Tên eBook:

Plato Và Con

Thú Mỏ Vịt Bước Vào Quán

Bar

Nguồn:

tve-4u.org

Ebook:

Đào Tiểu Vũ eBook

-

http://www.dtv-ebook.com

Giới thiệu:

Sáng tạo thêm bên cạnh TRIẾT HỌC một

khái niệm mới: TIẾU HỌC,

Thomas

Cathcart

và

Daniel Klein

đã mở rộng

cánh cửa để ánh sáng của rừng cười tràn

vào ngôi đền triết học.

PLATO VÀ CON

THÚ MỎ VỊT BƯỚC VÀO QUÁN

BAR

... dẫn dắt người đọc vào cuộc du

hành vui vẻ và hài hước, qua truyện cười

để hiểu lịch sử triết học cổ kim, đưa ra

những câu trả lời đơn giản đến bất ngờ

cho những ai muốn đi sâu vào bản chất

Các Câu Hỏi Lớn mà không bị chìm

nghỉm trong lý luận hàn lâm.

Từ đây, các nhà tư tưởng lớn từ cổ chí

kim như

Aristotle, Plato, Descartes

Kant, Hegel, Wittgenstein, Sartre...

với

ta không còn quá xa cách; siêu hình học,

siêu triết học, nhận thức luận, triết học

tôn giáo hay đạo đức học... với ta không

còn nằm ngoài tầm hiểu.

Nhận định

"Không dễ tìm được món quà hoàn hảo

cho những người mà chúng ta yêu mến...

Thật tình cờ vì tôi có trên tay Plato và

con rái mỏ vịt bước vào quán bar... Sẽ

xảy điều gì, nếu pha trộn truyện cười,

những châm biếm sâu sắc và hài hước

vào các bài học lớn của đời sống? Bạn

được đọc một cuốn sách thật hay và bạn

muốn chia sẻ nó với càng nhiều người

càng tốt. Khi nó không thuần túy là truyện

cười!"

- Orlando Stinel

"Thế giới này dù tuyệt diệu đến

đâu,chúng ta cũng chỉ ghé qua trong

chuyến thăm ngắn ngủi.Nhưng ngắn ngủi

so với gì? Với vĩnh hằng ư?"

- Thomas

Cathcart và Daniel Klein (Về Vô Tận

và Vĩnh Hằng)

"Plato và con rái mỏ vịt bước vào một

quán bar... Lĩnh hội triết học thông qua

truyện cười, của Thomas Cathcart và

Daniel Klein là cuốn sách thật sinh

động."

- Chicago Sun-Times

Mời các bạn đón đọc

Plato và Con thú

mỏ vịt bước vào quán bar

của

tác giả

Thomas Cathcart

&

Daniel Klein

.

Xem thêm các tác phẩm khác

của Thomas

Cathcart:

http://www.dtv-

ebook.com/search/label/Thomas

Cathcart

Xem thêm các tác phẩm khác

của Daniel

Klein:

http://www.dtv-

ebook.com/search/label/Daniel

Klein

TRIẾT TẾU

PLATO VÀ CON THÚ MỎ VỊT

BƯỚC VÀO QUÁN BAR

Để tưởng nhớ GROUCHO MARX, ông

tổ về Triết lý của chúng tôi - người đã

tổng kết hệ tư tưởng cơ bản của chúng tôi

khi nói:

"Đây là những nguyên tắc của

tôi, nếu các vị không thích chúng, tôi

có những nguyên tắc khác."

Dẫn nhập

DIMITRI: Nếu thần Atlas đỡ Địa cầu,

vậy thì ai đỡ thần Atlas?

TASSO: Thần Atlas đứng trên lưng

con rùa.

DIMITRI: Nhưng con rùa ấy đứng

trên cái gì?

TASSO: Một con rùa khác.

DIMITRI: Thế con rùa

khác ấy

đứng

trên cái gì?

TASSO: Dimitri thân mến à,

trở

xuống toàn là rùa suốt lượt!

oOo

Mẩu đối thoại kiểu Hy Lạp cổ đại này

minh họa hoàn hảo cho khái niệm triết

học về sự hồi quy vô tận, một khái niệm

nảy sinh khi chúng ta đặt câu hỏi liệu có

hay không một Nguyên nhân Đầu tiên -

của cuộc sống, của vũ trụ, của thời gian

và không gian, và quan trọng nhất là của

một Đấng Sáng tạo. Phải có một cái gì

đó đã sáng tạo ra Đấng Sáng tạo, vậy thì

cái bệ đỡ nguyên nhân - hay con rùa -

không thể dừng lại

ở

Đấng Sáng tạo ấy.

Hay - Đấng Sáng tạo đằng sau ông ấy.

Thậm chí không dừng lại

ở

cái

ông sau

ông ấy nữa. Từ đó trở xuống - hay trở lên

-

đều là các Đấng Sáng tạo suốt lượt, nếu

đó có vẻ là hướng đúng để truy tìm các

Đấng Sáng tạo.

Nếu thấy rằng sự hồi quy vô tận sớm

chẳng đưa bạn đến đâu, bạn có thể lưu ý

đến học thuyết về

creatio ex nihilo

-

sáng tạo từ hư vô - hay, như John Lennon

diễn tả trong một bối cảnh hơi khác một

chút, "Trước Elvis, không có gì cả."

Nhưng chúng ta hãy lần nữa lắng nghe

ông lão Tasso. Lời đáp của ông - "Trở

xuống toàn là rùa suốt lượt!" không chỉ

làm sáng tỏ câu chuyện - mà rõ ràng còn

có tính tiếu lâm nữa. Ba-da-bing!

Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên

cả. Kết cấu và yếu tố gây cười của truyện

tiếu lâm cũng như kết cấu và kết luận đúc

rút từ các khái niệm triết học được tạo

nên từ cùng thứ chất liệu. Chúng chọc

ghẹo tâm trí theo cùng một cách. Đó là

bởi triết học và tiếu lâm xuất phát từ

cùng một thôi thúc: xáo trộn cảm thức

của chúng ta về cách mà sự vật hiện hữu,

lật ngược thế giới của chúng ta lên, và

lôi ra những sự thật bị che giấu, thường

là không hay ho gì, về cuộc đời. Cái mà

các triết gia gọi là thấu thị thì các tếu gia

gọi là châm biếm.

Chẳng hạn, hãy xem truyện cười nổi

tiếng sau đây. Thoạt nghe, nó chỉ có vẻ

ngớ ngẩn rất buồn cười, nhưng xét kỹ

hơn, nó nói tới điều hết sức cốt lõi của

triết học kinh nghiệm chủ nghĩa Anh -

vấn đề chúng ta có thể tin cậy loại thông

tin nào về thế giới này.

Anh chàng Morty về nhà, thấy vợ

đang trần như nhộng trên giường với gã

bạn chí cốt của mình là Lou. Trong khi

Morty còn chưa kịp há miệng ra thì Lou

đã nhảy phắt khỏi giường và kêu lên,

"Này bạn vàng, trước khi mày nói bất cứ

điều gì, hãy thử xem mày tin vào cái gì,

tin tao hay tin vào mắt mày?"

Bằng cách thách thức tính ưu việt của

kinh nghiệm cảm giác, Lou đã đặt ra câu

hỏi loại thông tin nào là chắc chắn và tại

sao. Có hay không, một cách thức thu

thập dữ kiện về thế giới - chẳng hạn như

nhìn

[bằng mắt] - đáng tin cậy hơn những

cách khác - chẳng hạn như bất chấp tất cả

để tin cậy và chấp nhận mô tả [bằng lời]

của Lou về thực tại?

Còn đây là ví dụ khác nữa về truyện

triết tếu, liên quan đến phép loại suy,

phát biểu rằng nếu có hai kết quả tương

tự thì chúng phải có chung một nguyên

nhân.

Một ông lão chín mươi tuổi đến gặp

bác sĩ và nói, "Thưa bác sĩ, cô vợ mười

tám tuổi của tôi sắp sinh con."

Ông bác sĩ bèn đáp, "Để tôi kể cụ

nghe câu chuyện này nhé. Một gã đi săn,

đáng lẽ mang súng thì hắn lại vác nhầm

theo cái ô. Khi bất thình lình bị gấu vồ,

hắn giương ngay ô lên, bắn chết tươi con

gấu."

Ông lão nói, "Làm gì có chuyện. Nhất

định phải có ai khác đã bắn con gấu đó

rồi."

Ông bác sĩ nói, "Thì ý tôi đúng là thế

đấy!"

Thật khó có thể kiểm được minh họa

nào hay hơn về phép Loại Suy, một mánh

khóe triết học vẫn đang được áp dụng

(và áp dụng sai) để bảo vệ thuyết Thiết

kế Thông minh (tức là, nếu có một nhãn

cầu, thì nhất định phải có một Đấng-

Thiết-kế-Nhãn-cầu-trên-Trời).

Chúng tôi có thể cứ tiếp tục mãi - và

thực tế là chúng tôi sẽ tiếp tục, từ thuyết

Bất khả tri đến Thiền, từ Thông diễn học

đến Vĩnh hằng luận. Chúng tôi sẽ cho

thấy các khái niệm triết học có thể được

soi sáng bằng những truyện tiếu lâm như

thế nào, và có biết bao nhiêu truyện tiếu

lâm chất chứa nội dung triết học hấp dẫn

ra sao. Khoan đã, hai khái niệm ấy có

phải là một không nhỉ? Chúng tôi có thể

trở lại đề tài này với các bạn được chứ?

Các sinh viên lơ ngơ bước vào lóp

Triết thường hy vọng sẽ đạt đến một nhãn

quan nào đó, về ý nghĩa của vạn sự

chẳng hạn, nhưng rồi có một gã đầu bù

tóc rối mặc bộ tuýt xộc xệch thong thả

bước lên bục giảng và bắt đầu giảng về ý

nghĩa của "ý nghĩa".

Phải tuần tự trước sau rõ ràng đã, gã

nói. Trước khi trả lời bất cứ câu hỏi nào,

lớn hay nhỏ, chúng ta cần phải hiểu được

bản thân câu hỏi có nghĩa gì. Miễn cưỡng

lắng nghe, chẳng mấy chốc chúng tôi phát

hiện ra rằng những gì gã kia nói thú vị ra

trò.

Triết học và các triết gia là như vậy

đấy. Câu hỏi nọ đẻ ra câu hỏi kia, rồi các

câu hỏi lại đẻ ra cả loạt những câu hỏi

khác.

Trở xuống toàn là câu hỏi suốt

lượt.

Chúng ta có thể bắt đầu vói những câu

hỏi cơ bản như, "Ý nghĩa của vạn sự là

gì?", "Chúa có tồn tại không?" rồi "Tôi

có thể là chính mình như thế nào?" và

"Có phải tôi đang ngồi nhầm lớp?"

nhưng rồi chúng ta sẽ chóng phát hiện ra

rằng chúng ta cần hỏi những câu hỏi khác

để trả lời cho những câu hỏi ban đầu của

mình. Quá trình này đã khai sinh ra một

loạt các phân môn triết học, mỗi môn

đào sâu vào Những Câu Hỏi Lớn riêng

bằng cách hỏi và cố gắng trả lời các cầu

hỏi nằm bên dưới chúng. Thế đấy, có ai

hỏi gì không?

Kết quả là, "Ý nghĩa của vạn sự là

gì?" được giải quyết bởi một môn có tên

là Siêu hình học, "Chúa có tồn tại

không?" bởi môn Triết học Tôn giáo,

"Tôi có thể là chính mình như thế nào?"

thuộc về trường phái Hiện sinh, "Có phải

tôi đang ngồi nhầm lóp?" thuộc địa hạt

mới của triết học gọi là Siêu Triết học,

bộ môn đặt ra câu hỏi "Triết học là gì?".

Và cứ như thế, mỗi lĩnh vực của triết học

đảm nhiệm những loại câu hỏi và quan

niệm khác nhau.

Chúng tôi sắp xếp cuốn sách này

không theo trật tự thời gian mà theo trình

tự những câu hỏi trong tâm trí mình khi

lơ ngơ bước vào giờ triết học đầu tiên -

và những phân môn triết học giải quyết

chúng. Thật vừa khéo là toàn bộ chùm

truyện tiếu lâm tình cờ lại nằm gọn trong

vùng lãnh địa khái niệm của các phân

môn kia. (Có hoàn toàn tình cờ không

nhỉ? Hay rốt cuộc có một Đấng Thiết kế

Thông minh?) Và có một lý do lớn giải

thích tại sao tất cả lại vừa khéo đến thế:

Khi ngập ngừng

rời

lớp học, hai chúng

tôi cảm thấy thật hoang mang bối rối bởi

tin chắc rằng mình không bao giờ lĩnh

hội được cái món nặng đầu này. Đúng

lúc đó, một sinh viên khóa trên ung dung

lại gần và kể cho chúng tôi nghe chuyện

anh chàng Morty về nhà bắt quả tang gã

Lou chí cốt đang trên giường với vợ

mình.

"Đấy

mới là triết học!" anh ta nói.

Còn chúng tôi gọi nó là

triết tếu.

THOMAS CATHCART DANIEL

KLEIN

Tháng Tám, 2006.

I

SIÊU HÌNH HỌC

Siêu hình học giải quyết Những Câu

Hỏi Lớn: Bản thể là gì? Bản chất của

thực tại là gì? Chúng ta có ý chí tự do

không? Bao nhiêu thiên thần có thể

nhảy múa trên đầu một cây kim? Cần

bao nhiêu vị để thay một bóng đèn?

DIMITRI: Gần đây có một điều cứ

làm tôi bất ổn, Tasso ạ.

TASSO: Điều gì vậy?

DIMITRI: Ý nghĩa của mọi sự là gì?

TASSO: Mọi sự gì?

DIMITRI: Cậu biết đấy: cuộc sống,

cái chết, tình yêu - toàn bộ cái mớ hổ lốn

đó.

TASSO: Sao cậu nghĩ rằng những thứ

đó đều có ý nghĩa?

DIMITRI: Bởi vì nó phải có chứ. Nếu

không cuộc

sống

sẽ chỉ

là...

TASSO: Là gì?

DIMITRI: Tôi cần một cốc ouzo.

(

Rượu khai vị đặc trưng của Hy Lạp.)

MỤC ĐÍCH LUẬN

Vũ trụ có mục đích không?

Theo Aristotle,

mọi vật

đều có một

telos,

tức là một mục đích nội tại mà nó

nhằm đạt tới. Một quả sồi có

telos:

một

cây sồi. Đó là cái mà quả sồi "nhằm đạt

tới". Chim có mục đích của chim, ong có

mục đích của ong. Người ta nói rằng ở

Boston ngay đến những quả đậu cũng có

mục đích. Mục đích là một phần trong

chính cấu trúc của thực tại.

Nếu các lập luận trên có vẻ hơi trừu

tượng, thì trong câu chuyện sau đây, bà

Goldstein đã khiến

telos

trở nên cụ thể.

Bà Goldstein đang xuôi phố cùng hai

đứa cháu nội. Một người bạn dừng lại

hỏi bà lũ nhỏ mấy tuổi.

Bà đáp, "Thằng bác sĩ này lên năm,

còn