‘Có một thế giới không biết tên, sinh ra mộng huyễn trong mắt tôi.’

—— Tứ nguyệt liệt bạch (Tháng tư lụa rạn) – Giản Trinh

(*Mộng huyễn chỉ là ảo giác do tưởng tượng chứ không có thật. Giống như trong giấc mộng, chúng ta mơ thấy cảnh giới này nọ nhưng đều không có thật.)

***

Trần Tri Ngộ vừa về tới ký túc xá thì nhận được điện thoại của mẹ Trần gọi đến, hỏi thăm tình hình anh dạo này ở thành Đán thế nào.

Trên bệ cửa sổ của căn hộ có đặt một chậu Quan âm kỳ thảo, người thuê nhà trước đó không mang đi, lúc dọn dẹp anh thấy nó phát triển khá tốt thế là để lại trồng tiếp.

Anh đứng tựa người vào cửa sổ, đốt điếu thuốc, sực nhớ mình còn chưa khỏi bệnh nên chỉ rít một hơi rồi kẹp giữa ngón tay.

“Tuần tới con có về không?”

“Con không biết nữa, tạm thời chưa sắp xếp ạ.”

Mẹ Trần – Cố Bội Du cất giọng thở dài: “Tuần sau là sinh nhật của Trình Uyển, quên rồi sao?”

Anh khảy tàn thuốc vào chậu hoa: “… Nhớ ạ.”

“Nếu không có việc gì quan trọng thì về đi, đừng để người ta cảm thấy mình không quan tâm.”

Anh ‘dạ’ một tiếng.

Điện thoại ngắt mãi một lúc thật lâu anh mới định thần lại. Đêm mùa thu, gió về lành lạnh, trong phút chốc anh đã nghĩ đến rất nhiều chuyện, nhưng khi giật mình bừng tỉnh, lại chẳng thể nhớ nổi rốt cuộc mình đã suy nghĩ những gì.

Ngày đầu tiên của ‘Diễn đàn kiến thức sâu rộng’ diễn ra tại đại học Đán, ngày thứ hai chuyển đến phân hiệu ở thành phố S, một nhóm giảng viên phải đi theo đến đó. Trường học chuẩn bị xe, sáu giờ sáng xuất phát.

Trời vừa hửng sáng Tô Nam đã thức dậy, lúc đến chỗ xe buýt tập trung mới phát hiện mình đến sớm quá, chưa có bóng dáng của thầy cô nào. Sáng sớm, nhiệt độ thấp, quần áo trên người phong phanh, cô ngồi xổm xuống bên dưới mái hiên trước cánh cổng trường vẫn còn đang đóng kín, ôm chặt ba lô trong lòng cho đỡ lạnh.

Qua một lúc sau, nghe thấy tiếng bước chân liền ngẩng đầu lên nhìn, là Giang Minh Khiêm.

Hắn chạy tới, đẩy cánh cửa phía trước của xe buýt, lúc này mới nhìn thấy Tô Nam đang ngồi xổm bên cạnh.

“Đàn chị.”

Tô Nam đứng dậy lên tiếng đáp lại.

Giang Minh Khiêm cười hỏi: “Ăn sáng chưa?”

Còn chưa kịp trả lời, Giang Minh Khiêm đã ném qua một túi bánh mì, Tô Nam bắt lấy, nói cảm ơn.

Vừa ăn bánh mì xong, các giảng viên cũng lần lượt có mặt.

Tô Nam và Giang Minh Khiêm đứng bên ngoài xe đối chiếu danh sách từng người một, đến khi chuẩn bị xuất phát, chỉ còn thiếu duy nhất một mình Trần Tri Ngộ.

Tô Nam còn đang phân vân không biết có nên gọi điện thoại cho anh không, thì nhìn thấy cách đó không xa một bóng dáng đang đi tới.

Giang Minh Khiêm đánh dấu vào mặt sau bảng danh sách, nhướn mày cười: “Tập trung đông đủ.”

Đợi Trần Tri Ngộ đến gần, Tô Nam lên tiếng chào anh.

Trần Tri Ngộ ‘Ừm’ một tiếng rồi lên xe.

Giang Minh Khiêm nắm tay vịn phóng lên, Tô Nam cũng theo sát phía sau.

Cô nhìn lướt qua, Trần Tri Ngộ ngồi ở vị trí sát bên cửa sổ tại hàng ghế cuối cùng, bên cạnh anh còn ba bốn chỗ trống. Giang Minh Khiêm thoải mái ngồi xuống bên cạnh Trần Tri Ngộ, hô to ‘Thầy Trần’, cô không còn cách nào khác đành phải nối gót ngồi xuống bên cạnh Giang Minh Khiêm.

Trời vừa tờ mờ sáng, các thầy cô thức dậy sớm, ai nấy đều mơ màng chưa tỉnh ngủ, trong khoang xe tối mò vô cùng yên ắng tĩnh lặng, chỉ nghe thấy tiếng động cơ xe buýt.

Đến tầm bảy giờ, mọi người lục tục thức dậy, không khí trong xe mới bắt đầu náo nhiệt lên.

Lúc xe rẽ ngoặt, Tô Nam bất ngờ giật mình tỉnh dậy, mới phát hiện mình đã vô thức ngủ thiếp đi lúc nào chẳng biết.

“Đàn chị, dáng ngủ của chị không tốt lắm.”

Cô theo bản năng đưa tay lau khóe miệng.

Giang Minh Khiêm bật cười hì hì: “Lừa chị đó!”

Tô Nam rối rắm không biết phải biểu cảm thế nào, đành nghệt mặt cười theo.

Từ trước đến giờ tính cách của Giang Minh Khiêm vốn thân thiết dễ gần, một mình ríu rít không ngừng, từ chuyên ngành chính quy đến thi nghiên cứu sinh, từ hoạt động đoàn thể xã hội đến thi đấu thể dục thể thao. Hắn tựa hồ là người có bản tính trời sinh không sợ tẻ nhạt, chỉ cần có người tùy ý ‘ừm, ờ’ phụ họa một câu, là hắn có thể tiếp tục dông dài bất tận.

Tô Nam bị hắn xoay mòng mòng đau cả đầu, nhưng vì lịch sự nên chỉ mỉm cười không nói gì.

“Tháng sau có một cuộc thi lập nghiệp, đàn chị có muốn đi cùng không? Em đã tìm được ba người, chỉ còn thiếu một…”

“Chị không am hiểu cái đó lắm…”

“Không có gì đâu, Social media marketing này chị có thể làm được mà…”

(*Social media marketing: tạm dịch là tiếp thị truyền thông mạng xã hội, là một loại hình thức marketing được thực hiện thông qua phương tiện truyền thông mạng xã hội.)

“Đã viết xong đề tài luận văn chưa?”

Một thanh âm nghiêm nghị lạnh lùng đột ngột chen vào khiến Tô Nam giật thót, một lúc sau mới định thần lại, quay đầu nhìn sang bên trái: “Thầy Trần…”

Trần Tri Ngộ cau mày, sắc mặt tái nhợt, trông có vẻ tiều tụy. Anh khẽ nghiêng người tựa vào cửa sổ, trên đùi đặt một quyển sách, ngón tay kẹp giữa các trang.

Tô Nam vội vàng xin lỗi: “Em xin lỗi…”

Trần Tri Ngộ ấn vào huyện thái dương, không nói không rằng.

Giang Minh Khiêm không dám ồn ào nữa, ngồi yên ở đó một lúc, tựa hồ cảm thấy vô vị bèn đổi chỗ với Tô Nam, dựa người vào cửa sổ bên phải bắt đầu nhắm mắt ngủ.

Trần Tri Ngộ giở sách ra, xem một lúc rồi dời ánh mắt hướng ra ngoài cửa sổ. Anh đẩy rộng sát mép cánh cửa vốn đang để mở hơn phân nửa, gió mang theo hơi lạnh quyện với mùi hăng hăng của khói xe từ phía sau lùa vào.

Tô Nam thấy sắc mặt anh bỗng chốc càng trở nên khó coi hơn, ngón tay anh thu lại đặt trên dạ dày.

“Thầy Trần…”

Trần Tri Ngộ nhìn cô.

“Thầy… có phải thầy bị say xe không ạ?”

Trần Tri Ngộ không nói gì.

Cô cầm ba lô đang để bên cạnh lên, kéo dây khóa tìm kiếm một lúc, lấy ra một món đồ nho nhỏ có hình ống giống như thỏi son đưa qua.

Trần Tri Ngộ thoáng ngần ngừ rồi đưa tay nhận lấy.

“Thầy ngửi một chút…”

Trần Tri Ngộ mở ra, để gần mũi nhẹ nhàng ngửi một hơi.

“Dùng sức, hít một hơi thật sâu để khí xông lên não…”

Trần Tri Ngộ nhíu mày, nhưng vẫn làm theo.

Tinh dầu bạc hà mát lạnh sảng khoái từ khoang mũi xông thẳng lên não, trong nháy mắt cảm giác buồn nôn tích tụ ở ngực lập tức giảm đi không ít.

Lại ngửi thêm mấy hơi nữa, rồi cầm trên tay xoay qua xoay lại, nhìn dòng chữ logo tiếng Anh bên trên: “Em mua ở đâu vậy?”

“Bạn em đi du lịch Thái Lan mua về, chắc là trên Taobao cũng có… Cái này, thầy cầm đi ạ.”

(*Taobao là một trong những website bán hàng hàng đầu của Trung Quốc.)

Anh nói cảm ơn, cũng không từ chối: “Em cũng say xe sao?”

“Dạ không, em dùng nó để ‘kéo’ lại tinh thần, tỉnh táo… Mỗi lần bị deadline rượt đè, cái này có tác dụng hơn cà phê…” Dường như bật thốt ra khỏi miệng rồi, cô mới phát hiện những lời đó không nên nói liền vội vàng im thít.

“Nộp bài tập cho tôi không tới mức bị rượt đè chứ?”

… Sao cô dám nói.

“Dạ không, thỉnh thoảng… Chắc thầy cũng nghe qua, viện trưởng của chúng ta giao bài tập đặc biệt nhiều.”

“Không sợ tôi tố cáo mấy lời này với viện trưởng sao?”

“Thầy… thầy đâu có rảnh rỗi như vậy.”

Trần Tri Ngộ bật cười.

“Bạn cùng phòng của em nói, lúc say xe đừng nên đọc sách… Nhắm mắt ngủ hoặc trò chuyện sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.”

Trần Tri Ngộ nhìn cô, đặt quyển sách sang một bên: “Vậy em nói chuyện phiếm với tôi một lát đi? Tôi nghe cô Lâm nói em vẫn chưa có ý tưởng cho luận văn.”

Tô Nam nhất thời kêu khổ không thôi. Thề có trời đất tận sâu trong đáy lòng cô không dám tán gẫu với anh mấy chuyện học hành, cái này quả thật là tự bê đá đập chân mình mà: “Dạ…”

“Có lĩnh vực nào muốn làm không?”

“Em có tham gia khóa học ‘Chủ nghĩa nữ quyền’ của cô Hàm, cảm thấy rất hứng thú.”

(*Chủ nghĩa nữ quyền: là một phong trào xã hội mà mục đích căn bản là sự bình đẳng giữa đàn bà và đàn ông.)

“Lĩnh vực này tôi không tìm hiểu sâu, nhưng theo tôi biết, hiện nay cũng không có nghiên cứu nào có góc nhìn độc đáo mới mẻ ngoài những lý luận khuôn mẫu như chính trị học giới tính, nữ quyền và trật tự xã hội, làn sóng lý thuyết nữ quyền…” Trần Tri Ngộ ngẫm nghĩ chốc lát: “Em đã nghe qua ‘Lý thuyết Carnaval hóa của M.Bakhtin’ chưa?”

(*M.M. Bakhtin: là nhà triết học, nghiên cứu văn học người Nga, là người khởi xướng ra khái niệm Carnaval hóa – ‘Lý thuyết chính trị về sự chơi’.

Bakhtin cho rằng sự chơi có thể phá vỡ những hình thức bền vững của ý thức và hành vi xã hội. Lấy những lễ hội carnival thời trung cổ và Phục hưng làm minh họa, ông khám phá trò chơi có thể phơi bày những hình thức hành vi và sự lạm dụng chúng trong một hệ thống xã hội như thế nào, có thể đưa đến một sự hiệu chỉnh thông qua tiếng cười, và từ đó ảnh hưởng đến sự đổi thay xã hội như thế nào.)

“Dạ, em có nghe nói nhưng chưa từng đọc qua các tài liệu có liên quan.”

“Lý thuyết này thường được dùng trong nghiên cứu văn học và lịch sử văn hóa, tài liệu tham khảo không nhiều lắm. Nếu em cảm thấy hứng thú với ‘Chủ nghĩa nữ quyền’, em có thể thử chọn một hiện tượng xã hội phản ánh nhận thức của phụ nữ, như văn hóa sử dụng sản phẩm chẳng hạn, dùng một số khái niệm cơ bản từ ‘Lý thuyết Carnaval hóa’ để phân tích.”

Tô Nam có phần sửng sốt, hoàn toàn không nghĩ Trần Tri Ngộ sẽ chỉ điểm tường tận cặn kẽ như thế, vội đáp: “Dạ.”

“Phân tích dưới góc độ này khá dễ, muốn tốt nghiệp không khó… Nhưng nếu là sinh viên của tôi, chắc chắn tôi sẽ không cho qua.”

… Rốt cuộc, cũng không tránh khỏi rớt mất mặt mũi.

Nhưng bị anh nói nhiều lần, trái lại cô cảm thấy khả năng miễn dịch của mình ngày một cao: “Có thể tốt nghiệp là được rồi ạ…”

“Muốn nhanh chóng đi làm sao?”

“… Dạ.”

“Vậy tại sao lại học lên nghiên cứu sinh?”

“Dạ, không cẩn thận, bảo vệ luận văn xong được xét tuyển thông qua.”

“Hồ sơ đăng ký xét tuyển cũng do em không cẩn thận nộp lên sao?”

Cô quẫn bách, không còn lời nào để nói.

Trần Tri Ngộ đưa mắt nhìn ra ngoài cửa sổ: “… Ý nghĩ này cũng chính đáng thôi, rất ít người có thể khước từ được cơ hội nhàn hạ.”

… Không thể phủ nhận, Trần Tri Ngộ nói những lời này rất đúng. Trong khi người khác đang phải tất tả ngược xuôi đi xin việc, cô bảo vệ luận văn suông sẻ, ít nhất trong ba năm tới không cần phải bận tâm lo lắng sẽ đi con đường nào. Đại đa số đều rất khó từ chối cơ hội hấp dẫn trong tầm tay như thế này, mặc dù hiện tại cô đang hối hận không thôi vì sự dao động nhất thời trước đó của mình.

Cô cúi đầu, thanh âm nhẹ hẫng đến không thể nghe thấy tựa hồ đang thì thầm với chính mình, trong lòng dâng lên một nỗi niềm u uất: “Khi đó trốn tránh việc khó nhọc, kết quả bây giờ em đang phải gánh chịu hậu quả…”

Trần Tri Ngộ quay đầu lại: “Sao cơ?”

Cô khẽ cắn môi, lắc đầu.

Ánh mắt Trần Tri Ngộ dừng trên khuôn mặt cô, trong đôi mắt trong veo đó loang loáng nỗi lo lắng chênh vênh, đôi bờ vai gầy guộc co ro… Anh nhớ tới cái bóng dáng mong manh dưới ánh đèn đường hôm nào, tựa như có một sức nặng vô hình phủ chụp xuống thân hình bé nhỏ.

“… Nói nặng rồi sao?”

“Dạ không… Thầy nói đúng lắm ạ.”

“Đừng để ý, tôi thường như vậy.”

“Dạ không… thầy nói đúng. Học tập phải nghiêm túc không có gì sai, chỉ là em, em quả thật không thích hợp, đi sai đường rồi…” Cô càng cúi rũ thấp đầu: “… Nhưng vẫn phải đi đến cùng đúng không ạ.”

Kỳ thật, không nhất định phải gắng gượng. Anh nhìn cô, nhưng rốt cuộc không nói hai chữ ‘Nghỉ học’ này ra khỏi miệng.

Dù sao, cũng không đến mức như thế. Phần lớn nghiên cứu sinh đều là đục nước béo cò, ‘một ngày hòa thượng, một ngày chuông’ gặp việc thì ứng phó, thụ động qua ngày, so với Tô Nam còn nghiêm trọng hơn nhiều… Nhưng có lẽ vì thấy cô cần cù chăm chỉ như vậy mà lại không đạt được thành quả gì, khiến anh thật sự không đành lòng. 

Từ lúc khai giảng đến giờ, thu bài tiểu luận hai lần, vì mối quan hệ với Lâm Hàm nên đặc biệt đọc kỹ các bài làm của Tô Nam. Tạm thời không bàn đến chuyện có cách nhìn mới mẻ hay không, xét một cách tổng quan các bài luận của cô đều thể hiện được nền tảng kiến thức rất vững chắc, từ chú thích đến tài liệu tham khảo đều hết sức tinh tế chuẩn mực. Cho dù một người vốn khắt khe như anh cầm kính lúp soi mói cũng không tìm thấy bất cứ sai sót nào.

“Không nói tới chuyện này nữa…” Trần Tri Ngộ dừng một lát: “Em có định tham gia cái ‘cuộc thi lập nghiệp’ gì đó không?”

“Dạ, em không có thời gian đi.”

“Không mấy quan trọng, nó cũng chỉ có tác dụng làm cho bản lý lịch đẹp mắt hơn mà thôi. Nếu em cần cơ hội như thế, sau khi làm xong đề tài luận văn, tôi có thể giới thiệu cho em một số nơi thực tập phù hợp.”

“Cảm ơn thầy Trần.”

Trần Tri Ngộ lướt nhìn cô một cái, dường như vẫn muốn nói thêm điều gì đó nhưng rồi lại như chẳng biết phải nói gì.

Anh khép bớt cửa sổ lại rồi tựa người ra sau, nhắm mắt lại.

Sắc trời dần chuyển mình bừng sáng, ánh cam vàng ấm áp nhuộm đẫm làn sương sớm như một tầng sa mỏng bao phủ rừng cây nhỏ hai bên đường.

Đến thành phố S.