt tóc cậu, đây là cách an ủi riêng của chú dành cho Cậu nhỏ. Tôi thật sự muốn biết vì sao chú không nói với Cậu nhỏ, thật ra chính chú cũng không hề nghe lời, chống đối quân lệnh lén đi tìm Cậu nhỏ, bản thân cũng cõng hình phạt trên lưng.

Đại đội 5 mở cuộc họp phê bình Cậu nhỏ, tôi lén lút ghé sát phía ngoài cửa sổ phòng họp, nhìn thấy Đại đội trưởng một mình đứng trên bục, tay cầm bài phát biểu. Lời ngài ấy nói thật khó nghe, tôi chỉ nghe hiểu một câu, "Trung đội trưởng quyết sách sai lầm, hậu quả nghiêm trọng". Nhưng mà rõ ràng ngoại trừ Cậu nhỏ bị thương ra, tất cả phi công khác đều an toàn. Bằng chứng về chấn thương của cậu vẫn còn phô bày ở nơi đó, lại thêm một hình phạt trọng đại chễm trệ trên người, ngay cả tôi cũng biết, chờ đợi cậu, chỉ có đường lui đau thương này.

Sau khi cuộc họp kết thúc mọi người đều rời đi, phòng họp chỉ dư lại Cậu nhỏ và Chú nhỏ, còn có một đứa trẻ ghé sát bên cửa sổ là tôi. Chú nhỏ kéo Cậu nhỏ ngồi xuống bên cạnh mình, nhìn bóng lưng hai người sóng vai bên nhau, tôi chợt thấy chạnh lòng.

Sau đó, Cậu nhỏ không còn bay lên không trung nữa, khi Đại đội 5 có nhiệm vụ, cậu sẽ cùng tôi ở trên mặt đất chờ Chú nhỏ trở về. Tôi chưa từng hỏi trong lòng cậu nghĩ như thế nào, nhưng tôi nhớ về năm 8 tuổi khi tôi rời khỏi nhà ra đi không quay về, có lẽ chính là cảm giác như vậy.

Nhưng cậu hình như không thốt ra bất kỳ câu oán trách nào, vẫn giống hệt trước đây, đùa giỡn kiểu trẻ con với Chú nhỏ, buổi tối ca hát dỗ tôi ngũ, vẫn cất lên bài ca kia "Ta ngóng trông hoa hòe bao giờ nở rộ". Sau khi ngừng viết báo cáo phi hành, cậu cuối cùng cũng có thời gian viết tiếp cuốn nhật ký của mình. Cậu cho phép tôi đọc cuốn nhật ký ấy, có một vài thứ cậu không đặt bút viết xuống nhật ký, mà chỉ kể cho tôi nghe.

"Thời gian bay lâu đến vậy, đôi khi đứng trên mặt đất cũng có cảm giác giống như đang ngồi trong cabin. Chẳng trách người ta từng nói, một ngày làm phi công, cả đời là phi công."

"Nhưng khi đã trải qua khoảnh khắc thiếu chút nữa đặt chân vào quỷ môn quan, cậu thỉnh thoảng nghĩ đến mà sợ hãi. Nằm trên chiếc giường ở nhà, an an tĩnh tĩnh sẽ cảm thấy như trên thế giới này không có thứ gì có thể đánh bại mình. Vậy nhưng lúc bay trên bầu trời nhìn xuống, vẫn chỉ thấy khói thuốc súng nghi ngút, thi thể khắp nơi. Mỗi lần bọn cậu lái máy bay bay đi, khi bay trở về có lẽ sẽ biến thành bộ dạng như này, thâm chí có thể không thể bay về được nữa. Khi ấy cậu mới biết được bản thân mình hóa ra có thể dễ dàng bị đánh bại đến vậy."

"Mỗi lần nhận nhiệm vụ bay lên bầu trời, cậu cũng không rõ bản thân có thể thuận lợi đáp xuống hay không. Có nên mấy năm kia, nguyện vọng lớn nhất mỗi ngày của cậu, chính là có thể cùng nhau bay lượn với cậu ấy."

Những lời nói này của cậu khiến tôi ý thức được mỗi chúng ta đều không có quyền được lựa chọn, mỗi bước chân của chúng ta đều bị những thứ không rõ tên họ xô đẩy, mà những vết tích trên những con đường ấy, là vật kỷ niệm duy nhất trong thời đại này.