Tưởng Hiền phi ngẩng đầu, gân xanh trên cần cổ trắng nõn mảnh dẻ gồ lên, "Cô cũng biết ta là người hồ đồ, sau khi được bệ hạ sủng hạnh, ta cứ thế một đường bị người lôi lên. Hoàng hậu nương nương, thái hậu nương nương, bệ hạ, ai mà chẳng phải chủ tử của ta, đến Ti lễ giám và Nội các, ta cũng không dám không nghe lời..."

Ả nói, sụp vai ngồi quỳ xuống, áo tơ trắng trải rộng, tựa như một đóa hoa đã nở đến cực hạn, không thể không héo rũ.

Dương Uyển giơ đèn chiếu sáng mặt Tưởng Hiền phi, Tưởng Hiền phi vội nhấc ống tay áo chắn.

"Đừng trốn, nương nương vừa mới nói sẽ đi cầu Trương thứ phụ là có ý gì?"

"Ta... ta không nói."

Tưởng Hiền phi run lẩy bẩy xoay người đi, không dám đối mặt với cây đèn trong tay Dương Uyển.

Dương Uyển nhẹ nắm cổ tay Tưởng hiền phi, kéo bàn tay che mắt của của ả xuống, "Giết người nhiều, rồi sẽ có một ngày đao rơi xuống người mình. Hiện giờ ngài có trốn cũng vô dụng, Trinh bỉnh bút và tỷ tỷ sẽ không tha thứ cho nương nương, tôi cũng không."

Tưởng Hiền phi rưng rưng run giọng hỏi: "Cô muốn mang ta và Bàng Lăng tới trước mặt bệ hạ? Bản cung không đi, có chết bản cung cũng không đi..."

Dương Uyển lắc đầu, "Mặc dù tôi sẽ không tha thứ cho nương nương, nhưng tôi không muốn để một người hồ đồ như nương nương chết trước những người khôn ngoan kia."

Tưởng Hiền phi nghe vậy vội xoay người, sợ hãi trong mắt chưa tan, "Cô còn có thể cho bản cung đường sống sao?"

"Có thể, nhưng chỉ có một."

Tưởng Hiền phi vội kéo tay Dương Uyển.

"Cô nói đi."

Dương Uyển đẩy tay ả ra, ngồi dậy.

"Nương nương cởi trâm, tố giác với bệ hạ người đứng đằng sau án Thanh Ba Quán, cầu bệ hạ cho lấy công chuộc tội, xá ngài tội chết."

Tưởng Hiền phi nghe xong, hai chân lập tức nhũn ra, "Ta..."

"Nương nương không tố giác ông ta, ông ta sẽ tố giác ngài. Đây là đường sống duy nhất của nương nương. Tôi không ép nương nương, nương nương ở đây tự nghĩ đi, nếu trước giờ Mão ngày mai, tôi không thấy nương nương ở chiếu quỳ trước Dưỡng Tâm Điện, tôi sẽ dẫn theo Bàng Lăng đi diện thánh."

"Dương Uyển... Dương Uyển... Dương Uyển!"

Giọng Tưởng Hiền phi thê lương mà sắc nhọn.

Dương Uyển không để ý đến ả nữa, nhưng âm thanh ấy vẫn một đường đuổi theo cô.

Kể từ năm Trinh Ninh thứ mười hai đến nay, đây là lần đầu tiên có người gọi tên Dương Uyển như vậy.

Trước đây Dương Uyển vẫn cảm thấy cái tên của mình rất bình thường, thậm chí còn hơi yếu đuối, đa số mọi người nghe qua một lần cũng rất khó ghi nhớ, nhưng cảm giác tồn tại của cô ở xã hội hiện đại thực sự quá mãnh liệt, mãnh liệt đến mức bố mẹ cô, thậm chí là cả anh cô đều bất giác dồn sự chú ý vào cô. Những người khác nhắc tới cô, thể nào cũng sẽ dán nhãn hiệu sắc bén như kiểu "Nữ tiến sĩ hói đầu độc thân" lên người cô.

Ngược lại, ở thời Trinh Ninh, cô là một người không thể được ghi lại.

Cô vẫn luôn đứng ngoài quan sát, không làm gì cả, đương nhiên cũng sẽ không ai xé lòng nứt phổi gọi tên cô, liên hệ cô với số mệnh của những người khác.

Cho đến lúc này, Tưởng thị thê thiết gọi hai chữ "Dương Uyển", cầu xin cô tha thứ, cứu mạng, trong lòng Dương Uyển bỗng không kìm được sôi trào.

Tay nắm lịch sử, liệu có bị phản phệ hay không, cô không có đủ nền tảng học thuật vật lí học để suy nghĩ.

Cô chỉ đơn thuần cảm thấy, vào thời điểm vận mệnh của một người trong lịch sử bắt đầu liên hệ với cô thì cũng là lúc hạt bụi tình cờ bay xuống là cô bị đè nghiến đến chết trong thời Trinh Ninh của Đại Minh, nhưng dường như cô vẫn chưa hoàn toàn chuẩn bị sẵn sàng.

Kỳ thực, là một nhà nghiên cứu, bất kể văn vẻ thế nào, mức độ nắm giữ sử liệu thế nào, có lịch sử quan thế nào, chọn dùng phương pháp luận thế nào, đều sẽ không chân chính thay đổi lịch sử.

Bất kể đánh giá đối với một nhân vật lịch sử là đúng hay sai, một sự kiện lịch sử có được phục dựng chính xác hay không, họ đều chỉ là một đám hậu nhân không có sức sát phạt, mặc dù họ phụ trách "cái danh đằng sau" của vô số người đã mất, nhưng lại không cần phải phụ trách "sinh tử" chân chính trong lịch sử.

Hôm nay, Dương Uyển đã rời bỏ thân phận cô quen thuộc nhiều năm này.

Điều này cũng có nghĩa, mặt ngoài giữa cô và triều Đại Minh đã triệt để chấm dứt trong tan vỡ, cô vĩnh viễn, vĩnh viễn, vĩnh viễn không thể về nhà.

Vậy như, điều đó lại không có nghĩa rằng từ nay cô có thể không mâu thuẫn, yên tâm thoải mái sống tiếp trong thời Trinh Ninh.

Trên thực tế, so với nỗi đau chịu mấy chục đòn roi kia, thống khổ chia lìa trong lòng cô lúc này chỉ có hơn chứ không có kém.

Song, cô không muốn biểu đạt gì hết, chỉ muốn bình hòa trò chuyện với Đặng Anh một lúc.

Cô vô thức ngoái lại tìm Đặng Anh.

Dưới bóng râm bình phong, Đặng Anh đang bình tĩnh nói chuyện với Triệu Kỳ.

Tưởng Hiền phi đã được cung nhân Diên Hi Cung đợi ngoài điện đỡ trở về.

Triệu Kỳ đứng dưới đèn hỏi Đặng Anh nhốt Bàng Lăng ở đâu.

"Nhốt vào phòng kề thiên điện phía đông đi."

Đặng Anh nói, đưa mắt về phía Dương Uyển, "Tôi bảo Triệu Kỳ nán lại đây."

"Anh thì sao?"

Dương Uyển bật thốt hai chữ này mà cơ hồ không buồn nghĩ ngợi.

"Tôi trở về trực phòng, trên người bẩn quá, tôi định ra sông hộ thành múc ít nước giội người."

"Cuối thu đi tắm, anh có còn cần chân anh nữa không?"

Giọng cô bỗng dưng có phần chói gắt, nói xong, hốc mắt cũng bắt đầu nóng bỏng.

Cô biết mình hiện giờ không khống chế được cảm xúc, vội ngẩng đầu lên, lau mặt, nén nước mắt đi tới chỗ ở của mình.

"Uyển Uyển..."

Đặng Anh đuổi theo Dương Uyển mấy bước, "Uyển Uyển, xin lỗi."

"Không sao." Dương Uyển khựng lại, "Trong lòng tôi hơi khó chịu, nói chuyện với anh cũng gắt gỏng theo."

Cô hít mũi, xoay người lại: "Ngoại trạch của anh đã ở được chưa?"

"Sắp rồi."

"Sắp là bao lâu?"

Đặng Anh ngẩn người, "Sao vậy?"

"Không có gì, tự dưng tôi hơi nhớ nhà."

"Qua hai ngày nữa tôi lại dẫn cô xuất cung, cô về thăm nhà chút đi."

"Không phải cái nhà đấy!"

Dương Uyển mím môi, gắng hết sức nén nhịn nước mắt. Cô không muốn để lộ tâm tình trước mặt Đặng Anh như vậy, nhưng sau cùng cô vẫn không dừng được.

Đặng Anh chợt nhớ, Dương Uyển từng ậm ờ nói với mình một lần rằng cô đã không còn nhà.

"Uyển Uyển."

"..."

Dương Uyển vẫn đang nỗ lực ổn định tâm trạng, không đáp lại Đặng Anh.

Đặng Anh lại chìa cổ tay ra trước mặt cô, "Cô dẫn tôi vào đi."

"Vào đâu?"

"Phòng cô, nhưng cô đừng nói với người khác, bằng không điện hạ sẽ đánh chết tôi mất."

Dương Uyển nắm cổ tay Đặng Anh, "Anh chưa từng làm gì tôi cả, anh chỉ nằm cùng tôi, dựa vào đâu mà điện hạ có thể đánh chết anh?"

"Tôi..."

"Vì sao anh không làm?"

Cô ngắt lời Đặng Anh, ngẩng lên hỏi tiếp.

"Đặng Anh, rõ ràng anh có cảm giác, lúc tôi chạm đến chỗ đau hạ thân anh, anh run rẩy gọi tôi, lúc tôi vuốt ve anh, anh liền tĩnh lại, nhưng anh vẫn không chịu..."

"Uyển Uyển!"

Chàng chợt cũng ngắt lời Dương Uyển, nhưng giọng nói sau đó lại mang phần run run, thấp đến mức khiến Dương Uyển phải đau lòng.

"Uyển Uyển, tôi không biết..."

Sao chàng có thể biết được, sao chàng dám cho phép bản thân tàn phá Dương Uyển như những thái giám đày đọa phụ nữ kia.

"Không khó khăn như vậy đâu Đặng Anh." Dương Uyển nhìn vào mắt chàng, "Không khó đến mức vậy, thật mà."

Đúng vậy, thực chất chẳng có gì khó khăn.

Ngay từ đầu, hiểu biết của Dương Uyển đối với tính dục đã không phải đến từ thực tiễn.

Câu chuyện tính dục đầu tiên cô đọc nghiêm túc là thần thoại về nữ thần khoái cảm Libitina.

Thuở sơ khai, nhân gian không có hoạt động "tính dục", bởi vậy nên đền thờ Libitina ở nhân gian không có ai cúng tế, nàng vô cùng không cam, bèn quyết định mang khoái cảm quan hệ tính dục đến nhân gian. Thần Trí Tuệ biết được tin này, bèn tới can ngăn nàng, nào ngờ nàng lại làm phép lên người Thần Trí Tuệ, thế là nữ thần trí tuệ và lý tính Athena cởi sạch quần áo, lên đỉnh Olympus ân ái với mỗi một đàn ông gặp được. Cùng lúc đó, Libitina nổi một trận gió lớn vung hạt giống tính dục xuống nhân gian. Các vị thần trên đỉnh Olympus vô cùng phẫn nộ về việc này, trừng phạt Libitina bằng cách buộc nàng vào vách đá ven đường như đã làm với Prometheus, hứng chịu nhục nhã, không được phản kháng.

Dương Uyển rất không thích câu chuyện này, nhưng cô có thể sử dụng lịch sử quan và phương pháp phân chiết để cư xử với nó.

Tính dục nguyên sơ là thứ bị thần linh xiềng xích, lúc có được nó, con người sẽ mất trí như Athena, thế nên sau khi quan hệ tính dục, con người cũng phải bị trói lại, chịu trừng phạt như Libitina. Điều này có cùng logic với câu chuyện "ăn trộm trái cấm".

Nhưng điều khiến Dương Uyển cảm thấy kì diệu là, tính dục của Đặng Anh ấy thế mà có cùng khốn cảnh như nữ thần Libitina – bị buộc vào vách đá ven đường, hứng chịu nhục nhã, không được phản kháng.

Đến mức, khi chàng nói ba chữ "Tôi không biết" kia với Dương Uyển, hai tay chàng cũng bất giác khóa lại một chỗ.

Đó là động tác trói buộc bản thân.

Dương Uyển giằng mạnh bàn tay khóa vào nhau kia ra, dắt Đặng Anh đi về phía chỗ ở của mình.

Đặng Anh tựa hồ cũng bằng lòng mặc Dương Uyển dẫn dắt, tuy giống xiềng xích, nhưng đồng thời cũng đem lại cho chàng sự an ủi y hệt cứu rỗi.

"Tôi dạy anh có được không?"

"Dạy tôi cái gì?"

"Dạy chàng cách làm tình với em."

Dương Uyển chưa từng biết thế nào là lửa dục đốt thân.

Trước ba mươi tuổi, ham muốn trong người đều được thỏa mãn một cách vật lí hóa bằng nền văn minh khoa học kĩ thuật. Cực khoái âm vật vừa nhanh chóng vừa an toàn. Một người, cởi bỏ áo ngực, trút xuống quần lót, chui vào ổ chăn, dùng một cái trứng rung nho nhỏ màu hồng là có thể đưa mình lên mây. Thế nên, Dương Uyển thậm chí còn không cảm thấy mình cần một cơ thể mềm mại khác.

Thế kỷ XXI, mỗi một người phụ nữ đều có thể hưởng thụ cực khoái, ý nghĩa của "tính dục" đã sớm không nằm ở một người phụ nữ chờ đợi đàn ông "ban thưởng" cực khoái, mà ở một người phụ nữ dũng cảm trao đi và phơi bày, sau đó da dán da thẳng thắn giao tiếp.

Không phải mỗi một người đàn ông đều có thể mang lại cho phụ nữ khoái cảm Libitina như trong các câu chuyện tình, rất nhiều thời điểm, họ giống như Đặng Anh, trần truồng nằm bên cạnh người phụ nữ, trù trừ chờ đợi được tha thứ và khoan dung vì khả năng phòng the kém cỏi và bất lực.

"Đặng Anh, chàng để nguyên trung y đi, đừng cởi."

Dương Uyển nói xong, khom lưng thổi tắt ngọn nến cuối cùng, trong phòng tối sầm, nhưng Đặng Anh vẫn có thể trông thấy cái bóng dưới ánh sáng rọi vào từ cửa sổ kia.

Cô giang cánh tay, kéo ống tay áo ra, lại trở tay trút bỏ áo chẽn, tiếp đó cúi người xuống, cởi cả quần lót ra.

"Đặng Anh, lại đây, ôm em lên bàn đi."

Mặt bàn gỗ lim thực sự lạnh lẽo, bờ mông trần vừa tiếp xúc với mặt bàn, Dương Uyển đã không nhịn được run bần bật cả người.

Đặng Anh vội hỏi: "Sao vậy?"

"Không sao, hơi lạnh thôi."

Cô nói, gập khuỷu tay chống lên mặt bàn, từ từ nằm ra sau.

"Đặng Anh, đưa tay cho em."

Đặng Anh cơ hồ lùi một bước theo phản xạ.

"Đặng Anh, nghe lời nào, đưa tay cho em."

Đặng Anh cúi đầu nhìn tay mình, nhiều năm tiếp xúc với gạch đá, trên tay chàng chằng chịt sẹo chai cũ, điều này khiến chàng liên tưởng tới chỗ xấu xí ở hạ thân mình.

"Uyển Uyển, vì sao em lại bằng lòng... muốn một người như tôi."

"Không phải là em muốn chàng, là em mong chàng có thể muốn em, có lẽ chàng không thể hiểu được, nhưng em... thực sự là một người không còn gì cả, nói cho dễ nghe thì, em xem thường Trương Lạc, chế nhạo Dương Luân, coi khinh Tưởng Hiền phi, thậm chí không để quân vương vào mắt. Nhưng thực tế, em hiểu mình mới là người không xứng tồn tại, trừ phi chàng tồn tại."

Đoạn, cô đưa tay kéo tay Đặng Anh, "Đặng Anh, chàng yên tâm, không cởi áo trong của chàng, chàng có thể nguyên vẹn y quan nhìn em, không phải chàng nói trước mặt em chàng là người có tội ư? Vậy chàng cứ coi tay em là xiềng xích, Đặng Anh, em nắm chàng, tới đây."

Tay Dương Uyển là xiềng xích.

Câu nói tàn khốc như vậy, song, chàng lại được sưởi ấm, ngoan ngoãn chìa tay ra.

Ngón tay chạm vào bụng dưới Dương Uyển, vì trần trụi quá lâu, cô hơi run run, nhưng làn da cô nóng rẫy, ấm áp hơn Đặng Anh như xưa nay vẫn vậy. Chàng dần lần tới vết thương chịu hình của Dương Uyển, vết sẹo hơi gồ lên, nhiệt độ còn nóng bỏng hơn những nơi khác.

"Còn đau không?"

"Vết thương của chàng còn đau không?"

"Không đau."

"Chàng nói dối, chàng muốn dùng vết thương ấy trừng phạt mình cả đời."

"Đó là điều tôi nên chịu."

"Em cũng vậy..." Giọng Dương Uyển nghẹn ngào, "Đó cũng là điều em nên chịu, Đặng Anh, chàng biết không, trước đây em không dám vuốt ve chàng, nhưng sau khi có những vết thương này, rốt cuộc em cũng dám."

Cô nói, duỗi một tay ra nâng cằm Đặng Anh.

"Dẫu thân không sợi vải, em cũng sẽ vẫn bảo vệ chàng, thế nên Đặng Anh, đừng sợ, xuống dưới đi."

Đầu ngón tay bị xuân dịch dưới thân Dương Uyển làm ướt, chớp mắt chàng chạm vào môi âm hộ của Dương Uyển, cơ thể cô run bắn, nhưng cô vẫn giữ chặt bàn tay toan rụt về của chàng.

"Đừng trốn, nắm lấy nó đi, ngón cái đi lên một chút."

Câu này chỉ dẫn Đặng Anh tách môi âm hộ của Dương Uyển, khi chàng sờ đến đỉnh môi, người Dương Uyển bỗng căng xiết, cổ họng hít vào một hơi lớn.

"Đặng Anh, nắm chỗ đó, nhẹ thôi."

Cô nói câu này mà gần như nức nở, rung động khe khẽ trên người cũng dần trở nên rõ ràng, ngón tay cầm cổ tay chàng tức khắc bấm chặt.

"Vê nó..."

Một luồng xuân dịch chảy xuôi xuống bàn tay Đặng Anh.

Dương Uyển dùng tay còn lại đẩy ngón trỏ Đặng Anh, "Vào trong đi."

"Uyển Uyển..."

"Đừng sợ, Đặng Anh."

Ngón tay Đặng Anh được bao bọc trong xuân dịch, từ từ dò vào hạ thân Dương Uyển, lối vào ấm nóng nhẹ nhàng co bóp, xoang mũi Dương Uyển bật ra những tiếng thút thít.

Cô rất muốn khóc.

Trinh Ninh năm thứ mười ba, cuối thu, thân tại Minh triều, cách cuộc đời cô hơn sáu trăm năm.

Không nhà để về, nằm trên một mặt bàn vuông lạnh giá, cùng một người dịu dàng ái ân một cuộc không trọn vẹn, không mang lại cực khoái cho cô như trứng rung, song lại nếm được cả chua xót lẫn ngọt ngào của tình dục.

Yêu một người là yêu làn da chàng, xương cốt chàng, dáng vẻ chàng mặc bộ áo mỏng đứng trước mặt. Dẫu trần truồng thân mình trước mặt chàng cũng chẳng cảm thấy nhục nhã hay hèn mọn, bởi đó cũng là đang cứu chàng.

Dương Uyển ơi, mày nhất định phải cứu chàng nhé.

Hôm sau lúc Dương Uyển tỉnh lại, Đặng Anh đã rời đi.

Dương Uyển ngồi dậy trên giường, giày cô đặt ngay ngắn trên mặt đất, mặt đất không dính một hạt bụi.

Dương Uyển khoác áo xuống giường, mở cửa sổ ra.

Bên ngoài vẫn là trong xanh cuối thu, trời cao mây nhạt, bóng chim mồn một, bụi bặm bồng bềnh trong ánh nắng lành lạnh, Dương Uyển nhắm mắt lại hít một hơi thật sâu.

Tống Vân Khinh bưng nước đẩy cửa vào.

Dương Uyển vội xoay người hỏi: "Sao lại là cô vậy?"

Tống Vân Khinh đặt chậu nước xuống, "Hôm nay tôi không trực ban nên tới thăm cô. Còn một số việc, Thượng nghi cục chúng tôi không quá an tâm, cũng muốn hỏi cô thử."

"Chuyện gì vậy?"

Tống Vân Khinh hạ giọng, "Giờ Mão hôm sau, Tưởng Hiền phi Diên Hi Cung tới ngoài Dưỡng Tâm Điện cởi trâm quỳ gối, mọi người nói là vì tay nô tì nhảy sông hôm qua. Chỗ các cô gần sông hộ thành, tối qua có nghe thấy gì không?"

Dương Uyển lắc đầu, "Hôm qua điện hạ ôn bài muộn, hầu điện hạ đi ngủ xong, tôi cũng ngủ luôn, cô biết đấy, Thừa Càn Cung luôn tránh thị phi, cô nghe được gì vậy?"

Tống Vân Khinh đáp: "Nghe nói người xảy ra chuyện là Bàng công công hầu hạ bên người Hiền phi, còn có thể là chuyện gì được chứ, ban đầu bảo là nhảy sông, về sau lại nói là nhảy hố phân, bên ngoài đoán là y không chịu được Tưởng Hiền phi ngược đãi, tìm chỗ tự sát. Nháo nhào đi tìm cả một đêm, kết quả vẫn chưa tìm thấy người, nghĩ cũng thật đáng thương, nội thị tuy thấp hèn nhưng cũng là người mà."

Dương Uyển gật đầu, "Cũng phải."

Tống Vân Khinh khẽ thở dài, "Mới yên bình được mấy ngày đã lại ồn ào rồi, cô vẫn ổn chứ, mấy nay tôi cũng bận rộn, chỗ cô không thể so với Ngũ sở, tôi không tiện mạo muội tới thăm cô. Khương thượng nghi và các nữ sử thuộc cấp đều rất nhớ cô. Sau khi cô đi, Thượng nghi cứ nói mãi, đám người bọn tôi tính ra chẳng một ai bằng được cô."

Dương Uyển cười, "Tôi cũng rất nhớ mọi người."

Đang nói chuyện thì Hợp Ngọc đi vào, nói: "Đa tạ Tống ti tán giúp cô cô chúng tôi bưng nước, ngài ngồi chơi một lát, nô tì đi pha trà cho ngài."

"Hợp Ngọc." Dương Uyển gọi cô lại, "Điện hạ đi học chưa?"

"Rồi ạ."

"Đêm qua điện hạ ngủ yên chứ?"

"Vâng, yên ổn, có điều... nghe Thanh Mông đưa điện hạ đi học nói, điện hạ ra khỏi Thừa Càn Môn, sắc mặt một mực không tốt, hỏi điện hạ... điện hạ cũng không nói gì."

"Được, đã biết, chờ điện hạ về rồi tôi sẽ qua hỏi. Cô đi châm trà đi."

Tống Vân Khinh thấy Dương Uyển cúi đầu day ấn đường, không khỏi vỗ mu bàn tay cô, cười nói: "Một mình cô chăm sóc tiểu điện hạ, còn thuận tiện danh bất chính ngôn bất thuận xử lí sự vụ Thừa Càn Cung, cũng thật vất vả. Kể ra, tiểu điện hạ cũng thật đáng thương. Ôi... lại nói, nhị điện hạ cũng đáng thương, mình mẩy yếu ớt mà còn gặp phải một mẫu phi như thế."

Về nữ thần khoái cảm Libitina:

Libitina, còn gọi là Libentina hoặc Lubentina, là một nữ thần cai quản việc tang ma và mai táng của La Mã cổ đại. Tên nàng được sử dụng như một phép ẩn dụ cho cái chết, và những người làm nghề lo liệu đám ma thì được gọi là libitinarii. Libitina được liên kết với Venus, và một số tác giả sử dụng cái tên này như một biệt danh của Venus.

[...]

Đôi khi, Libitina được cho là có nguồn gốc từ Etruscan. Cái tên này có lẽ bắt nguồn từ [tiền tố] lupu- trong tiếng Etruscan, có nghĩa là "chết". Tuy nhiên, Varro (một nhà thông thái, học giả được cho là vĩ đại nhất La Mã cổ đại) lại cho rằng nguồn gốc từ này xuất phát từ "lubere" trong tiếng Latin, nghĩa là "làm hài lòng", liên quan đến ham muốn tình dục (libido), một cách để giải thích cho mối liên hệ giữa nữ thần này và Venus. Venus Lubentina hoặc Libitina có thể là kết quả của sự đồng nhất với Alpanu của người Etruscan (hay còn gọi là Alpan hoặc Alpnu), một vị thần có đặc điểm của cả nữ thần tình yêu và đấng âm ti. Cụm từ "alpan turce" trong tiếng Etruscan tương đương với "libens dedit", nghĩa là "cho đi một cách tự do hoặc sẵn sàng" trong tiếng Latin.

– Lược dịch từ Wikipedia